Maradona vurdu ve film oldu

Yaşarken efsane olan biri Maradona… Ve bir düşünün yaşarken efsane olmak ve efsane olarak kalmak kolay mıdır? Maradona bunu başardı işte. Dünyanın her yerinde futbola ilgi duyan ya da duymayan insanlar onu sanki haneden biriymiş gibi sevdi, bağrına bastı. İçme suyu bile olmayan bir mahallede, derme çatma bir evde dünyaya gözlerini açıp dünyanın en iyi futbolcusu olmak, hayatı boyunca pek az insana nasip olan evrensel bir sevgi halesiyle yaşamak, kimin harcı ki. İnsanın sınırlarını zorlayan bir durum. Maradona da zorlandı. Türlü türlü hatalar yaptı, bu hatalardan en çok kendisi zarar gördü. Ama bunları da saklamadı. İnişli çıkışlı bir hayatı olsa da ona duyulan sevgiye halel getirmedi. Bugün arkasından dünya üzülüyor, ağlıyorsa biraz da bu yüzden… Böylesi bir hayat hikayesine sinemacıların ilgi göstermemesi de düşünülemezdi elbet. Ama onunla ilgili film çekenler önce Maradona hayranı sonra sinemacıydılar. Çektikleri filmlerde bu hayranlıklarını da gizlemiyorlardı zaten. Özellikle 2000'li yıllarda, onunla ilgili filmleri neredeyse arka arkaya izlemeye başladık. Belgeseller ağırlıktaydı. Sinemacılar, bize mavi beyazı sevdiren Maradona'yı çeşitli yönleriyle anlattılar… Evet, bu dünyadan bir Maradona geçti... Herkes onu kendince, farklı bir şekilde sevdi. İnsanların yüreğinde iz bıraktı. Ama sinemada da iz bıraktı. Bizde sinemada nasıl bir iz bıraktı, topu havalandırıp peşine düştük…

Nedir bu sevginin kaynağı?

2005 yapımı Javier Vazquez'in yönettiği Maradona'yı Sevmek/ Amando a Maradona, futbolcunun Buenos Aires'in yoksul semtinde başlayan inişli çıkışlı hayatını anlatan ilk yapımlardan biri. Yıllar önce Türkiye'de Pera Müzesi'nde gösterilen belgeselde, efsanenin hayat hikayesi ağırlıklı olarak kendi ağzından anlatılıyor. Arjantin'de daha küçük yaşlarda nasıl kalpleri fethettiği, o sevginin dünyaya yayılması, şöhretin omuzlarına bindirdiği yük, yaşadığı skandallar ve bu skandalların perde arkası ele alınırken onu sevenlere de mikrofon uzatılıyor. Belgesel böylece Maradona'nın çalkantılı hayatının koridorlarında bizi dolaştırırken herkese pek nasip olmayan bir sevginin kaynağını da araştırıyor.
Kurmacanın çaresizliği
Adı efsaneye çıkmış birinin inişli çıkışlı hayatı, başarılarıyla iç içe geçmiş zaafları sinemacılar için muazzam bir konu. Yönetmen Marco Rissi'nin bu malzemeyi kullanarak çektiği 2007 yapımı kurmaca film Maradona: Tanrı'nın Eli/Maradona: La Mano De Dios, efsaneyi insani yönleriyle anlatmak isteyen bir yapım. Bu film de Maradona'nın yoksulluk günlerinden başlayarak hayatını ele alıyor. Başarıları, yeteneğiyle olaylara yön verişi, zaafları, uyuşturucunun hayatını nasıl etkilediği etkili bir atmosfer içinde ele alınıyor. Kötü bir film değil elbet ama insanların belleğindeki gerçek Maradona imajının keskinliğini kurmaca bir filmin kıramadığını da anlıyoruz. Bu durum aslında Maradona üzerine kurmacadan ziyade belgesel filmlerin neden daha çok çekildiğini de gösteriyor bize.

Diego ayrı Maradona ayrı
İngiliz yönetmen Asif Kapadia'nın yönettiği 2019 yapımı Diego Maradona, Maradona'yı Sevmek'in açtığı kapıdan girip yoluna devam eden bir belgesel. Kapadia arşiv görüntüleri üzerine kurduğu belgeselde sözü ya Maradona'ya ya da onu yakından tanıyan insanlara bırakarak efsanenin hayatını anlatıyor. Fakat bunu yaparken Diego ile Maradona'yı iki farklı kişilik olarak gösteriyor. Maradona onun sahalarda izlediğimiz futbolcu ve medyaya yansıyan kimliği. Diego ise Buenos Aires'in yoksul semtinde şekillenen ve yakınlarının bildiği iç dünyası. Bu iki kimliğinin mücadelesi ekseninde bir anlatıya sahip olan Diego Maradona belgeseli, efsanenin hayatını ve mücadelesini en iyi anlatan yapımlardan biri.
Dünyaya kafa tutan bir Maradona
Usta yönetmen Kusturica'nın çektiği 2008 yapımı Maradona belgeseli yıllar sonra Maradona'ya hayatını tekrar gözden geçirme ve özeleştiri yapma fırsatı sunan bir belgesel. Kusturica Maradona ile hayatını adeta masaya yatırıyor. Ama bir başka şey daha yapıyor Kusturica, onun dünyaya bakışını da anlamaya çalışıyor. Maradona'nın sınıfsal bilincini, politik görüşlerini öğrenme imkanını da bize sunuyor… Anlıyoruz ki, sadece efsane bir futbolcu yok karşımızda, dünyadaki haksızlıklara, adaletsizliklere de kafa tutan bir Maradona var karşımızda.