"Çin'de ölü sayısı 500'ü geçti"

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde dün çıkan olaylarda ölü sayısının 156'ya yükseldiği bildirildi.
Yeni Çin Haber Ajansı'nda, yerel yetkililere dayandırılarak verilen haberde, ölü sayısının 140'tan 156'ya çıktığı kaydedildi.
Daha önceki haberde, yaralı sayısının da 828 olduğu belirtilmişti.
PROTESTOLAR KAŞGAR ŞEHRİNE DE SIÇRADI
Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de çıkan olayların ardından, protesto gösterileri bölgenin kuzeybatısındaki Kaşgar kentine sıçradı. Kaşgar'daki görgü tanıkları, öğleden sonra İdkah Camisinden ayrılan 300 protestocunun polis tarafından durdurulduğunu, ancak bir arbede yaşanmadığını aktardı.
"ÖLÜ SAYISI 500'Ü GEÇTİ"
Doğu Türkistan Kültür ve Dayanışma Derneği Genel Başkanı Seyit Tümtürk, ''Gelişmelerden endişeliyiz. Aldığımız bilgilere göre, ölü sayısı 500'ün üzerinde. Binlerce yaralı var'' dedi.
Çin'deki olayların ilk kıvılcımının 26 Haziran'da Guangdong eyaletindeki bir oyuncak fabrikasında başladığını ifade eden Tümtürk, "Oradaki olaylarda 300 kişi hayatını kaybetmişti. Çin, uzun yıllardan beri, özellikle son 5 yılda Doğu Türkistan'dan 18-25 yaş arasındaki genç kızları zorla alarak Guangdong eyaletindeki oyuncak fabrikalarında çalıştırıyor. Bu, insan hakları ihlaline dünya bugüne kadar göz yumdu. Dün Urumçi'de gelişmeleri protesto etmek isteyen üniversiteli gençlerin üzerine yaylım ateşi açıldı, yüzlerce kişi öldürüldü" şeklinde konuştu.
Tümtürk, yarın Ankara'da Çin Büyükelçiliği önünde tüm siyasi parti temsilcilerinin katılımı ile Çin'de yaşananları protesto edeceklerini söyleyerek, ''Doğu Türkistan'ın hür dünya ile internet, telefon ve tüm iletişim ağları kesildi. Yarınki protesto eylemine tüm halkımızı davet ediyoruz. Yarın ayrıca şehitlerimiz için gıyabi cenaze namazı kılacağız'' diye konuştu.
57 CESET SOKAKLARDAN TOPLANDI
Özerk bölge polis müdürü Liu Yaohua, sokaklardan 57 ceset toplandığını, diğerlerinin de hastanede öldüğünü belirtti.Çinli yetkili düzenlenen basın toplantısında, olaylarda 190'ı otobüs, en az 10 taksi ve iki polis aracı olmak üzere 261 motorlu taşıtın yakıldığını söyledi.
*ÇATIŞMALARDAN KARELER İÇİN TIKLAYINIZ...

YÜZLERCE KİŞİ GÖZALTINDA
Sabah saatlerinde bazı araçlar yanmaya devam ederken, ilk belirlemelere göre 203 dükkan ve 14 ev hasar gördü. Liu, onlarcası elebaşı olmak üzere olaylarla ilgili "yüzlerce kişinin gözaltına alındığını, olaylarda kilit rol oynadığından şüphelenilen 90 kişinin arandığını" ifade etti.
Şehirde ana caddelerin yanı sıra elektrik ve doğal gaz şirketleri ile televizyon istasyonu gibi önemli yerlerde güvenlik önlemleri artırıldı, komşu şehirlere giriş çıkışta kontrol noktaları oluşturuldu. Bu arada şüphelilerin sorgulanması için komşu bölgelerden etnik gruplara mensup 100'den fazla yetkili Urumçi'ye getirildi.
Resmi Xinhua haber ajansı, Sincan Üniversitesi ile şehrin banliyölerinin yakınlarındaki bazı yolların halen ulaşıma kapalı olduğunu bildirdi. Haberde bazı yollarda enkaz kaldırma çalışmalarının sürdüğü ve çok sayıda dükkanın kapalı olduğu kaydedildi. Vatandaşların, düzenin sağlandığının açıklanmasına rağmen halen kendilerini güvende hissetmedikleri de gelen haberler arasında.

