İsrail iyice köşeye sıkışıyor

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) de aralarında bulunduğu 20 uluslararası anlaşmaya taraf olmak için attığı imza, savaş suçlarını yargılama yetkisine sahip UCM'yi yeniden gündeme taşıdı.
Birleşmiş Milletler'e (BM) "üye olmayan gözlemci devlet" statüsünü kazandıktan sonra UCM'ye de katılma hakkı kazanan Filistin, mahkemeye üyelik sürecinin sonuçlanması durumunda İsrailli yetkililer hakkında UCM'de dava açabilecek. UCM'nin işleyiş prensiplerine göre İsrailli yöneticiler, gelecekte işleyecekleri suçlar konusunda sorumlu tutulabilecek.

UCM, DEVLETLERİ DEĞİL KİŞİLERİ YARGILAMA YETKİSİNE SAHİP

Merkezi Lahey'de bulunan UCM, bölgede işlendiği iddia edilen suçlar konusunda her iki tarafın yöneticilerini yargılama yetkisini elde edecek. Filistin Dışişleri Bakanı Riyad El-Malki, geçen yıl UCM'yi ziyareti sırasında uluslararası mahkemenin her iki tarafı yargılama yetkisini kabul etmeye hazır olduklarını dile getirmişti. UCM, 17 Temmuz 1998 tarihli "Roma Statüsü" ile kurulmuş ve 1 Temmuz 2002 yılında çalışmalarına başlamıştı. Soykırım, insanlığa karşı suç, savaş ve saldırı suçlarına bakan UCM, kuruluş itibariyle devletleri değil, kişileri yargılama yetkisine sahip.
Mevcut anlaşmalara göre UCM, 1 Temmuz 2002'den önce suçlara bakamıyor. UCM'ye taraf olan ülkeler de üyeliklerinin başladığı tarihten sonra işlendiği ileri sürülen suçlar için dava açma hakkına sahip. Dolayısıyla Filistin yönetimi, üyeliğinin kesinleştiği tarihten sonra topraklarında işlenen olası suçları UCM'ye taşıyabilecek. Filistin'in, soykırım, insanlığa karşı suç, savaş ya da saldırı gibi suçların yanı sıra İsrail'in yerleşim yerlerini genişletme planları konusunda da mahkemeye başvurması bekleniyor. İsrail devletinin UCM'ye üye olmaması, Filistin'in üyelik sürecinde herhangi bir olumsuzluğa neden olmuyor.
Roma Anlaşması'na göre UCM, üye bir devletin topraklarında başka bir ülke vatandaşı tarafından işlenen suçlara bakmakla yetkili. UCM, suçu işleyen kişinin uyruğunda bulunduğu devletin üye olup olmadığını dikkate almıyor.
UCM'ye üye olduktan sonra Filistin, doğrudan mahkemeye başvurarak suç işledikleri iddia edilen kişiler hakkında dava açabilecek. Aynı zamanda BM Güvenlik Konseyi de oy birliğiyle UCM savcısına görev verebilecek. UCM başsavcısı da mahkemenin ön dava biriminden karar çıkartarak kendi inisiyatifiyle taraf devletlerde işlenen suçlarla ilgili dava açma yetkisine sahip.