Ürdün'de Senato, Kovid-19 nedeniyle Temsilciler Meclisi'nden önce kurulacak

Ürdün Parlamentosu, Kral tarafından atanan isimlerden oluşan Senato ve seçimle iş başına gelen Temsilciler Meclisi olmak üzere iki kanattan oluşuyor.

Anayasanın 68'inci maddesi Ürdün'de genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını ve Kral'ın meclisin görev süresini kararnameyle bir yıldan az ve iki yıldan çok olmamak üzere uzatabileceğini öngörüyor.

Ürdün Kralı anayasanın verdiği bu yetkiye rağmen şu ana kadar meclisin görev süresini uzatma kararı almadı.

Yine anayasanın 65'inci maddesi Senato üyelerinin görev sürelerini 4 yıl olarak belirliyor. Bu maddeye göre, görev süresi biten üyeler yeniden atanabiliyor.

Temsilciler Meclisi seçimlerinin koronavirüs nedeniyle ertelenmesinin ardından Senato, Temsilciler Meclisi seçimlerinden önce feshedilip, yeniden oluşturulacak. Bu anayasaya uygun olmasına rağmen ülke tarihinde alışılmış bir uygulama değil.

- SENATONUN GÖREV SÜRESİ UZATILAMIYOR

Ürdün Üniversitesi'nden Anayasa Profesörü Leys Tesravin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, anayasanın 65. maddesine göre Senato meclisinin görev süresinin 4 yıl olduğunu ve Kralın Temsiciler Meclisinin aksine Senato üyelerinin görev süresini uzatma yetkisinin bulunmadığını söyledi.

Tesravin, 27 Eylül'de Senato'nun görev süresinin sona ereceğini ve yeni Senato'nun kurulması için kraliyet kararnamesi çıkarılacağını belirtti.

Senato'nun bu sefer Temsiciler Meclisinden önce kurulacağını kaydeden Tesravin, bunun anayasaya aykırı bir durum teşkil etmediğini ifade etti.

- SENATO'NUN ÖNCE KURULMASI ANAYASAYA AYKIRI DEĞİL

Eski Senato Başkanı Tahir el-Mısri, Senato'nun Temsiciler Meclisi seçimlerinden önce oluşturulmasının ilk kez yaşanmadığını aktardı.

Senato'nun anayasal boşluk olmaması ve yasama erkini sembolize etmesi açısından yaklaşan seçim döneminde görevinde olmasının önemli bir durum olduğuna işaret eden Mısri, Senato'nun Temsilciler Meclisi'nden önce oluşturulmasıyla ilgili olarak şunları kaydetti:

"Özellikle Senato seçimle değil atamalarla göreve geldiği için bu konuda herhangi bir tehlike görmüyorum. Hatta daha önce böyle bir durum yaşanmamış olsaydı bile bu çok normal bir durum olurdu."

-ANAYASA VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ

Yermük Üniversitesi Anayasa Profesörü Kerim Keşakeş, Ürdün anayasal sisteminin özelliklerinden birinin hukukun üstünlüğü olduğunu, tüm anayasal, yasama, yürütme ve yargı makamlarının yürürlükteki hükümlere tabi olduğunu kaydetti.

Ülkede bir anayasa örfünün bulunduğunu söyleyen Keşakeş, "Yöneten ve yönetilen anayasa ve hukukun üstünlüğüne tabidir. Bu hukuk devletinin en önemli temellerinden biridir." dedi.

Anayasal şartlara saygı duymak gerektiğini ve Senato'yu Temsilciler Meclisi'nde olduğu gibi uzatma ve erteleme içermeyen bir şekilde zamanında ve yeniden yapılandırmanın zorunlu olduğunu söyleyen Keşakeş, "Senato'yu yeniden kurma kararı anayasaya göre bağlayıcıdır." diye konuştu.

Yazar ve siyasi analist Faiz el-Faiz açıklamasında, "Hiç şüphe yok ki, anayasanın 36. maddesi krala Senato üyelerini atama konusunda temel yetkileri veriyor. Bu yüzden Senato, Kral Konseyi olarak da adlandırılır." ifadelerini kullandı.

Senato'nun feshinin anayasal bir yetki olduğunu söyleyen Faiz, "Kral görevi gereği, anayasal ilkelere bağlı kalmalı, yeni bir şey olmadıkça seçimleri ertelememeli ve iki meclisi de uzatmamalıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Ürdün Kraliyet Divanından yapılan yazılı açıklamada, Kral 2. Abdullah'ın milletvekili genel seçimlerinin düzenlenmesi yönünde karar aldığı ifade edilmişti.

Devlet televizyonunun haberine göre Bağımsız Seçim Komisyonu da genel seçimler için 10 Kasım tarihini belirlemişti.