Demokrasi dersi

Mısır'ın seçilmiş ilk cumhurbaşkanını deviren Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El Sisi, 2006'da ABD'deki Pennsylvania Harp Akademisi'nde staj yaparken hazırladığı tezle, bölgede demokrasi geleceği hakkındaki görüşlerini yazdı. İşte darbeci generalin tezinden pasajlar: Ortadoğu ülkelerinde yoksulluğun bitmesi durumunda, demokrasiye geçiş son derece hızlı olur. Bölge ülkeleri, ekonomilerini güçlendirmek için ellerinden geleni yapmalı ancak bunu Batı'nın yardımı olmadan yapmaları mümkün görünmüyor. ABD, Mısır gibi ülkelere desteğini artırmalı. Yoksulluğun yanısıra eğitim sisteminin zayıf olması da demokrasi önünde büyük bir engel. İsrail ve Suriye dışında, okuryazar olmayanların oranı Ortadoğu genelinde yüzde 30 ila 45 arasında. Eğitim reformları da bunu değiştirmek için yeterli değil. Gerekli olan, reformların üstüne, halkın eğitim almasını özendirecek ekonomik fırsatları yaratmak. Ortadoğu'da dini öğelerin ön planda olması yüzünden yönetimdekiler, özellikle merkeziyetçi sistemler, çoğunluktaki muhafazakâr kesimi haklarından mahrum ediyor. Dini liderler, genelde yargısız hapse atılıyor. Medyanın da yönetimdekilerin kontrolünde olması, çoğunluğun benimsemediği yaşam tarzlarının halka empoze edilmesine neden oluyor. Uçtakiler Halifeliği isterken; ılımlılar Mısır, Suriye, Lübnan ve Yemen'deki yükselen demokrasilere bakıyor. Peki, yükselen demokrasiler neye benzeyecek? Bence 3 olasılık var. Birincisi, Hamas gibi radikalleşmeye yatkın demokrasiler. Buradaki tehlike, yönetimdekilerin uluslararası toplumca kabul görmeyip, kendi seçmenlerine zarar vermesi. İkinci olasılık, Mısır ve Lübnan gibi ılımlı çoğunluğun olduğu ülkeler. Burada önemli olan faktör, halkın radikalleşmemesi için temsili demokrasinin işlediğini halka göstermek. Mümkün görünmeyen üçüncü olasılık ise Batı tarzı demokrasi.
BİTTİ