Çocuğunuza kitap alırken seçici olun

Çocuğunuza kitap alırken nelere dikkat ediyorsunuz? Ya da bu soruyu daha önce düşündünüz mü? Bir kitapçıya gidip kapağını beğendiğiniz kitabı alıp okuması için çocuğunuza mı veriyorsunuz? Özellikle okul öncesi çağında bir çocuğunuz varsa bu söylediklerimi uzun uzun düşünmenizi tavsiye ederim. Çünkü her kitap çocuklarımızda yaşamı boyunca taşıyacağı bir iz bırakır. Bunun için de yıllar sonra kaynağını asla hatırlayamayacağı korkuları da olabilir. Bu sebeple kitap seçme konusunda uzmanlara kulak vermek gerekir. Biz de bugün Turkuvaz Çocuk yayınlarının şef editörü Doğukan İşler'i konuk ettik ve ondan okul öncesi dönemdeki çocuklar için doğru kitabın nasıl seçileceği konusunda bilgiler aldık.
KİTAPLIĞINI ZENGİNLEŞTİRİN
- Okul öncesi çocuklar için doğru kitap nasıl seçilir? Ebeveynlere tavsiyeleriniz neler?
- Kısaca "okul öncesi" olarak tanımladığımız yaş grubu, kabaca sıfır-altı yaşı temsil etmektedir. Elbette böyle bir başlık altına sığdırsak da bu yaş grubu da kendi içerisinde çok farklılıklar gösterir. Genellikle ebeveyn ya da başka bir yetişkinin çocuklara okuduğu bu kitaplar, okuma evresine girmiş çocuklar tarafından da ilk yıllarda okunabilir. Öncelikle, sadece form olarak bile olsa kitaplarla yakınlık kurmaları amacıyla, "oyuncak" tarzı kitapların dahi çocuklarla buluşturulması önem taşır ilk ay ve yıllarda. Sonrasında resim ağırlıklı, öyküsü daha hafif, hatta yeri geldiğinde çocukla birlikte resimlerden yola çıkarak yazılı metinden bağımsız hikâyelerin de oluşturulabileceği türden kitapların seçilmesi daha etkili olacaktır. Ebeveyn, bu kitaplardaki çizimler, çizim tarzları, kitabın öyküsü vb. öğeleri dikkatle incelemeli, öncelikle kendisi okumalı, sonrasında çocuğuna okumalıdır. Çocuğunun dünyasına hitap edeceğini düşündüğü kitapları ilk elden kendi seçmelidir. Kitap okuma alışkanlığı yavaş yavaş edinilirken, çocuğun eğilim, sevdiği tarz çizim ve öykülerin paralelinde başka başka kitaplarla da ilk kitaplığı zenginleştirilmelidir.

ZARARLI İFADELER İÇEREBİLİR
- Hangi ifadeler, kelimeler çocuk için zararlı olabilir? Ebeveynlere pratik önerileriniz olur mu?
- Tabii ki çocukların zihin dünyasını kirletebilecek her türlü argonun bulunduğu ya da kötü alışkanlıkları işaret eden ifadelere ve çizimlere sahip kitaplar, hiçbir koşulda tercih edilmemelidir. Hatta bazı söz ve davranışların "kötü" ya da "yanlış" olduklarını belirten bir içeriğe sahip olsa da bazı kitaplar, bu dahi çocukların dünyasına tam tersi bir şekilde yansıyabilir, onların temiz zihinlerinde yok yere bu tür şeylerin yer etmesine yol açabilir. Bunun yanı sıra, soyut düşünce evresine henüz erişememiş olan sıfır-altı yaş aralığındaki çocukların zihin dünyasına hitap edebilecek türde kelimelerin ve içeriklerin olduğu kitaplar tercih edilmelidir. Bu konuda, daha önce yaptığı yayınlarla okurunun güvenini kazanmış yayınevlerinin yayımladığı kitapları takip etmek, çocuklardan önce kitapları mutlaka okumak, çocukla birlikte kitap okunduktan sonra öykü ya da konuyla ilgili çocukla sohbet etmek de ebeveynin dikkat etmesi, önem vermesi gereken hususlardandır. Bu dikkatin ve önemin neticesinde, kitaplardan yansıyabilecek olası zararlı ya da olumsuz tüm etkilerin önü kesilebilir.
ÇİZİMLERİ KORKUTABİLİR
- Kitabın içeriği kadar görselleri ve çizimi de önemli... Bu konuda dikkat edilmesi gerekenler neler?
- Her kitaba öyküsü ve konusu gereği, farklı tarzlarda ve farklı kompozisyonlarda çizimler yapılır. Burada yine, tıpkı metinde olduğu gibi çizimde de çocuğa görelik kıstası göz önünde olmalı, metin ve çizim arasında asgari bir uyumun aranması gerekmektedir. Dokuz yaşlarındaki bir çocuğa kahkaha attıracak bir çizim tarzı ya da resimlenmiş bir sahne, beş yaşındaki bir çocuğu korkutabilir. Ya da bazı resim tarzları, bazı yaştaki çocuklara basit ve daha "çocukça" gelebilir. Burada, yayınevlerinin kitapları yaş gruplarına göre ayırdığı kategoriler mutlaka dikkate alınmalıdır. Çocuğun yaş grubuna uygun, soyut düşünebilmesine de kapı açacak, hayal gücünü zenginleştirecek ve kitabın içerdiği metinle uygun nitelikteki resimlemelerin olduğu kitaplar öncelikle tercih edilmelidir.