Kaddafi 40 yıldır iktidarda

Bir zamanlar kendini "Afrika krallarının kralı", "rehber" ilan eden, yıllar içinde Batılıların vazgeçilmez ortağı haline gelen Kaddafi, Gabon Devlet Başkanı Ömer Bongo'nun haziranda ölümünden beri artık "Afrika devletlerinin liderlerinin duayeni" olarak anılmaya başladı.
*İŞTE 40. YILINI BÖYLE KUTLADI - GALERİ İÇİN TIKLAYINIZ...
Kendi anlatımıyla 1942'de Sirte'de bir Bedevi çadırında dünyaya gelen Kaddafi, Gaddafa aşiretine mensup bir çobanın oğluydu. 1965'te orduya katılmadan önce dini eğitim aldı. 1 Eylül 1969'da tek bir damla kan dökülmeden darbe yapıp yaşlı Kral İdris'i devirdiğinde 27 yaşındaydı.
1977'de halkın seçilmiş halk komiteleriyle yönetime katıldığı "kitlelerin devleti" olarak tanımladığı "cemahiriye"yi ilan etti. Kendisini de "devrim rehberi" ilan eden Kaddafi'nin yetkisi aynen kaldı. Kaddafi'nin yaşam tarzı, geleneksel kıyafetleri, az nüfuslu bu zengin petrol ülkesini idare ediş biçimine Batılılar kadar Araplar da pek sıcak yaklaşmadı, siyaseti "münasebetsiz ve önceden kestirilemez" olarak algılandı.
Konuklarını çadırda ağırlamayı seven Kaddafi'nin kadın hayranları da çok. Genellikle "amazonlarım" dediği asker kıyafetli kadınların çevrelediği Kaddafi, başta deve sütüyle olmak üzere basit bir beslenme tarzına sahip.
Teatral bir kişiliğe sahip olan Albay, 1988'deki bir Arap zirvesinde, sağ eline giydiği beyaz eldivenini, "Böylece kanlı elleri sıkmaktan kurtulduğunu" söyleyerek açıklamıştı. Bir sonraki zirvede de eski Suudi Arabistan Kralı Fahd'ın yanında bir sigara yakıp dumanını da her seferinde Krala üflemişti.
"Yeşil Kitap"ı, "insanlık için tek çözüm" olarak gören Kaddafi, demokrasinin sandıklarla tesis edilemeyeceğini ve seçimlerin bir "maskaralık" olduğunu düşünüyor.
90'lı yıllarda uluslararası sahnede zayıflayan Kaddafi, Arap ortakları tarafından da hayal kırıklığına uğratılınca kara Afrika'ya yüzünü dönüp, bu kez de bir "Afrika Devletler Birliği" için çabalamaktan asla vazgeçmedi.
Yıllar boyu "terörist devlet lideri" olan Kaddafi, Batı ile barışmaya karar verdi ve 2003'te bütün dünyaya sürpriz yaparak, gizli kitle imha silahları geliştirmekten vazgeçtiğini ilan etti. Sonra da Lockerbie saldırısıyla Nijer'de Fransız uçağına saldırıda ülkesinin rolünü kabul etti ve kurbanların ailelerine tazminat ödedi.
Ve eski "parya" sonunda Batı'ya açıldı. Libya'da Batılı liderleri ağırladı, kendisini de Paris'te, Roma'da kırmızı halıyla karşılattı.
İtalya ile sömürge döneminden kalma sorunlarını da geçen yıl çözen Kaddafi, kısa süre önce de oğlu Hannibal'i gözaltına alan İsviçre'ye özür diletti. Üstelik söz vermesine rağmen, sağlık nedenleriyle salıverilen Lockerbie zanlısı Abdülbaset Ali Muhammed El Megrahi'yi "kahraman" gibi karşılayıp İngiltere ve ABD'yi kızdırdı.
1 EYLÜL 1969'DAN BERİ İKTİDARDA
Libya lideri Albay Muammer Kaddafi, 1 Eylül 1969'dan beri iktidarda bulunuyor.
