Trump yalnız, Tahran öfkeli!

ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkesini İngiltere, Fransa, Almanya, Çin ve Rusya ile birlikte karar alarak 2015'te İran'la imzaladığı nükleer anlaşmadan tek taraflı şekilde çekmesi, dünya siyasetinde büyük tepkiyle karşılandı. Özellikle ABD ile birlikte İran'a karşı müzakerelere katılarak 2015'te anlaşmaya imza atan ülkeler, Trump'ın aldığı kararı net bir dille eleştirdi.

Avrupa Birliği (AB) tarafından 28 üye ülke adına yapılan açıklamada, "İran nükleerle ilgili sözlerine bağlı kaldığı müddetçe AB de anlaşmanın tümüyle uygulanmasına bağlı kalacaktır. AB nükleer ile ilgili yaptırımların kalkması konusunda verilen teminatlara bağlı kalmaya da devam edecektir" denildi.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da "Anlaşma bitmedi, ABD ayrıldı ama anlaşma hâlâ yerinde duruyor. Bölge ABD'nin çekilmesiyle yaşanacak istikrarsızlığı hak etmiyor" dedi. Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire ise "ABD kendisini dünyanın ekonomi polisi gibi düşünmemeli" dedi. Trump yönetiminin 180 gün süre verdiği İngiltere, Fransa ve Almanya'nın anlaşmaya bağlı kalmaya devam etmesi de tarafları zor durumda bırakacak.

YİNE GÖZDAĞI VERDİ

ABD Başkanı Donald Trump, "İran'a yönelik yaptırımlar çok kısa zamanda uygulanacak. İran ya müzakere edecek ya da bir şeyler olacak. İran nükleer programa başlarsa sonuçlar çok sert olur" dedi. Trump, ana akım Amerikan medyasının kendisiyle ilgili olumsuz haber yapmasından da şikayet etti: "Neden yozlaşmış durumdayken medya ile çalışmak için bu kadar uğraşıyoruz ki? Akreditasyonlarını geri mi alsak?"

MACRON: ÇEKİLMESİ HATA!

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile nükleer anlaşmasından çıkma kararını "hata" olarak değerlendirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Alman kanalına verdiği röportajda "ABD başkanının kararından dolayı üzgünüm, hata olduğunu düşünüyorum, bu sebeple biz Avrupalılar 2015 İran Nükleer anlaşmasında kalma kararı aldık" ifadelerini kullandı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile 1 saati aşkın telefon görüşmesi gerçekleştirdiği öğrenilen Emmanuel Macron'un, nükleer anlaşma konusundaki ortak çalışmalarını sürdürecekleri aktarıldı. Ruhani'nin nükleer anlaşma konusunda "elinden geleni yapacağını" söylediğini belirten Fransız Cumhurbaşkanı Macron, İran'ın tutumundan memnun olduğunu belirtti.
Öte yandan Macron, hata olarak değerlendirdiği ABD'nin anlaşmadan çıkışını Washington ziyaretinde anladığını ve bu sebeple daha tamamlayıcı olacak yeni bir anlaşma üzerine çalışmayı teklif ettiğini söyledi.

OBAMA KONUŞTU: HAYIFLANACAĞIZ

İran ile nükleer anlaşmanın mimarı olan ABD'nin eski Başkanı Barack Obama, halefi Donald Trump'ın anlaşmadan çekildiklerini açıklamasının ardından uzun bir sosyal medya mesajı yayınladı. Trump'ın ciddi bir hata yaptığını söyleyen Obama, "Tehlikeyi yok etmek yerine onu yok etmek adına savaşmayı tercih etmediğimiz günü hatırladığımızda hayıflanacağız" dedi.

HAMANEY: HATA YAPTIN

ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'la 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan ülkesini çekmesine İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney sert tepki gösterdi. Trump'ın konuşmasını "aptalca ve yüzeysel" olarak nitelendiren Hamaney, "Trump hata yaptın" dedi. Hamaney tam garanti vermemeleri halinde diğer Batılılara da güvenilmemesi ve İran'ın anlaşmadan çekilmesi gerektiğini söyledi.

