AB ve İran'dan nükleer anlaşmayı kurtarma zirvesi

İran ile nükleer anlaşmayı devam ettiren ülkelerin temsilcileri, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmadan ayrılmasının ardından bugün ilk kez bir araya geldi

Viyana'da başlayan görüşmelerde, İngiltere, Çin, Fransa, Almanya ve Rusya'dan yetkililer, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile birlikte hem ABD yaptırımlarının etkisinden sıyrılma hem de İran'dan petrol ve yatırım akışını sürdürerek anlaşmayı devam ettirebilme stratejisi geliştirmeye çalışacak.

Ancak diplomatlar, Washington'un Tahran'a karşı her zamankinden daha sert davranacağını açıklamasından dolayı, anlaşmanın kurtarılmasını zor görüyor.

İRAN AB'YE MAYIS SONUNA DEK SÜRE VERDİ

İran, ABD'nin anlaşmadan çekilmesi sonrasında Avrupa ülkelerinin alacağı tedbirleri açıklamaları AB'ye mayıs sonuna dek süre verdiğini açıkladı.

Viyana'daki görüşmelere katılan İranlı bir yetkili de, "Kişisel olarak çok da iyimser değilim ancak olabilecek en iyi sonuca ulaşmaya çalışıyorum" dedi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015 yılında yapılan anlaşma ile İran'a yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımlar askıya alınmış, bunun karşılığında Tahran nükleer programını sınırlamıştı. Anlaşma İran'ın nükleer silah üretmesini engellemeyi amaçlıyordu.

Ancak ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pazartesi günü İran'ı, Ortadoğu'daki davranışını değiştirmemesi halinde "tarihteki en güçlü yaptırımlarla" tehdit etmişti. Pompeo'nun sözlerinin "soğuk duş" etkisi yaptığını söyleyen Avrupalı bir diplomat, "Karşılıklı bir ilişki olasılığının var olduğunu umarak anlaşmaya tutunmaya çalışacağız, ancak hayal kurmuyoruz" dedi.

İranlı yetkililer Avrupa Birliği'nin başkanlığında bugün yapılacak görüşmelerde, Avrupalılardan ticareti sürdürebilecekleri konusunda garanti isteyecekler. Ayrıca hepsinin İran petrolünü almaya devam edeceklerine dair güvence de talep edecekler.

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Çarşamba günü İran'ın anlaşmada kalması için bir dizi şart açıklamıştı. İranlı bir yetkili de Reuters'a yaptığı açıklamada, "Bu, diğer tarafların anlaşma konusunda ciddi olup olmadığını gösterecek çok önemli bir toplantı. Dini liderimizin dediği gibi, Avrupa'nın bize güvenilir teminatlar verip veremeyeceğini anlayacağız" dedi.

ABD YAPTIRIMLARI AĞIRLAŞTIRIYOR

Öte yandan ABD, dün dört İran havacılık şirketine ve birçok İran ve Türk şirketi ile havacılık firmalarına yönelik yaptırımlar getirerek, bunun ne kadar zor olduğunu vurgulamış oldu.

Bazı Batılı şirketler ABD yaptırımlarından dolayı İran ile iş yapmayı şimdiden bıraktı ya da bırakmak zorunda kalabileceklerini söyledi. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, diğer imzacıların anlaşmanın sınırları içinde yer alacak "yeni bir paket" sunmasını beklediklerini söyledi.