Kimyasal silahlar böyle yok ediliyor

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 2118 numaralı kararı kapsamında, Suriye rejimine ait bin ton kimyasal silahın 2014 ortasına kadar yok edilmesi gerekiyor. Önceki gün Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (KSYÖ) yürüteceği sürecin verilen tarihe kadar bitmesi, uzmanlara göre hayli zor... Kimyasal silahlar, sinir gazı ve onu hedefine taşıyan füze veya benzeri bir araçtan oluşuyor. Kimyasal silahları yok etmek için silahın içinde taşınan kimyasal ve bu silahın nasıl depolandığı önem taşıyor. Kimyasallar mühimmatın içinde değilse, süreç çok daha kolay işliyor. Mühimmat da buldozer veya diğer araçlarla yok ediliyor. Fakat kimyasallar mühimmatın içine yerleştirildiyse, füze özel bir ocağın içine yerleştirilip patlatılıyor. Sızıntıyı önlemek için özel olarak geliştirilen bu ocağın kapısı bile yaklaşık 7 ton ağırlığında. KSYÖ uzmanlarının karşılaştığı engeller, ülkedeki iç savaş göz önüne alınınca daha da büyüyor. KSYÖ, şu ana kadar Suriye'de 20 kimyasal silah merkezinden 3'ünü denetledi, 12 ton kimyasal silah yok etti.

YAKARAK VE NÖTRALİZE EDEREK
Kimyasalların yok edilmesi yakılarak veya nötralize edilerek yapılıyor. Kimyasallar yaklaşık 800 santigrat derecede yakılıyor. Ya da zehir, su ve farklı çözeltilerle nötralize edilip seyrelttirilerek yok ediliyor. Bu şekilde zehirli gazın yüzde 99.8'i yok edilebiliyor. Ancak her iki farklı yok etme metodunun da son derece karmaşık bir altyapıya ihtiyacı var. Toplam sürecin 8 ay kadar sürmesi gerektiği göz önüne alınınca, ABD'nin bu yöndeki deneyimi durumun zorluğunu göstermeye yardımcı olabilir. Soğuk Savaş döneminden kalan kimyasal silahları 1980'lerin ortasında yok etmeye başlayan ABD, on milyarlarca dolar harcamasına rağmen hâlâ tamamını yok edemedi. Uzmanlar, ABD'nin tüm kimyasal silahlarını 9-10 yıl içinde yok edeceğini tahmin ediyor. Uzmanlara göre Suriye'deki kimyasalların yok edilmesi sürecinde iki risk var: Savaş ve sağlık. KSYÖ denetçileri ilk defa iç savaş yaşayan bir ülkede bu zor süreci gerçekleştirecek. Ayrıca, Suriye'deki kimyasalların 20 kadar farklı bölgeye dağılmış olması da riski artırıyor. Kimyasalların yok edilmesi için gerekli altyapının zarar görmesi veya yeterince iyi inşa edilmemesi, çevrede yaşayan insanların sağlığını tehdit edebilir.
Obama KSYÖ'yü, Nobel ödülü için kutladı
ABD Başkanı Barack Obama, genel direktörlüğünü Türk diplomat Ahmet Üzümcü'nün yaptığı Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nü (KSYÖ) Nobel Barış Ödülü'nü kazanması dolayısıyla kutladı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, kitle imha silahlarının kullanılmasının veya yayılmasını önlemenin Başkan Obama'nın en önemli önceliklerinden olduğu kaydedilerek, 16 yıl önce kurulan KSYÖ'nün, dünyanın en kötü silahlarının bazılarını tasfiye etmede uluslararası toplum tarafından oluşturulan çabaların en ön safında yer aldığı hatırlatıldı. Nobel Barış Ödülü'nün, kuruma, Genel Direktörü Ahmet Üzümcü'ye ve Suriye'nin kimyasal silahlarından arındırılması için birçok zorlukla mücadele eden uzmanlarına duyulan güveni onayladığı vurgulandı. Açıklamada, 100 binden fazla Suriyeli'nin hayatına mal olan savaşın bitirilmesi noktasında tüm ulusların çalışması çağrısında bulunuldu, KSYÖ'nün desteklenmesi istendi.