Deprem çocuğa nasıl anlatılmalı?

Ülkemiz art arda meydana gelen depremlerle sarsılıyor. Bu doğal afete karşı oluşan korku yetişkinler kadar çocukları da etkiliyor. Peki, aileler sağlıklı bir şekilde çocuklarına depremi nasıl anlatabilir? Bu sorunun peşine düştük ve Uzman Psikolog Aslı Karasaç Özkaya ile çocuklara depremi anlatmanın en doğru yollarını konuştuk.
Özkaya çocuklara depremi anlatmanın en uygun yolunun oyun olduğunu söylüyor: "Oyun çocuğun hayatına girmenin en sağlıklı yollarından biridir. Bu sebeple depremi hiç yaşamamış fakat belki TV'den belki sosyal medyadan belki de aile içi konuşmalardan depremle ilgili yıkımları ve kayıpları duymuş veya görmüş olan bir çocuğun korkuları oluşabilir. Çocuğun bilmediği bu kavram kaygılara sebep olabilir ve çeşitli semptomlar gösterebilir. Örneğin, uyku sorunları, tırnak yeme, alt ıslatma, okul reddi, yeme problemleri, hassasiyet, sürekli ağlama ve uyum sorunları gibi. Bu sebeple deprem olgusunu çocuğun yaşına uygun bir dille anlatmak ve bilinmezliği ortadan kaldırmak çok önemlidir.
LEGOLARLA ANLATIN

Deprem kavramını çocuğa anlatırken gereksiz detaylara girmeden ve en önemlisi kendi kaygınızı gerek ses tonuyla gerek beden diliyle çocuğa yansıtmadan anlatmak gerek. Bu sebeple kurduğunuz bir lego oyununda deprem yaşayan küçük bir kasaba oluşturup, sarsıntıları çocuğa anlatabilirsiniz. Bu sarsıntılar sırasında insanların başına gelenleri travmatize etmeden öğretici bir şekilde ne yapılması gerektiği konusunda yol gösterici olarak hem depremi anlatıp hem de deprem anında doğru olan korunma tekniklerini basit cümlelerle çocuğa oyun esnasında öğretebilirsiniz. Yani 'Toprağın altında birikmiş olan bir enerji var o dışarı çıkmak istiyor ve çıkarken de bu şekilde yeryüzünü sarsılıyor' gibi cümleler... Bu sayede çocuk bilmediği bir kavram olan ve kaygı oluşturan bu olguyu artık öğrenmiş ve başına geldiğinde nasıl davranması gerektiğini bildiği için daha güvende hisseder.

Çocukların yanında depremle ilgili yaşanan travmatik sahneleri konuşmamak gerekir. Çünkü onlar çoğu zaman konuşulanları duymuyormuş gibi görünüp aslında her şeyi bir kaset gibi zihinlerine kaydederler.
Bazı çocuklar depremi kendi işledikleri bir suç ya da yaptıkları bir hata sebebiyle başlarına gelen bir cezalandırma yöntemi olarak düşünebilir. Bu sebeple depremi çocuğa anlatırken kafasında bir soru işareti bırakmadan bunun bir doğal afet olduğunu, yağmurun çok yağıp sel oluşması gibi net, basit ve açık bir durum olduğunu anlatmak gerekir. Bunları anlatırken hikâye tekniği en az oyun kadar etkili ve kolay bir yöntemdir.
MASALLAR TERAPİ GİBİ
Hikayenin kahramanlarını hayvanlar aleminden seçerek, 'Bir varmış bir yokmuş, bir tavşan ailesi varmış evlerinde mutlu mesut yaşarken küçük bir sarsıntı gelmiş ve evin içindeki bazı eşyalar bu sarsıntıda kırılmış. Bu sırada baba ve anne tavşan çocuklarını alıp evin önceden belirledikleri en güvenli yerinde birbirlerine sarılıp sarsıntının bitmesini beklemişler' gibi hikâyeyi çok detaylandırmadan ve çocuğu korkutmadan hem de o anda yapılması gereken şeyleri öğretici cümleler kurarak anlatmak doğrudur.
Masallar çocukların zihninde çok kalıcıdır ve bu sebeple etkili bir yol olarak terapi seanslarında gerekli görülen pek çok yerde kullanılır. Bu teknik kullanılırken anne-baba eğer kaygılıysa beden dili ve ses tonuyla mutlaka çocuğa geçecektir. Bu sebeple bu işi çocuğun güvendiği ve kaygı düzeyi düşük bir aile üyesine devretmek daha doğru olur. Aile içinde ciddi bir deprem korkusu varsa ve yetişkin hiç kimse çocuğa bu durumu anlatacak ruhsal yapıya sahip değilse bir çocuk psikoloğundan destek alınmalı gerekirse psikolog eşliğinde ya da psikoloğun çocuğa yardımıyla deprem olgusu çocuğa anlatılmalıdır."

***

Kaptan mısın korsan mı?
Çocuklar için aylık olarak çıkan minikaGO (7-14 yaş) ve minikaÇocuk (3-6 yaş) dergilerinin şubat sayısı raflardaki yerini aldı. minikaGO yeni sayısında köpek balıklarının dünyasını çocuklara edebi ve eğlenceli bir üslupla anlatıyor. minikaGO bu ay köpek balığı kartları, boyama posteri, mini kitap ve bilmece eki hediyeli. minikaÇocuk ise bu ayın kapak konusunda gemileri eğlence ve etkinliklerle işliyor. Derginin bu ayki hediyeleri ise korsan mısın? Kaptan mı? oyunu, korsan maskesi, gemi çıkartmaları ve 0-3 yaş için hazırlanan minik adımlar eki.
minikaGo yepyeni yüzüyle yayında!
9. yaşını kutlayan minikaGO, daha dinamik ve renkli ekran yüzüyle izleyiciyle buluşmaya hazırlanıyor. Yayına başladığı günden bu yana, Transformers Prime, Beyblade, Peter Pan, Küçük Prens, Littlest Pet Shop, Marsupilami, Orman Kitabı, Tobot gibi dünyaca ünlü markaları Türkiye'deki izleyiciyle buluşturan ve son dönemde yapımcısı olduğu yerli içerikler Alpman ve Hızlı Ayaklar ile de başarısını katlayan minikaGO; yeni yüzü, çarpıcı ekran grafikleri ve kısa sürede dillere dolanan rap türündeki yeni şarkısıyla 2020 yılına iddialı bir giriş yaptı.