Kaddafi idaresindeki Libya'da bazı önemli tarihler şöyle:
1 Eylül 1969: Kaddafi önderliğindeki "Özgür Subaylar Hareketi", Türkiye'yi ziyaret etmekte olan Kral İdris'i devirdi ve Devrim Komuta Konseyi'ni kurdu.
1973: Libya, hak iddia ederek Çad'ın kuzeyindeki Aozu şeridini işgal etti. İşgal 1994'e kadar devam etti.
Eylül 1976: Marksizm ve kapitalizmi reddeden "Yeşil Kitap" yayımlandı.
Mart 1977: Libya Arap Halk Cemahiriyesi doğdu.
Ocak 1980: Tunus'un güneyindeki Gafsa'da muhalif Tunusluların saldırısında 48 kişi öldü. Tunus, Libya'yı, muhalifleri silahlandırmakla suçladı.
8 Mayıs 1984: Trablus'taki Aziziye kışlasına muhalifler saldırı düzenledi. Saldırıyı Libya Ulusal Selamet Cephesi üstlendi.
27 Aralık 1985: Roma ve Viyana'daki havaalanlarına saldırılar düzenlendi. 20 kişinin öldüğü saldırılardan sonra Libya uluslararası terörü desteklemekle suçlandı.
15 Nisan 1986: Batı Berlin'deki bir saldırıya misilleme olarak Amerikan uçakları Kaddafi'nin Trablus ve Bingazi'deki konutlarını bombaladı. Kaddafi'nin evlatlık kızının da aralarında bulunduğu 44 kişi öldü.
14 Kasım 1991: 2 Libyalı, bir Pan Amerikan uçağının İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etmesine karışmaktan suçlu bulundu. 1988'deki saldırıda 270 kişi ölmüştü.
31 Mart 1992: BM Libya'ya hava ve askeri ambargo uygulamaya başladı, ardından ekonomik yaptırımlar geldi. Son yaptırımlar, Lockerbie faciasında ölenlerin aileleriyle varılan tazminat anlaşmasının ardından 2003'te
kaldırıldı.
10 Mart 1999: Fransız adaleti, bir DC-19 uçağına Nijer'de düzenlenen saldırıların sorumlusu olmakla suçlanan 6 Libyalı gizli ajanı gıyabında ömür boyu hapse mahkum etti. 1989'daki saldırıda 170 kişi ölmüştü.
5 Nisan 1999: Libya Lockerbie saldırısının zanlılarını teslim etti. Zanlılar Hollanda'da yargılandı. 31 Ocak 2001'de Abdülbaset Ali Muhammed El Megrahi ömür boyu hapse mahkum oldu, diğer sanık Amine Halife Fhimah ise aklandı.
2 Mart 2001: Kaddafi, Sirte'deki zirvede Afrika Birliği'nin kurulmasını kabul ettirdi.
19 Aralık 2003: Trablus kitle imha silahları geliştirmekten vazgeçtiğini açıkladı.
9 Ocak 2004: Fransız DC-10 uçağı kurbanlarının aileleriyle de tazminat anlaşmasına varıldı.
25 Mart 2004: İngiltere Başbakanı Tony Blair, Libya'yı ziyaret eden ilk İngiliz başbakanı oldu. Nisanda da Kaddafi Brüksel'e gitti.
24 Kasım 2004: Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Libya'yı resmen ziyaret etti.
15 Mayıs 2006: ABD ile tam diplomatik ilişkiler kuruldu. Libya, ABD'nin terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkarıldı.
24 Temmuz 2007: Libyalı çocuklara kasten HIV bulaştırmakla suçlanan 5 Bulgar hemşireyle Filistinli doktor, 8 yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı. Bu 6 kişi idama mahkum edilmişti.
25 Temmuz 2007: Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy Trablus'a gitti. Aralık ayında da Kaddafi Fransa ve İspanya'yı ziyaret etti.
5 Eylül 2008: ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice Libya'yı ziyaret etti. Rice, 55 yıldır Libya'yı ziyaret eden ilk ABD Dışişleri Bakanı oldu.
1 Kasım 2008: Kaddafi, 1985'ten beri ilk kez Moskova'ya gitti.
10 Haziran 2009: Kaddafi'nin tarihi İtalya ziyareti. Ziyaret, iki ülke arasında sömürge dönemine ilişkin sorunları gideren anlaşmanın imzalanmasından sonra yapıldı.
