Uzak dur, izleme, sorgula!

Sosyal medya artık her yaş grubu için çok kolay ulaşılabilir bir hal almaya başladı. Bununla birlikte toplumumuzda yaşanan her tür cinayet, şiddet videoları da herkes tarafından sansürsüz bir şekilde hızlıca her tür sanal platformda erişilebilir hale geldi.
Öncelikle bu tür videoları izlemek çocukların içselleştirerek davranış kazanımı edindiği düşünüldüğünde yüksek zararlara sebebiyet veriyor. Şiddet de öğrenilen davranışlardan biridir. Kişinin şiddete eğilimi içsel bir istek sistemi ile değil, geçmiş deneyimlerden ve toplumsal öğrenme ile kazanılır.
Özellikle çocukların izlediği şiddet içerikli videolar çocuklarda etkisini daha hızlı göstermeye başlar. Çocuk izlediği bu videoları içselleştirip model alarak söz ve davranışlarına çok daha kolay bir biçimde yansıtabilir. Çünkü çocuklar belirli bir yaşa gelene kadar doğru ve yanlış davranışları ayırt edebilme gücüne sahip değildir. Sosyalleşip uyum gösterme çabasında olan çocuk da bununla birlikte bu davranışı çok daha kolay kazanır. Öğrenme yolu ile saldırgan davranışları öğrenen çocuk bu tür videolara bağımlı hale gelebilmektedir. Bu tarz şiddet içerikli videolar çocuğun psikolojisini videonun sürükleyici olan özelliği nedeniyle bağımlılık dozunda etkileyip çocuğun normalde yapmayacağı davranışları yapmasına neden olabilir.


ÇOCUKLARDA ALTINI ISLATMA SEBEBİ
Bununla birlikte çocuğun akran ve sosyal ilişkileri de zarar görmeye başlamaktadır. Zarar verici olan şiddet içerikli videolar çocuğun da çevresine aynı zararı vermesine teşvik etmektedir. Bununla birlikte de çocuk sınırları bilmekte ve kurallara uymakta problem yaşamaktadır. Özellikle izlenilen videolar görsel beyin dediğimiz beynin sağ lobuna etki etmektedir. Sağ beyin de duygusal tepkilerimizi düzenleyen bölgeyi içermektedir. Bundan dolayı da özellikle çocukların duyguları tanıma ve ifade etme sürecinde oldukları düşünülürse şiddet içerikli videoların çocukların öfke duygusunu daha da pekiştirdiğini söylemek mümkündür. Şiddet, saldıran öfke gibi durumlar da beynin gelişim ve çalışma biçimini olumsuz etkilemektedir.
Artı olarak çocuğun akademik yaşantısı, ahlaki yaşantısı, çevreye uyumu gibi durumlarda negatif ilerlemeler gözlemlenmeye başlar. Özellikle toplum tarafından kabullenilmeyen saldırgan davranışlarında artış yaşanır. Bununla birlikte çocukta regresif davranışlar gözlemlenmeye başlanabilir. Özellikle gece korkuları ve alt ıslatmada artış yaşanabilmektedir. Beynin bilişsel düşünme aşamasının ergenliğe yakın dönemde gelişmesinden ötürü de çocuklar belirli bir yaşa kadar insanlardan ve izlediklerinden daha kolay etkilenirler. Bundan ötürü de çocukları bu tarz durumlardan korumak gerekmektedir. Bundan ötürü de özellikle ebeveynlerin çocukların her tür içeriğe bu kadar kolay ulaşabilir oldukları bu çağda tv ve internet konusunda sağlıklı ve net sınırlar uygulaması çocukları bu tür olumsuz etkilerden koruyacaktır.


