Bosna'nın yıkılan hafızası onarıldı

Bosna'daki savaş sırasında 1992'de başkent Saraybosna'yı kuşatan Çetnikler'in (aşırı Sırp milliyetçileri) açtığı ateş sonucu çıkan yangında tahrip olan 'ülkenin en önemli ulusal arşivi' olarak nitelendirilen Viyeçnitsa Kütüphanesi, önceki akşam düzenlenen törenle yeniden kapılarını açtı. "Bosna'nın hafızası" olarak bilinen, aynı zamanda şehrin sembollerinden olan tarihi milli kütüphanenin açılışına, Avrupa Birliği (AB) Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzzetbegoviç, konseyin Hırvat üyesi Jelyko Komşiç ve diğer davetliler katıldı. İzzetbegoviç konuşmasında "25 Ağustos 1992 tarihinde Viyeçnitsa Kütüphanesi ile içinde bulunan kitap hazinesini yutan o alevler her Saraybosnalının hafızasında duruyor. Saraybosna hayatta kaldı, ancak ağır yaralandı. Çok sayıdaki vatandaşı da özgürlüğü ve barışı yaşayamadı. Bu yüzden bugünü bizimle beraber olamayanlara armağan ediyoruz. Bu akşam, 22 yılın ardından, dostlarımızla birlikte medeniyetin barbarlık karşısındaki zaferini kutluyoruz" dedi.
22 MİLYON DOLAR HARCANDI
Viyeçnitsa Kütüphanesi, Osmanlı idaresinde 400 yıl kaldıktan sonra 1878'de Berlin Kongresi'yle Avusturya-Macaristan İmparatorluğu hakimiyetine giren Saraybosna'da 1892-1896 yıllarında inşa edildi. Tarihi Başçarşı'nın yanı başına Endülüs mimarisiyle inşa edilen kütüphane Boşnak, Sırp, Hırvat ve Yahudilere ait el yazması ve önemli eserlerin de bulunduğu yaklaşık 6 milyon kitap ve arşiv belgeleriyle "ülkenin hafızası" konumundaydı. Mimarisiyle görenleri büyüleyen tarihi bina, 25 Ağustos 1992 tarihinde Saraybosna'yı kuşatan Çetnikler'in topçu ateşi sonucu çıkan yangında büyük zarar gördü. Kütüphanede, 3 gün boyunca devam eden yangında 155 bini el yazması ve ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eser yok oldu. Kütüphanenin restorasyonu ise 18 yıl sürdü. Mimarların, küllerinden doğan kütüphaneyi yanmadan önceki hali gibi yeniden inşa etmek için orijinal çizimlere ulaşması uzun yıllar aldı. Onarım çalışmalarına 22 milyon dolar harcandı.
1. DÜNYA SAVAŞI ANILACAK
Viyeçnitsa Kütüphanesi'nin açılış töreni, Saraybosna Filarmoni Orkestrası'nın milli marşı seslendirmesiyle başladı. Kütüphanede Birinci Dünya Savaşı'nın 100'üncü yılı anısına 28 Haziran'da da Viyana Flarmoni Orkestrası konser verecek. Avusturya tahtının veliahtı Arşidük Franz Ferdinand, 28 Haziran 1914'te Viyeçnitsa Kütüphanesi'nden çıktıktan sonra bir Sırp milliyetçi tarafından öldürülmüş ve bu suikast dünya savaşını tetiklemişti.