AYŞE KİLİMCİ: Gurbet ne demek?..

Küçük kızın annesine yönelttiği soruların başta geleni buydu. "Anne, gurbet ne demek?" Genç kadının yanıtlamakta zorlandığı soruların başta geleni de buydu. Tıpkı, ülkesinden göç toplayıp gitmek zamanı geldiğinde ve bu ertelenemediğinde, küçük kızın sorularının, yanıtlanamaz zorlukta ama, bir çocuk saflığında olması gibi. "İşte, olur bazen, başka yerler gerekir, ferahlamak için, ondan çıktık gurbete." "Ferahlamak ne demek?" "Dünyanın daha güzel olması demek, şarkı söylemekten kendini alakoyamamak..." "Dünya çirkin olmuşsa, biz şarkı mı söyleyememişiz? Ondan mı olmuş?" "Biraz öyle, şarkıların bitince, çirkinleşiyor dünya..." "O zaman söyleyelim o şarkılara, hiç gitmesinler, hiç bitmesinler." "Zaten ben de onun için şarkı söylüyorum ya işte, hem avunuyoruz, hem geçiniyoruz, keşke ülkemizde geçim edebilseydik." "Anne, keşke ne demek?" "Zor soru, hadi bunu da sen söyle." "Olan oldu, biten bitti, geçti artık, ne yapalım, mı demek anne?" "Olan oldu, aldırmayalım demek, haklısın. Hani memlekette bi komşu teyze vardı, bitişiğimizde, hatırladın mı? O ne derdi, 'keşke ağacı yeşermez' derdi, ne doğru söylüyormuş meğer..." "Keşke yapraksız olmak mı demek anne, sulasak yeşermez mi?" "Bazı işler, sulayınca da düzelmiyor, yeniden yapılsa da... Düğüm olmuşsa, kes gitsin." "Sen kestin mi anne, biz kestik mi?" "Öyle sayılır, ülkemizden geçtik, ötesi var mı!" "Biz öteye mi geçtik peki, öteki mi olduk, senle ben?" "Gurbetçi olduk." "Gurbete gidince dönülmez mi anne, belki döneriz, ha!" "Kimbilir? Gitmeyip kalayım der, boğulursun, kalkıp gidersin, gene boğulursun, onun gibi bir şey hallerimiz." "Onun gibi olmak ne demek peki anne?" "Ona benzemeye çalışır dururken, o olduğunu sanmak demek. Misal, biz bu yabancı ülkede buralılar gibi olmaya gayret ediyoruz bunca zamandır, ama, olmuyor, yani tam olarak olmuyor, biz onlar gibi olduğumuzu sansak da, değil işte..." "Bizim sınıfta bi kız var, annesi dansçıymış, onlar da ülkesinden kaçıp buraya sığınmış, annesi öyle diyormuş. Sığınmak ne demek anne?" "Avunmak gibi bir şey, ummak, umucu olmak, öteki yurtta olmadı, belki bu yurtta olur sanmak." "Sanınca olmuyor ama, di mi anne? Şimdi o kızın akrabaları annesini döğmek için arıyormuş, dansetmek ayıpmış. Ayıp ne demek anne?" "Kimine göre doğru olanın bir başkasına göre yanlış olduğunu sanmak." "Ama doğru iki tane olmaz ki, bir tane olur, di mi anne?" "Herkesin doğrusu başka."

EN GÜZEL RÜYA
Küçük kız yattı kalktı, yattı kalktı, yattı kalktı, uzun bir zaman geçtiğini sandı. Okula gitmek için gün ağarmadan uyandırıldığında, gülücükler, şarkılar sinmiş sesiyle müjdeledi ki, rüyasında ülkesindeymiş meğersem... Ama nerdeymiş biliyor musun, kapılarının güm güm vurulduğu, yangınların çıkarıldığı, silahların atıldığı, insanların korktuğu günlerin yanında, yurdunda değiiiilll. Pazar yerindeymiş. Hani Eşrefpaşa pazarına gidiyorlardı ya gurbetten önce, deniz bile geliyordu hani tee uzaktan, küçük saat kulesi vardı ya hani, döne döne çıkıyordu arabalar Varyant'tan hani, Bayramyeri'ydi bile. Orası, kirazların, eriklerin, çiçeklerin de yeriydi. Baloncuyla dondurmacı da vardı ya hani, kokoreç alıyorlardı hem de, anne niye bu gurbette kokoreç yok, işte ne bilseymiş küçük kız, ruyasında bir kocaman kapı dikiliyormuş önünde, masallardaki gibi...

MEMLEKETİN ÇİÇEKLERİ
Korkmuş ama, itmiş kapının kanadını, kapının üstünde, eşiğinde memleketin çiçekleri varmış dolu dolu, hepsi açmış, mis gibi, çiçekli eşikten atmış adımını, bu taraf gurbetmiş, bir adım atınca gurbet bitmiş, girse ki ne görsün! Her taraf memleket, hem de Eşrefpaşa'daki Pazar yeri... "Anne hayırdır inşallah" desene, "Yoksa tılsımı kaçar di mi? Anne tılsım ne demek?'