Türkiye Yunanistan ilişkilerinde diyalog süreci

Türkiye ve Yunanistan, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ve Yunanistan'da meydana gelen tren kazasının ardından ikili ilişkilerde dayanışmanın öne çıktığı, uluslararası platformlarda karşılıklı desteğin önünü açan yeni bir sürece girdi. İki ülke arasında başta Ege Denizi'nde birbiriyle bağlantılı, Türkiye'nin temel hak ve çıkarlarını doğrudan etkileyen bir dizi sorun olsa da özellikle 2020'de tansiyonun yükseldiği ikili ilişkiler, son dönemde karşılıklı dostluk ve dayanışma mesajlarının verildiği yeni bir çehreye büründü. Türkiye'de 6 Şubat'ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler, iki ülkenin süregelen inişli çıkışlı ilişkilerini kötü günde dayanışma noktasına getirdi.

Kahramanmaraş'taki ilk depremin ardından Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, açıklama yaparak Yunanistan'ın kaynaklarını Türkiye'ye yardım için seferber edeceğini duyurdu. Aynı gün, Yunanistan Özel Afet Müdahale Birimi'ne (EMAK) bağlı arama kurtarma ekibi, Yunan Silahlı Kuvvetlerine ait C-130 tipi uçakla Türkiye'ye ulaştı. Ekip, daha sonra Selanik'ten gelen diğer ekiple Türkiye'de enkaz altından 5 kişiyi sağ çıkardı.

İLETİŞİM KANALLARI AÇILDI

Yunan halkı da depremzedelere destek için çeşitli kampanyalar organize etti. Çok sayıda özel ve resmi kurum, depremin hemen ardından depremzedelere yardım malzemesi gönderilmesi için çalışma başlattı. Depremin üçüncü gününde Miçotakis'in talimatıyla, İklim Krizi ve Sivil Koruma Bakanlığının inisiyatifiyle, Aegean Havayolları'na ait uçakla Atina'dan Türkiye'ye içinde çadır, sedye, sağlık gereçleri ve battaniye gibi malzemeler olan yardım gönderildi.

Yunanistan Belediyeler Birliği (KEDE), halk inisiyatifiyle başlattığı kampanya çerçevesinde Yunan halkının depremzedeler için topladığı yaklaşık 1,5 tonluk yardım malzemesini Türkiye'ye ulaştırdı. Yunanistan Başbakanı Miçotakis ve Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu, depremlerden sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı arayarak taziyelerini iletti. Böylelikle uzun zamandır liderler düzeyinde hakim olan sessizlik bozulmuş oldu.

Deprem sırasında Latin Amerika seyahatinde olan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias da dönüşünde doğrudan Türkiye'ye giderek Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile deprem bölgesinde incelemelerde bulundu. Yapılan ortak açıklamada "İlişkilerin iyileşmesi için deprem veya herhangi bir afeti beklemeyelim" mesajı verildi.

TÜRKİYE'DEN JEST

Yunanistan'da 28 Şubat gecesi yaşanan tren kazasının ardından Türkiye'den destek mesajları yağdı. Başkan Erdoğan, Sakelaropulu ve Miçotakis'e taziye mesajı gönderdi; Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, mevkidaşı Dendias'ı arayarak taziyelerini iletti. Kazada hayatını kaybeden makinist Nikos Nalbantis'in babası Dimitrios Nalbantis'in Türkiye'de cezaevinde hükümlü olduğunun öğrenilmesinin ardından Türk ve Yunan makamları harekete geçti. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Tekirdağ Cezaevi'nde hükümlü bulunan Dimitrios Nalbantis'in ülkesindeki cezaevine nakledilmesini, Türkiye ile Yunanistan arasındaki hükümlü nakline yönelik anlaşma kapsamında onayladı. Böylece Nalbantis, oğlunun cenazesine katılabildi.

KARŞILIKLI DESTEK ADIMLARI

Dendias ve Çavuşoğlu, Uluslararası Bağışçılar Konferansı'na katılmak üzere 20 Mart'ta bulundukları Brüksel'de Türkiye ve Yunanistan'ın, uluslararası platformlardaki adaylıklarda birbirini desteklemesi kararını aldı. Olumlu atmosferde geçen görüşmede alınan karara göre Türkiye'nin, 2025-2026 döneminde Yunanistan'ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Geçici Üyelik adaylığını desteklemesinde, Yunanistan'ın da Türkiye'nin Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Genel Sekreterliğine adaylığını desteklemesinde mutabık kalındı.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar, iki ülke arasında "Pozitif Gündem" kapsamındaki Ortak Eylem Planı'nın 4. tur görüşmeleri için Yunan mevkidaşı Konstantinos Frangoyannis ile 22 Mart'ta Ankara'da bir araya geldi. Toplantıda bir sonraki üst düzey toplantı sırasında imzalanabilecek ilgili anlaşmaların nihai hale getirilmesi için çerçeve oluşturuldu.

Toplantı kapsamında "Pozitif Gündem" listesinde yer alan girişimcilik, turizm, enerji, ulaştırma ve telekomünikasyon, denizcilik, bilgi ve iletişim teknolojileri, eğitim, sosyal güvenlik, sağlık ve çevre alanlarında işbirliğinin geliştirilmesi gibi 25 başlıkta kaydedilen ilerleme hakkında ayrıntılı güncelleme yapıldı. Birçok madde başarıyla sonuçlanırken listedeki diğer bazı maddelerde de tatmin edici ilerleme sağlandı. Frangoyannis, "Pozitif Gündem"in dinamik bir işbirliği olduğunu belirterek, bunun olumlu sonuçlarını Türk ve Yunan halklarının günlük hayatta da görebileceğine dikkati çekti.

Savunma Bakanı Hulusi Akar da salı günü Yunan mevkidaşı Nikos Panayotopulos'u Hatay'da ağırladı. Akar, Panayotopulos'u havalimanında karşıladı. İki bakan, önce helikopterle kent üzerinde incelemelerde bulundu, daha sonra baş başa görüştü. Hatay Afet Koordinasyon Merkezi, İGA Konteyner Kent ile Sağlık Bakanlığı Kocaeli Hastanesi'ni birlikte ziyaret eden iki bakan, düzenlenen ortak basın toplantısında dostluk mesajları verdi.

Akar, mevcut olumlu yapıcı havanın devam etmesi ve diyalog kapılarının açık olması temennisinde bulunarak, "Ege ve Akdeniz'in artık gerçekten dostluk denizi olması bizim samimi dileğimiz." diye konuştu. Panayotopulos da "Benzer trajediler, bize doğal afetler esasında ülkeler arasındaki anlaşmazlıkların, problemlerin ne kadar da küçük boyutlarda olduğunu gösteriyor." dedi.

Panayotopulos ile birlikte Hatay'a gelen Yunanistan Göç ve İltica Bakanı Notis Mitarakis de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı ile görüştü.

Deprem bölgesindeki temaslardan geriye kalan temel mesaj, "diyaloğun ve pozitif atmosferin devam etmesine" yönelik temenniler oldu.