Haşimi azledilmeseydi Cumhurbaşkanı olacaktı

Almanya'ya götürülen Talabani'nin rahatsızlığı Irak'taki mevcut gerginliği ikiye katladı. "Öldü" iddiaları yalanlansa da 79 yaşındaki Kürt Cumhurbaşkanının yeniden koltuğuna dönüp dönemeyeceği sorgulanmaya başladı.
Irak'ta bir yıldır siyasi kriz var. Krizin tarafları Şii kökenli Başbakan Nuri Maliki, Sünni kökenli Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık el Haşimi ve Kürt yönetiminin lideri Mesut Barzani. Kriz üçgenindeki denge unsuru ise Cumhurbaşkanı Celal Talabani.
Geçen yıla yani krizin başlangıç sürecine dönecek olursak, Şii Başbakan Maliki, Sünni bloğun temsilcisi olan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık Haşimi hakkında tutuklama kararı çıkarttı. Haşimi önce Erbil'e yani Kürt yönetimine ardından Türkiye'ye sığındı. Bağdat hükümeti, Haşimi'ye sahip çıkan Kürt yönetimini de Türkiye'yi de karşısına aldı.
Kriz büyüdü. Sonraki süreçte Sünnilerle Kürtler, Maliki karşıtı olan Şii Sadr Grubunun da desteğiyle hükümeti düşürme hamlelerine girişti. Bu süreçte imzalar toplandı ve Cumhurbaşkanı Talabani'ye sunuldu. Talabani, Maliki'nin görevden alınmasını içeren imzaları veto etti.
Krizdeki sonraki adım Kürt yönetimi ile Bağdat arasındaki çatışmalar oldu. İki taraf savaşın eşiğine geldi. Eşikten dönen iç savaşı engelleyen isim Talabani'ydi. Her iki tarafla da görüşerek çatışmaları durdurdu.
Şimdi Talabani Bağdat'taki hastanede tedavi altında. Öldüğü iddia edildi bu iddia yalanlandı. Sağlık durumunun stabil olduğu açıklandı. 79 yaşındaki Talabani'nin sağlık durumu Irak'ta endişeye yol açtı. Ölürse iç savaşın bile çıkabileceği söylentileri kulaktan kulağa yayıldı.
Şu an konuşulan Talabani ölürse veya ölmez de Cumhurbaşkanlığı görevini ifa edemezse ne olacağı? Felaket senaryosunun başında iç savaş var. Talabani'nin yokluğunda Kürtlerle Şiiler arasında şiddetli çatışmaların patlak verebileceği ihtimalinden bahsediliyor.
Çatışmalarla beraber petrol sorunun da yeniden alevlenmesinden korkuluyor. Talabani'nin ülkedeki petrol problemini çözen kişi olduğunu savunanlar onun yokluğunda yeni bir petrol krizinin başlayacağı endişesini duyuyor.
Talabani olmazsa yerine kimin Cumhurbaşkanı olacağı da merak konusu. Anayasaya göre yerine azledilmemiş olsaydı, yardımcısı Tarık Haşimi'nin geçmesi gerekiyordu.
Cumhurbaşkanlığı makamında iki yardımcı pozisyonu var. Biri Sünni olan Haşimi'ydi diğeri ise Şii kökenli Khudayr Al Khuzaie. İktidar paylaşımı anlaşmasına göre Cumhurbaşkanı Kürt olduğu için yardımcılarından biri Sünni, diğeri Şii. Başbakan Maliki de Şii olduğu için, Şii Cumhurbaşkanı Yardımcısının Cumhurbaşkanı olması, centilmenlik anlaşmasının dışında kalıyor. Bu durumda tek seçenek Sünni olan Haşimi'ydi. Ancak Haşimi'nin hakkında idam kararı var bu nedenle Bağdat'a dönemiyor, üstelik resmi olarak görevde değil.
Yardımcıların göreve gelme seçeneği kapalı olduğu için Talabani'den boşalacak koltuğa yine bir Kürt liderin oturması söz konusu. Çünkü Irak'taki siyasi yapıya göre iktidar Şii-Sünni ve Kürtler tarafından paylaşılmak zorunda, bu anlaşma çerçevesinde dengeleri bozmamak adına yine bir Kürt ismin Cumhurbaşkanı olma ihtimali yüksek.