İki ülkeyi bağlayan vazo

New York'ta hafta içi her sabah 09.30'da ünlü veya popüler bir kişi bir gong çalıyor. O andan itibaren seans salonlarında kıyamet kopuyor. IMF'den merkez bankalarına, Türkiye'deki küçük yatırımcıdan Japonya'daki ev hanımına herkes gözünü bu kaotik ortamın aktörleri olan brokerlara dikiyor. Burası dünyanın merkezi Wall Street, yani New York Borsası (NYSE). Yazarımız Meliha Okur, geçtiğimiz günlerde ABD dönüşünde bir vazoyu dilinden düşüremedi: "NYSE'de tam bir milyar dolar değerinde, dünyanın en değerli vazosu sergileniyor. ABD ve Rusya ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunan vazonun peşine Rusya Başbakanı Vladimir Putin bile düşmüş." Rus Çarı Üçüncü Aleksander, 1891'de devrin en büyük projelerinden birine start verdi: Trans Sibirya demiryolu, Rusya'yı batıda Avrupa'ya, kuzeyde Sibirya'ya, doğuda Moğolistan üzerinden Çin'e bağlayan tam 9 bin 288 kilometrelik dünyanın en uzun demiryollarından biri olacaktı. Çar Üçüncü Aleksander üç yıl sonra hayata veda edince, son Rus Çarı olan oğlu İkinci Nikola, babasının mirasını devraldı. İkinci Nikola, ülke kasasının sıkıştığı 20'inci yüzyılın ilk yıllarında demiryoluna finansman sağlamak için NYSE'nin yolunu tuttu. Yeni bir yüzyılın enerjisiyle tüm dünyanın ABD'de yatırım yapmaya başladığı yıllardı. Rus İmparatorluğu da 1902'de J.P. Morgan & Co. aracı kurumuyla Wall Street'te sattığı yüzde dört faiz oranlı 1 milyar dolar değerindeki tahville rahat bir nefes aldı. Bu paranın bir kısmı önceki borçların geri ödemesi, bir kısmıysa Trans-Sibirya demiryolunun tamamlanması için kullanıldı. İkinci Nikola minnettarlığının simgesi olarak bugün bile dünyanın en prestijli mücevher markalarından biri olan Faberge'e en büyük eserini yaptırdı. Rus Çarı, 1 ton ağırlığındaki bu ihtişamlı teşekkür hediyesini 1904'te ABD'ye teslim etti. NYSE, iki ülke arasındaki dayanışmayı temsil eden bu hediyeyi Yönetim Kurulu odasının en güzel köşesine yerleştirdi.
SİMGESEL ANLAMI VAR
O günden bu yana NYSE'yi ziyaret eden yerli-yabancı konukların izleyecekleri rotaya, yönetim kurulu odası da dahil edildi. NYSE yetkilileri bir gezi sırasında Türk ziyaretçilerin kulağına şöyle fısıldadı: "Rusya Başbakanı Vladimir Putin ABD'ye geldiğinde bir milyar dolar karşılığında vazoyu esprili bir dille geri istedi. ABD, 'Bu vazonun bizim için simgesel bir anlamı var' diyerek, Putin'e aynı hoşgörüyle karşılık verdi."