VİDEOLARIN ETKİSİ DAHA YIKICI
Ölüm videolarının bireylerde bıraktığı etkileri inceleyen bir araştırmada canlı şekilde ölüme tanık olan insanlar, izleyenlere göre daha az travma yaşıyorlar. Ölüm videolarını izlemek bu duruma birebir şahit olmaktan daha yıkıcı etkilere sahip oluyor. Özellikle sanal ortamda bu videoları izlemek de kişide empati duygusunun yavaş yavaş azalmasına sebep oluyor. Bu tarz videoları izleyebilmemizin en önemli sebeplerinden biri de bundan ötürü empati duygusunda azalma yaşanıp kendimizi diğer insanların yaptıklarından tamamen ayrıştırıyor olmak ve kişisel etik sorumluluğumuzda azalma yaşanması... Şiddet, cinayet videolarının sürekli izlenebiliyor olması kişilerin travma yaşama ihtimallerini çok daha fazla arttırmaktadır. Özellikle bu tarz videolar kişilerde travma sonrası stres bozukluğunun gelişmesi ihtimalini artırmaktadır. Özellikle bu görüntülerin zihne sürekli gelmesi, aynı şeylerin sizin başınıza da gelmesinden kaygı duymanız gibi durumları sürekli yaşamanıza neden olabilir.


CİNAYETLERİN KAHRAMANLIK GİBİ SUNULMASI ÇOK YANLIŞ
Özellikle son dönem trend dizi, filmlerde cinayet ve şiddet sahneleri arka plan şarkısıyla da birlikte bir kahramanlık gibi sunulmaktadır. Bundan ötürü de cinayeti işleyen kişiler, bu suçu adeta bir kahramanlık psikolojisi ile işlemekte ve bundan o an herhangi bir pişmanlık duymamaktadır. Bundan dolayı da alınması gereken en önemli önlemlerden biri de artık hayatımızın önemli bir parçası haline gelen medya kanallarında şiddet, cinayete özendiren yayınlar yerine daha bilinçli hale getiren caydırıcı içerikler sunulması. İzlenilen dizi ve filmlerde bile istenmeyen karakterin ölümü o anda kişinin duygu durumunu olumsuz etkileyebilir ve uzun süre etkisinden çıkamayabilir. Kurgu olan bir durum bile insan psikolojisini bu denli etkileyebiliyorken yaşandığı teyit edilen bir olay kişi üzerinde çok daha olumsuz etkiler barındırabiliyor.


ŞİDDET HABERLERİNE KARŞI NELER YAPMALIYIZ?
Bu gibi durumları yaşadığımızda yapmamız gerekenler haberine şahit olduğumuz video veya yazı ile ilgili farkındalığımızı şunları yapmakta fayda var. 1. Bu haberin, haber değerini arttırmak için normalde olandan çok daha fazla süslendiğini farkına varmalıyız.
2. Bize sunulan haberler gerçek olmayabilir, eski bir haber yeni sunuluyor gibi olabilir, gerçek olsa bile bu şekilde yaşanmamış olabilir, öncelikle bunun bilincinde olmamız gerekiyor.
3. İzlediğiniz konu ile ilgili bir şey yapıp yapamayacağınız önemli. Yani var olan şiddeti düzeltebilmek için neler yapabileceğimiz... Bir daha habere şahit olduğumuz hesapta veya kanalda herhangi bir haberi izlemeden önce daha dikkatli davranıyor olmak.
4. Ağır şiddet haberlerini kaldıramadığımızı farkına vardıysak bu tür haberleri izlememek, gördüğümüz zaman okumamak psikolojik sağlığınızı korumanız açısından faydalı olacaktır.
İZLEYEN EBEVEYNLER, ÇOCUKLARINI KORUMAK İÇİN DAHA BASKICI OLUYOR
Bu tarz şiddet videoları bazı kişilerde yüksek empati kurup içselleştirme nedeni olduğundan ötürü, kişinin kendi yaşantısında da olumsuz etkileri oluyor. Bu olayların her an kişinin yakınında yaşanması veya sevdiğinin başına gelebileceğinden de korkması takıntılı davranışlara yol açabilir. Örneğin bu haberleri dinleyen ebeveynlerin kaygılarıyla birlikte bu duruma çocuklarının dışarıda bir şekilde tanık olmasından korktuklarından ötürü çocuklarını çok daha fazla baskılamalarına neden olabilmektedir.