Yedikule Hisarı’nda anlamlı bir sergi

Yüzyıllar öncesinden yapılan ve efsaneleriyle geçmişe ışık tutan yerlerden biri Yedikule Hisarı. Dört asır boyunca yüksek rütbeli, seçkin devlet adamlarının, ordu mensuplarının, savaş esirlerinin tutulduğu, denize nazır konumuyla Marmara'nın önemli kontrol noktası ve devlet hazinesinin, resmi evrakların, savaş ganimetlerinin de saklandığı, Genç Osman'ın henüz 18 yaşında boğularak öldürüldüğü yer. 430 yılında yapılmış dört Roma kulesine, 1453'teki İstanbul Fethi'nin ardından eklenen üç Osmanlı kulesiyle adını alan Yedikule, şimdi çok anlamlı bir sergiye ev sahipliği yapıyor. Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Fatih Belediyesi ve Klasik Türk Sanatları Vakfı iş birliğinde düzenlenen 2. Yeditepe Bienali kapsamında açılan bu sergi 7 Mart'a kadar gezilebiliyor. 10 Şubat Perşembe günü açılan sergiyi açılıştan bir gün önce henüz hazırlıklar sürerken serginin kuratörü Berkan Karpat ile gezme şansını yakaladık. Çerçeve İçi-Çerçeve Dışı temasıyla düzenlenen sergideki Çer-ve adlı ilk eserde yukarıdan yatay olarak asılan boş çerçevelerin, rüzgarda sallanarak verdiği mistik hava hayata, var oluşa dair sorgulamalarla başlıyor. Bir diğer sergileme alanında ise aşağıya doğru dikey bir hareketle Yusuf Suresi'nin ayetleri dağılıyor ve tekrar bir araya geliyor. Karpat sergideki diğer yerleştirmelerle ilgili şu açıklamaları yaptı: "Üçüncü kulede Seyr-i Süluk anlatılıyor. Bu yerleştirmede dervişlerin aldığı bir yol söz konusu. Devran içinde giden, semada olan karmaşık bir yol gibi gözüküyor. Genç Osman Kulesi'nde ise yerleştirme kullanıldı, kulede üç eser bulunuyor. Birinci eser girişteki kanlı kuyu olarak adlandırılan yerdeki Rahim. İkincisi Amaar Abbas'a ait, 2015'teki performans esnasında yapılan bir fotoğraf çalışması, burada da insanla Kur'an-ı Kerim'in ilişkisi ele alınıyor. Bu ilişkinin eserdeki yansıması 'her insan bir alemdir, Kur'an insandır' şeklinde özetlenebilir." Aynı kuledeki üçüncü eser Genç Osman'ın boğularak öldürüldüğü odada yer alıyor ve bir anıt heykeli olarak kullanılıyor. Bu eser kuratör Berkan Karpat'a ait. Süleymaniye'deki Yasin Suresi eseri Genç Osman Kulesi'nden başlayarak, sesi anıta taşıyor ve Genç Osman'ın ruhu şeriflerine Yasin okumuş oluyor. Kulelerin dışında Yedikule Hisarı'nın bahçesinde yer alan ses yerleştirmesinde dört hoparlörden dört ayrı figürasyon konuşuyor; birinci hoparlör Karagöz'ün sesini, ikincisi Hacivat'ın sesini, üçüncüsü Tuszuz Deli Bekir figürasyonunu ve dördüncüsü de Yahudi beyefendinin sesini veriyor.

Hazine Kulesi
Çer-ve: "Çerçeve mi eser için, eser mi çerçeve için?" sorusundan yola çıkan sanatçı İsmail Hakkı Gurbetçi, geleneksel sanatlarda uzun yıllardır sergileme unsuru olarak kullanılan çerçeve kavramını sorguluyor.
Katipler Kulesi
Seyr-i Süluk: İsmini paylaşmak istemeyen bir sanatçının "Her biri bir derviştir. Düşmüşlerdir yola. Döne döne Mevla'yı bulmuşlardır semâda. Başı sondur. Sonu baştır" sözünden yola çıkarak hazırladığı bir eser.

Zindan Kulesi
Yükseliş: Yine sanatçı İsmail Hakkı Gurbetçi'nin Yükseliş adını verdiği bu eser Yusuf Aleyhisselam'ın kıssasının tamamına bakıldığında zahiren bir düşüş olarak görülen kuyu hadisesinden yola çıkıyor ve aslında bunun Allah'ın hikmetiyle bir yükseliş olduğuna işaret ediyor.
Orta bahçe
Hacivat ve Karagöz: Sanatçı ve küratör Berkan Karpat'ın, Hacivat ve Karagöz oyunundan yola çıkılarak sadece seslerin kullanıldığı enstalasyonda metnin zaman akışı bozuluyor, burada figürlerin bireyselleştiğine şahit oluyoruz.

Genç Osman Kulesi'ndeki eserler
Rahim: Sanatçı Servet Kırşen'in 2022 yapımı eseri "Allah (c.c.) Rahmân ve Rahîm'dir." Sözünden yola çıkıyor. Eserin bulunduğu mekan, hayatın sonlandığı bir kan kuyusu olduğu için bu dünyadan öteki dünyaya geçişi temsil ediyor. Sanatçı Rahim adlı eseriyle yaratılanın ana rahminden dünyaya geçişi arasında bağ kuruyor. 36: Sanatçı ve aynı zamanda serginin de kuratörü Berkan Karpat'ın 36 adlı eseri, Yasin Suresi'ni genç yaşta katledilen Genç Osman'ın ruhu şerifleri için bağışlıyor. İnsan Bir Kur'an: 'İnsan Allah'ın ayetlerindendir' sözünden yola çıkan sanatçı Roul Amaar Abbas, yakaladığı an ile bunu fotoğraf dokusunda bir performansa dönüştürüyor.