''OLAYLARIN ARKASINDAKİ GÜÇ''
Yerel hükümet tarafından yapılan açıklamada, ilk araştırmalara göre olayların, başında Rabiya Kader'in başında bulunduğu Dünya Uygur Kongresi tarafından kışkırtıldığı öne sürüldü.Eski bir iş kadını olan Rabiya Kader, ulusal güvenliği zedelediği gerekçesiyle 1999'da tutuklanmış ve 17 Mart 2005'te kefaletle serbest bırakılarak tedavi olmak için ABD'ye girmişti.
Yerel hükümet tarafından bu sabah yapılan açıklamada, ''olayın yurt dışındaki unsurlar tarafından kışkırtılan ve yurt içinde organize edilen, planlı ve örgütlü bir şiddet suçu olduğuna dair bulgular bulunduğu'' ifade edildi. Açıklamada, Dünya Uygur Kongresi'nin destekçilerini bir süredir internet yoluyla ''daha cesur olmaya ve daha büyük işler yapmaya'' kışkırttığı iddia edildi.
OYUNCAK FABRİKASINDA ÇIKAN KAVGA KAOS YARATTI
Bölgenin başkanı Nur Bekri, sabah yaptığı televizyon konuşmasında, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılık olmak üzere üç gücün, 26 Haziranda Guangdong eyaletindeki bir oyuncak fabrikasında Uygur ve Han işçiler arasında meydana gelen iki Uygurun öldüğü kavgayı kaos yaratmak için kullandığını söyledi.
Nur Bekri, ölen Uygurların cenazelerinin Sincan'a gönderildiğini belirterek, Sincan ve Guangdong polisinin ortak araştırma yürüttüğünü kaydetti. Söz konusu kavganın, Han milliyetinden bir kadın işçinin bir Uygur işçi tarafından cinsel tacize uğramasından dolayı çıktığı iddia edilmişti.
Resmi rakamlara göre, nüfusu 21 milyonu geçen Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 10 milyon 960 bin Uygur, Moğol ve Hui milliyetlerine mensup vatandaşlar yaşıyor.
NÜFUS SADECE 21 MİLYON
Kısa adı "Şinciang" olan Şinciang Uygur Özerk Bölgesi, Çin'in kuzeybatısında yer alıyor.Türkçe'de Sincan olarak adlandırılan "Şinciang" ismi, Çince'de "Yeni Sınır" anlamına geliyor.
Toplam yüzölçümü 1 milyon 660 bin kilometrekareyi geçen Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Çin'in yüzölçümü bakımından en büyük eyalet düzeyindeki idari bölgesi.
Sincan Uygur Özerk Bölgesinin, kuzeyde ve batıda sekiz ülkeyle sınırı var. Bölge, bu ülkelerle olan toplam 5400 kilometreyi geçen sınırıyla Çin'in en uzun sınıra ve en çok sınır kapısına sahip bölgesi.
1930;larda patlak veren isyanlar 1933;de Kaşgar;da "Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti"nin ilanıyla sonuçlanmıştı. Kısa süreli "Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti"nin ardından Çinli general Şıng Şısay "Doğu Türkistan"ın kontrolünü ele geçirdi.
1944-1949 arasında Sincan'ın kuzeyinde bugünkü Kazak Özerk Bölgesi'nde Sovyetler Birliği'nin desteğiyle ikinci "Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti" kuruldu. "Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti" 1949;da Çin Halk Kurtuluş Ordusu;nun Sincan;a girmesiyle birlikte sona erdi.
İşgalinden 6 yıl sonra 1 Ekim 1955'te Sincan Eyalet statüsünden çıkarılarak, Çin tarafından, Özerk Bölge olarak ilan edildi.
Resmi rakamlara göre, nüfusu 21 milyonu geçen Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 10 milyon 960 bin Uygur, Moğol ve Hui (Etnik Çinli Müslümanlar) yaşıyor.