20 Ağustos 2009: El Megrahi sağlık nedenleriyle serbest bırakıldı ve Libya'da kahraman gibi karşılandı.
20 Ağustos 2009: İsviçre Cumhurbaşkanı Hans-Rudolf Merz, Kaddafi'nin oğlunun Cenevre'de 2008'de gözaltına alınmasından dolayı özür diledi.
LİBYA, 2003-2008 DÖNEMİNDE ORTALAMA YÜZDE 8'LİK BÜYÜME KAYDETTİ
Petrol bakımından zengin Libya, 1 Eylül 1969'dan beri Albay Muammer Kaddafi tarafından yönetiliyor.
Libya ile ilgili bazı bilgiler şöyle:
COĞRAFİ KONUM: Akdeniz'e kıyısı olan Afrika ülkesi Libya, Tunus ve Cezayir ile batıda, Çad ile güneyde, Mısır ile doğuda ve Sudan ile güneydoğuda sınır paylaşıyor.
YÜZ ÖLÇÜMÜ: 1.759 540 kilometre karenin yüzde 93'ü çöl.
NÜFUS: 6 milyon nüfusa sahip. Libya'da çoğu Afrikalı bir milyon kadar da göçmen bulunuyor.
BAŞKENT: Trablus
RESMİ DİL: Arapça
DİN: İslam. (Yüzde 99 Sünni) Libya'da şeriat uygulanıyor.
TARİHÇE VE REJİM: Yunan ve Fenikelilerden sonra Romalılar, Bizanslılar ve Türkler tarafından fethedilen Libya, 1912'ye kadar İtalyan sömürgesi olarak kaldı. 1951'de bağımsızlığını kazanan ülkenin başında Kral Muhammed İdris El Senusi bulunuyordu. Kral 1 Eylül 1969'da Albay Muammer Kaddafi tarafından devrildi. Kaddafi, 1976'da "Yeşil Kitap"ta siyasi teorilerini açıkladıktan sonra, 1977'de "yetkiyi doğrudan halka emanet ettiği" Sosyalist Arap Halk Cemahiriyesi'nin ilan etti.
Devlet işlerinin idaresinde resmi olarak hiçbir rolü olmasa da Albay, "halk komitelerine" dayalı siyasi sistemin kilidi oldu.
Libya'da en yüksek siyasi makam Genel Halk Kongresi. Bu makam bünyesinde halk meclisleri bulunuyor ve parlamento yerine geçiyor. Genel Halk Komitesi de hükümet yerine geçiyor.
Başbakanlık görevini El Bağdadi Ali El Mahmudi yürütüyor.
EKONOMİ: Terörü desteklemekle suçlanan Libya, 1992'den itibaren uluslararası yaptırımlara maruz kaldı. Hava ambargosu ile askeri ambargo 1993'te ekonomik ve mali yaptırımlarla artırıldı. Bu yaptırımlar 2003'te tamamen kaldırıldı. Ülke, gıda ve teçhizat ihtiyacının yüzde 90'a yakınını dışarıdan alıyor.
PETROL: OPEC üyesi Libya, günde 1,8 milyon varille Afrika'nın başlıca petrol üreten ülkeleri arasında yer alıyor. Rezervlerinin 42 milyar varil civarında olduğu sanılıyor. Petrol, ihracatın yüzde 95'inden fazlasını ve devlet bütçesinin de yüzde 75'ini temsil ediyor.
GAZ: Rezervlerinin 1.314 milyar metre küp olduğu sanılıyor.
Ambargonun kaldırılmasından beri serbest piyasa ekonomisine geçmek için bir dizi reform yapan Libya, 2003-2008 döneminde ortalama yüzde 8'lik büyüme kaydetti.
PARA BİRİMİ: Libya Dinarı kullanılan ülkede kişi başına düşen milli gelir 9 bin dolar.
SİLAHLI KUVVETLER: 50 bini kara kuvvetlerinde olmak üzere 76 bin asker ve 40 bin kadar halk milisi (yedek) bulunuyor.