Cenevre’de özür pazarlığı

Türkiye ile İsrail arasında Mavi Marmara baskının ardından gerilen tansiyonu düşürmek için yine diplomatlar devreye girdi. Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla dün Cenevre'ye gitti ve BM'nin Mavi Marmara Komisyonu'ndaki İsrailli üyesi Yosef Ciechanover ile gizli bir toplantı gerçekleştirdi. Randevu kararı, İsrail'deki orman yangınından önce alındı. Ancak Türkiye'nin yangın söndürme uçağı yollaması süreci hızlandırdı. Hedef, İsrail'in özür ve tazminat şartını yerine getirmesi ve soruşturma komisyonuna raporunu biran önce sunması. Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin düzelmesini isteyen ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'na geçtiğimiz hafta Washington'da, "İki müttefikimiz arasındaki ilişkilerin hızla düzelmesini istiyoruz. Bu Türkiye'nin ABD kamuoyundaki imajı için de önemlidir" mesajı verdi. Davutoğlu, hâlâ BM'de oluşturulan soruşturma komisyonuna kendi raporunu sunmadığını belirtip topun İsrail'de olduğunu belirtti. İki bakan hafta sonu da Bahreyn'de karşılaştı. Clinton, ayaküstü görüşmede, Türkiye'nin yardım uçağı göndermesini "takdirle karşıladıkları" belirtti.

TELEFON DİPLOMASİSİ
Bu aşamadan sonra, daha önce Tel Aviv Büyükelçiliği görevini de üstlenen Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile Netanyahu'nun danışmanları arasında telefon trafiği başladı. Temmuz'da Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile Ticaret ve Çalışma Bakanı Binyamin Ben Eliezer arasında Brüksel'de yapılan görüşmelerin sızdırılmasının ardından bu defa diplomatların görüşmesi kararlaştırıldı. İsrail'deki orman yangını sırasında Davutoğlu ve Sinirlioğlu, Başbakan Erdoğan ile görüşüyordu. Bu görüşme sırasında hem Davutoğlu'nun ekibinden hem de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden Ankara'ya telefon geldi. Mesaj aynıydı: "Yardım etseniz iyi olur." Erdoğan'ın talimatıyla yardım uçağı gönderilirken, Netanyahu'nun teşekkür telefonunun ardından gizli görüşmenin yeri ve zamanı belirlendi. Sinirlioğlu, gizli yapılması kararlaştırılan görüşme için bir diplomat ile dün Cenevre'ye uçtu. Sinirlioğlu, planlanan görüşmeyi dün akşam İsrailli diplomat Yosef Ciechanover ile gerçekleştirdi. Görüşmede, Türkiye'nin "özür ve tazminat" talebinin ele alındığı öğrenildi.

LIEBERMAN SIZINTISI
Sinirlioğlu, Netanyahu'nun Cenevre'ye gönderdiği BM Komisyonundaki İsrailli temsilci Yosef Ciechanover ile buluşmadan önce Haaretz gazetesinden haber sızdı. Gizli kalması istenen görüşmenin tıpkı Temmuz'da olduğu gibi Türkiye karşıtlığı ile tanınan İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman tarafından sızdırılmasından şüpheleniliyor. Öte yandan dün kontrol altına alınan yangında 100 bin dönüm ormanlık alanın yandığı bilirtildi. 42 kişinin öldüğü, 5 milyon ağacın yandığı ve mali kayıbın yaklaşık 1 milyar dolar olduğu belirtildi. Türkiye'nin gönderdiği iki yangın söndürme uçağı ise İsrail'den sonra Lübnan'da başlayan orman yangınına müdahale için bölgeye kaydırıldı.
ZOR DÖNEMLERİN ADAMI: SİNİRLİOĞLU
Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, zor görevlerin adamı olarak biliniyor. Sinirlioğlu, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu gibi İstanbul Erkek Lisesi mezunu. 54 yaşındaki Müsteşar Sinirlioğlu'nun eşi Ayşe Sinirlioğlu da Bükreş Büyükelçisi. Sinirlioğlu çifti yıllardır görevleri nedeniyle ayrı yaşamak zorunda kalıyor. 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in dış politika danışmanlığını da yapan Sinirlioğlu'nun yakın iletişim kurduğu isimler arasında ABD'nin Afganistan ve Pakistan konularından sorumlu özel temsilcisi Richard Holbrooke da var. Dışişleri'nde Ortadoğucu olarak bilinen Sinirlioğlu pragmatik yaklaşımlarıyla tanınıyor. Yakın dostlarına ise "Keşke Ortadoğu yerine AB'ci olsaydım" dediği biliniyor. Teknolojiye düşkünlüğüyle tanınan Sinirlioğlu, Suriye-İsrail görüşmeleri, Yunanistan ile sürdürülen istikşafi görüşmeler, Suriye-Suudi Arabistan arasındaki uzlaşıda kilit rol oynadı. Sinirlioğlu, Irak ile başlatılan açılımın ve Kürt gruplarla yakınlaşma sürecinin de mimarları arasında.
BM KOMİSYONU ÜYESİ: YOSEF CİECHANOVER
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile Cenevre'de görüşen İsrailli yetkili Yosef Ciechanover İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın eski müsteşarı ve ülkenin Mavi Marmara baskınını soruşturacak BM komisyonunda Özdem Sanberk ile çalışması için seçtiği üye. 77 yaşındaki tecrübeli diplomat Ciechanover, ülkesinde daha önce Savunma Bakanlığı hukuk danışmanı olarak da görev almıştı. 1997'de Hamas lideri Halid Meşal'a düzenlenen başarısız Mossad suikast operasyonu kapsamında Binyamin Netanyahu'yu da soruşturan komisyonun da başkanlığını yürütmüştü. ABD Savunma Bakanlığı ve Fransız Lejyonu nişanları bulunan Ciechanover'in kardeşi Aaron Ciechanover ise 2004'te Nobel Kimya ödülünü almıştı. Ciechanover 1995 ile 2001 arasında İsrail'in havayolu şirketi El Al'ın yönetim kurulu başkanıydı.
TÜRKİYE'NİN TALEPLERİ
Mavi Marmara baskınının ardından Türkiye, Tel Aviv Büyükelçisi'ni geri çekmişti. Oğuz Çelikkol'un yerine atanacak isim belli olmasına karşın yeni Büyükelçi, İsrail'in özür ve tazminata yanaşmaması nedeniyle gönderilmedi. Şimdi Ankara, gizli görüşmelerin ardından İsrail'den şu adımları bekliyor:
ÖZÜR: Türkiye resmi olarak özür beklediğini duyurdu. İki müttefikinin arasının düzelmesini isteyen ABD ise özür konusunda ara formül geliştirdi. İsrail, Türkiye'den değil, ölenlerin ailelerinden özür dileyecek.
TAZMİNAT: Türkiye, ölenlerin yakınlarına tazminat ödenmesini istiyor. Bu tazminatın gemidekilerin tümünü mü yoksa sadece ölenleri mi kapsayacağı konusunda henüz mutabakata varılmadı. İsrail'in sadece ölenlerin yakınlarına maddi yardımda bulunabileceği belirtiliyor.
RAPOR: BM soruşturma komisyonunun raporunun biran önce tamamlanması için İsrail'in kendi raporunu derhal sunması isteniyor.