12 yıllık müzakerelerde tarihi gün

ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya'dan oluşan P5+1 ülkelerinin, İran ile yürüttükleri nükleer görüşmelerde en kritik güne girildi. Dünya, gözlerini 7 dışişleri bakanının müzakereye oturduğu İsviçre'nin Lozan kentine çevirdi. Çerçeve anlaşmaya varabilmek için son gün bugün. Heyetler mutabakata varabilirse, teknik detaylar masaya yatırılacak. 1 Temmuz'a kadar pürüzler de giderilebilirse, nihai anlaşma imzalanacak. Gece geç saatlere kadar süren görüşmelerden olumlu bir sonuç çıkarsa, temsilciler Cenevre'de tören düzenleyecek. Müzakerelere katılmak için ABD, Fransa ve Almanya'nın dışişleri bakanları John Kerry, Laurent Fabius ve Frank-Walter Steinmeier dünkü programlarını iptal etti. Son bir ayda 4 kez bir araya gelen taraflar, önemli meselelerde ilerleme kaydedildiğini açıkladı. İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond pazar günü "Birkaç saat içinde anlaşmaya varacağımızdan çok umutluyum" demişti. Fakat anlaşmayı sonlandıracak adım bir türlü gelmedi. Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Eric Schultz da "Obama, kötü bir anlaşmayı kabul etmeyeceğini açıkça belirtti" dedi.

SİLAH ÜRETEMEDEN MÜDAHALE
ABD, İran'ın uranyum zenginleştirme gücünü 10 yıl boyunca yükseltmemesini istiyor. İran anlaşmayı bozsa dahi, atom bombası üretebilmek için bir yıla ihtiyaç duyacak. Batı'nın planlarına göre, bu süre İran'a müdahale etmek için yeterli bir süre. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif; ülkesinin gereken esnekliği gösterdiğini söylemişti. İki taraf da çerçeve antlaşma için son tarihin 31 Mart olduğunu belirtmişti. Görüşmeler başarısız olursa İran'ın daha ağır yaptırımlara maruz kalması söz konusu. İran'la Batı 12 yıldır müzakereler yürütüyor. Uzun süre askıya alınan görüşmeler 2013'te tekrar başlamıştı.

FARKLAR
İran'ın 2010'dan beri elindeki uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirme kapasitesi var.
Batı, İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesini yüzde 5'te tutmak istiyor.
İran'ın elinde 10 bini aktif 20 bin adet santrifüj bulunuyor.
Batı, santrifüj sayısını 6 bin 500'le kısıtlamanın peşinde.
İran, ABD ve BM'nin uyguladığı yaptırımların bir kerede ve tamamen kaldırılmasını savunuyor.
Batı, yaptırımların önce askıya alınmasını, İran sözünde durdukça, aşamalı olarak kaldırılmasından yana.
İran heyeti, uranyum stoklarını herhangi bir yere göndermeyi düşünmediğini açıkladı.
Batı, İran'ın elindeki zenginleştirilmiş uranyumu Rusya'ya göndermesini talep ediyor.