Türkiye'nin önemi ve ağırlığı başka

BAŞLARKEN
Afganistan; bir zamanlar çocuklara uçurtmanın yasak olduğu, nikâhsız bir kadın ve bir erkeğin aynı aynaya bakmasının caiz olmadığı ülke... 30 milyonu aşan nüfusunun yarısından çoğunun savaşsız gün geçirmediği yer. Okuma-yazma oranının yüzde 28 olduğu, yolsuzluğun doruğa ulaştığı ülke. Afganistan kadınların çoğunluğunun sadece gözlerini açıkta bırakan burka ile örtündüğü ama Taliban'ın ellerinin kesileceği tehdidine karşın seçimlere giden ülke. En çok afyon üretiminin yapıldığı ve dünyanın uyuşturucu ticaretini elinde tutan ülke. Dünyadaki en çok mayın da burada. 2001'den bu yana, 42 ülkenin 40 binden fazla askerine ev sahipliği yapıyor ve şimdi onların Afganistan'dan gitmesini bekliyor Afganlılar. Ama Afganlının tanımı da net değil. Çünkü orası Peştun, Tacik, Hazara, Özbek, Türkmen çok sayıda etnik grubun yaşadığı ülke. Var olduğu söylenen doğalgaz ve petrol kaynaklarından henüz halkı faydalanamasa da, denize kıyısı bulunmasa da Asya'nın anahtarını elinde tutan bölge. 8 yıldır işgal altında olan ülkede Afganlılar, hâlâ özgürlüğü düşlüyor. Uluslararası kamuoyu ise Afganistan'dan başarıyla çıkmanın yollarını arıyor. Ancak 2001-2003 arasında yıkıldı denilen Taliban bugün yeniden atakta. NATO, hedeflerine ulaşamadı. Seçim ve demokrasi gibi Batı ilkeleriyle yıllar sonra işgal altında tanışan Afganistan, 7 Kasım'da başkanlık seçiminin ikinci turu için sandığa gidecek. USNATO tur kapsamında Türkiye'den sadece SABAH gazetesinin davet edildiği geziyle önce Brüksel'deki NATO karargâhına gittik. Ardından da Kabil- Penşir ve Mezar-ı Şerif'teki ISAF timleri ve Sürekli Özgürlük Harekâtına destek vererek Taliban ve El Kaide'ye karşı savaşanlarla bir hafta geçirdik. İşte acıların ülkesinden izlenimlerimiz...
Afganistan, Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye'ye yardım gönderen, Türkiye'yi diplomatik anlamda tanıyan ilk Müslüman ülke. Türkiye ise Afganistan'da ilk tıp fakültesini, konservatuvarı ve askeri okulu Atatürk döneminde açan ülke. Türkiye, El Kaide ve Taliban'a karşı mücadeleyi hedefleyen Sürekli Özgürlük Harekâtı'na katılmasa da Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti (ISAF) adı altında örgütlenen ve NATO'nun 2003'ten bu yana komuta ettiği güce ilk olarak 300 asker göndermişti. Kendini her fırsatta Afganistan'daki terörle mücadele gücünden ayrı tutan ve mücahit asker göndermediğini vurgulayan Türkiye için üçüncü komutanlık dönemi zorlu başlıyor.

YENİDEN YAPILANDIRMA
Ağustos'ta Kabil Bölge Komutanlığı'nı üçüncü kez devralacak olan Türkiye'nin görevi 20 Ağustos'ta yapılan seçimler nedeniyle 1 Kasım'a ertelendi. 7 Kasım'da yapılacak seçimlerde bu görevin ertelenmesi beklenmiyor. Ankara, hesaplarını 1 Kasım'a göre yaptı. Ve 820 olan asker sayısını bir tabura çıkardı. Sayıları bin 500'ü aşan Mehmetçik, Afganistan'a gitti. Uluslararası sivil ve askeri güç Afganistan'ın dört bir yanına yayılırken, Türkiye yıllarca buna direndi. Ankara'nın tezi askeri araçların yeterli olmayacağı, öncelikle ülkenin yeniden yapılandırılması gerektiğiydi. Türkiye'ye uzun süre kuzeyde il imar timi kurması için baskı yapıldı. Ankara direndi. Ancak 2006'da Kabil'e 40 km uzaklıktaki Vardak'ta bu sorumluluğu üstlendi. Sivil ve askeri personeliyle önce yönetim sisteminin ardından da polis gücünün güçlendirilmesi için çabaladı.

CEVİZCAN BÖLGESİNDE
Eğitimini tamamlayan polisler, bugün Vardak-Kabil çevresinde görev yapıyor. Vardak'ta Afganistan'ın ilk soğuk hava deposu kuruldu ve bugün burada 11 ton elma saklanıyor, halkın kışın da yemesi için. Türkiye eğitimden sağlığa yardım eli uzattı. Halen süren projeler için 77 milyon dolar ayrıldı. Afganistan için Türkiye'nin taahhütleri geçtiğimiz yıl Paris'te 200 milyon dolara çıkartıldı. Vardak'taki time bu defa Cevizcan eklenecek. Uzun süredir NATO'nun baskılarına direnen Türkiye, böylece Afganistan'da bir bölgede daha bayrak sallayacak. Türk timi burada İsveç ile işbirliği yapacak. Ancak Türkiye'nin Cevizcan'ı seçmesinin özel bir nedeni var. Çünkü Tİ- KA yıllardır bu bölgede. Cevizcan'da Türkiye daha önce 3 okul ve Afganistan-Türkiye Dostluk Çocuk Hastanesi'ni de inşa etmişti. USNATO turu kapsamında Afganistan'daki ilk durağımız Kabil'deki güvenli yeşil alan olarak bilinen bölgede yer alan ABD Büyükelçiliğiydi. Etrafı tamamen kum torpalarıyla çevrelenmiş, Büyükelçilik'te dalgalanan ABD bayrağını görmek için "Yüksel" adlı Türk şirketi tarafından yapılan yeni binaya gitmemiz gerekti. Elçilik adeta büyük bir kampüse dönüşmüş. Kabil'de 5 Büyükelçi ile temsil edilen ABD, suyundan, peynirine kadar uzak kıtadan taşısa da madeni paraları taşımak zor gelmiş.