ABD'SİZ YÜRÜYEBİLİR Mİ?

2015'te İran ve BM Güvenlik Kurulu'nun 5 daimi üyesi ile Almanya arasında yapılan anlaşma taraflardan birinin çıkması durumunda anlaşmanın devam edip etmeyeceği konusunda herhangi bir hüküm içermiyor. Anlaşmada, hükümlerin yerine getirilmesi durumunda ortak komite oluşturulup ihtilafın giderilmesi öngörülüyor. Diğer ülkeler İran ile anlaşmayı sürdürebilir. Ancak ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Hazine'nin İran'la iş yapan şirketlere kontratlarını sonlandırmaları için 180 gün vereceğini söyledi. Anlaşmanın ardından İran ile çok sayıda anlaşma imzalayan Batı, ABD yaptırımlarından kaçınmak için anlaşmalarını iptal etmek zorunda kalabilir.

BİTERSE NE OLUR?

İran'ın uranyumu zenginleştirme yönündeki faaliyetlerini denetlemek zorlaşır. Daha agresif bir dış politikayla bölgesel yayılmacılağa hız vermesi İran'ın; Lübnan, Suriye ve Yemen cephelerindeki nüfuzunu artırabilir. Bu stratejinin içeride yaratacağı baskı da İran içindeki gerilimi yükseltebilir. ABD, Suudi Arabistan ve İsrail'in baskısıyla İran'a karşı sınırlı bir hareket yapabilir.

İSRAİL, SURİYE'DE ÜSSÜ VURDU

Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail'in Şam'ın güney bölgelerinde İran'a ait bir askeri üssü vurduğunu açıkladı. Kisweh Bölgesi'ne yapılan saldırıda 15 kişinin hayatını kaybettiği iddia edildi. Suriye rejimine bağlı haber sitelerinde ise İsrail'in roketlerinin vurulduğu öne sürüldü. Bu arada İsrail İstihbarat ve Ulaştırma Bakanı Yisrael Katz, İran'ı Suriye'den çekilmeye zorlamak için çalıştıklarını belirterek, Şam'daki hava saldırısının ardında İsrail'in olduğunu üstü kapalı kabul etti.

PUTİN KONSEYİ TOPLADI

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD'nin anlaşmadan çekilmesi üzerine güvenlik konseyini topladı. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkesinin anlaşmaya bağlı kalacağını vurguladı. Aynı şekilde Japonya ve Avusturya da anlaşmaya bağlı olduklarını açıkladılar.

ÇİN: DİYALOG SÜRECEK

Çin, ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekilme kararından üzüntü duyduğunu belirterek, tüm taraflara sorumlu şekilde davranmaları, siyasi ve diplomatik yönlü çözümlere bağlı kalmaları çağrısında bulundu. Ülkesinin tarafsız olarak taraflarla istişareyi sürdüreceğini belirtti.

ANKARA ENDİŞEYLE KARŞILADI

Ankara, ABD Başkanı Donald Trump'ın verdiği kararı endişeyle karşıladı. ABD'nin bu kararının Suriye ve Irak'ta yürütülen terörle mücadele operasyonlarını olumsuz yönde etkilememesi umut ediliyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun gelecek hafta Washington'da ABD'nin yeni Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile görüşmesi planlanıyor. Çavuşoğlu, ABD'li muhatabıyla yapacağı görüşmede, hem Türkiye'nin bölgenin nükleer silahlardan arındırılmasından yana olduğunu vurgulayacak hem de ABD'nin büyük emek verilen bir anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesinden duyulan hayal kırıklığının altını çizecek.

NÜKLEER BOMBA YAPABİLİR Mİ?

İran yönetimi böyle bir niyeti olmadığını iddia ediyor. Ancak İsrail ve ABD merkezli bazı istihbarat raporlarında, böyle bir niyeti olması halinde İran'ın elindeki teknoloji ile uranyumu yeterli ölçüde zenginleştirerek nükleer bomba üretebileceği öne sürülüyor. Anlaşma İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandırdığı için diplomasi başarısı olarak görülüyor.