Tasarımcı değiller kıyafetlerini empoze ediyorlar

Geçtiğimiz hafta moda arenasında en çok konuşulan kişi soyal medya fenomeni Arielle Charnas oldu... Something Navy isimli hesabıyla tanınan Charnas, kendi moda markasını kurmak için 10 milyon dolar yatırım aldı. Yatırımı yapan, Tommy Hilfiger ve Michael Kors'u da maddi olarak destekleyen Silas Chou'ydu. Chou'nun bu yatırımla ilgili olarak "Önemli olan hazırlanan ürünün belirli bir hedef kitleye ulaşması ve satılabilmesi. Bunun için illa ki tasarımcı olmaya gerek yok. Ralph Lauren de Tommy Hilfiger da tasarımcı değildir" sözleri yılladır moda dünyasında yer alan bir tartışmanın fitilini yeniden ateşledi: "Moda tasarımcısı kimdir?" ve "Sadece belirli bir çevre ve pazarlama ağı sizin bir tasarımcı olarak anılmanız için yeterli midir?". Biz de bu konuyu Türkiye'de bu konu üzerine en rahatlıkla görüş bildirecek kişilerden biri olan Moda Tasarımcıları Derneği Eşbaşkanı Özgür Masur'a sorduk. Üniversitede moda tasarım dersleri veren ve Marmara Üniversitesi Moda Tasarımı Bölümü'nden mezun olan Masur bakın neler söyledi bu konu hakkında:
- Tasarımcı kimdir? Tarif etmemiz gerekse kurmamız gereken cümle nedir?
- Tasarım bir dildir, bir anlatım dilidir. Bunun içine farklı disiplinleri sokabiliriz. Hikayesi olan, yeni, yaşamış olduğu döneme hizmet eden, amaca ulaşan ve ilkleri hikayelendiren anlamına geliyor benim için. Sözün kısası, zaten yapılmış bir tasarımın üzerine bir şeyler eklemek, güncellemek moda tasarımı yapmak anlamına gelmez. Bunu yapanı moda tasarımcısı olarak adlandıramayız.
- O zaman ben halihazırda beğendiğim bir ürünü, kendi zevkime göre yorumlayıp, içine marka etiketi diktiğimde moda tasarımı da yapmış olmuyorum, moda tasarımcısı da olmuyorum...
- Esas konumuz bir hikaye anlatabilmek, bir dil oluşturabilmek. Altını çizerek söylüyorum konumuzun okullu ya da alaylı olmakla da alakası yok. Kişinin bir tasarım yeteneği olabilir, bunu yöneterek mesleğe dönüştürebilir. Yetenek yönetimle disiplinize edilebilir.
- Tam sorayım o zaman sorumu. Son dönemde sosyal medyada 'tasarım markalardan', 'tasarımcılardan' geçilmiyor. Satış etkinliklerinin de sonu gelmiyor... Her gün yeni biri markasını kuruyor, tasarım yapmaya başladığını anlatıyor. Bu kadar çok moda tasarımcısı var mı ülkemizde?

- Bu oluşumların hepsine marka yaratıcılarına da tasarımcı demek sektörel olarak doğru olmaz. Beğendiği bir şeyi, kendi zevkine göre yorumlamış olan biri için ancak 'Kendisiyle ilgili magazinsel bir tavır sergilemiş' olarak nitelendirilebilir.
- Ama işin içinde yeni bir dil, bir hikaye varsa...
- O zaman iş değişiyor. Yeni bir dil oluşturabiliyorsan ve bu dilin arkasında durabiliyorsan, bunu insanlara ulaştırabiliyorsan ve hikayen evrenselse benim için tasarımcısındır. Kısa vadeli maceralardan bahsetmiyorum ama zaten.
- Bu satış etkinlikleri için peki ne düşünüyorsunuz?
- Orada başka bir sinerji olduğunu düşünüyorum. Orada stant açmış biri, kendisini moda tasarımcısı olarak görmüyordur, alışveriş yapanlar da bir moda tasarımcısının ürünlerini satın aldıklarını sanmıyorlardır.
- Son dönemde görünen marka-sanatçı, marka- cemiyet hayatı, marka-sosyal medya fenomeni buluşmalarının ürünleri tasarım olarak kabul edilebilinir mi? Kendisi güzel giyinen, uygun kombin yapmayı bilen biri tasarımcı mıdır? - Bence değildir. Bana tarif ettiğiniz insan, günümüz koşullarında davranış biçimini ve giyim-kuşam tarzını insanlara empoze eden ve kendisi gibi davranmak isteyen insanlara hizmet eden birisi. Enerjisi yüksek, davranış tarzını kitlelere empoze eden kadınlar. Bu tabii ki tarif ettiğimiz tasarımcı kavramının dışında kalıyor. Popüler kültürün hayatımıza kattığı bir durum. Şahsen bunu da yanlış bulmuyorum. Bu durumda esas tasarımı yapan bir tasarım ekibi oluyor...
- Nasıl hazırlanıyor bu koleksiyonlar? - Belirli lookları çizim formatında veya değil ilgili koleksiyon ekipleri ile paylaşıyorlardır, bir mood-board'un hazırlanmasını sağlıyorlardır. Kendi dolaplarından parçalar, beğendikleri koleksiyonlardan görseller paylaşıyorlardır. Sonrasında da tasarım ekibinin hazırladığı koleksiyon üzerinden yorumlar yaparak en doğru parçayı çıkarıyorlar. Bunu yanlış bulmuyorum.
Moda diline yatırım şart
- Bir moda ülkesi miyiz sizce?
- Her açıdan bakmak lazım bu konuya. Mesela Türkiye'de hâlâ modayı, moda tarihi üzerinden analiz edebilecek, yorum yapacak, koleksiyonlara fikir verebilecek bir tane moda yazarı yok. Sosyal medyamız, moda programlarımız, dergilerimiz, YouTube kanallarımız ve gazetelerimiz var ama modayı sanat ve tarih üzerinden analiz eden ve eleştiri yazıları yazan biri yok. - Önemli bir eksiklik... - Bu insanın olmadığı bir ülkede bazı kişilerin 'moda tasarımcısıyım' diye kendilerini nitelendirmesi çok da anormal değil. Moda diline, moda tasarımcısına yatırım yapan şirketler yok. Dünya devi birçok modaevi ve moda tasarımcısı dev holdinglerin çatısı altında. Maddi sıkıntı yaşamazlar. Birçok ülke modayı stratejik bir alan olarak görür ve moda tasarımcılarını destekler.
Güncel moda kazanç yöntemi
- Biz bir ürünü tasarım olduğu için mi iyi pazarlandığı için mi satın alıyoruz?
- Güncel moda başka bir şey. Günümüzün getirdiği bir gerçeklik. Para kazanmanın yöntemlerinden biri. Belki şöhret isteği. Belki gazetelerde yer alabilmek için bir vesile... Bilemiyorum herkesin tam neden bu işlerle ilgilendiğini... Ama bu dönemin gerçeklikleri arasında konuştuğumuz konu. Moda dünyasında pop bir dönem yaşıyoruz. Şu an etkili olan birçok şeyin büyük kısmı eriyip gidecek. Geçici bir dönem yaşadığımızın farkına varmamız lazım.