Zeki HOZER: Srebrenica'nın acısı İzmir'de

Geleceğe umutla bakmanın yollarından biri yaşanan acılardan ders çıkarmaktır ancak bazen acı, dram ve trajedi o kadar yoğundur ki bunun kaskatı gerçeği karşısında insanlık onuru nefessiz kalır ve çaresizliğin verdiği dehşet ile umutlarını derinlere gömer. Bu umudu korumamızı sağlayan çalışmalardan bir tanesini de İzmirli Boşnaklar Derneği yürütüyor. Yönetim Kurulu Başkanı Hamza Yavuz, her yıl 11 Temmuz'da üyeleriyle birlikte Srebrenica dramını anımsatmak amacı ile İzmir adına orada bulunuyor.
1995 yılının 11 Temmuzu'nda, 8 bin 500 Boşnak kardeşimizin acımasızca katledilmesi, insanlık tarihinin yüzkarası günlerinden biri olarak hafızalara kazındı.
Üstelik Birleşmiş Milletler'in kontrolündeki bir bölgede Hollandalı komutanın denetiminde gerçekleşti.
Her şey Yugoslavya'nın dağılması sonrası iç savaşla başladı. Katliamdan 3 yıl kadar önce Sırplar Doğu'ya doğru saldırdı ve hızla ilerleyip çoğunluğunu Müslüman Boşnakların oluşturduğu Srebrenica'yı kuşattı. Ancak bir iki ay içinde Boşnaklar kenti geri almayı başardı. Savaşın diğer kasaba ve şehirlere de yayılması ile binlerce insan zorunlu göçe tabi oldu ve Srebrenica, bölgede Müslüman Boşnaklar için güvenli toplanma merkezi haline geldi. 1993'ten itibaren savaşın boyutlarının artması, Birleşmiş Milletler'in Srebrenica dışında Zepa ve Gorazde'nin de dahil olduğu 3 bölgeyi 'güvenli bölge' ilan etmesi ile sonuçlandı. Artık nispeten güvenlik vardı ancak çevredeki Sırp kuşatması, artan nüfus nedeni ile gerekli besin ve ilaç sevkiyatını önlemeye devam etti ve insani yardımlar ulaşamadı. Bu, oradaki mültecilere açlık ve hastalık olarak yansıyacaktı. Güvenli bölge olarak buraya gelen tüm sığınmacıların silahlarının da BM askerlerince toplandığını belirtmek isterim.

KATLİAM PLANLARI
1995 yılı başından itibaren dönemin Sırp Devlet Başkanı Başkan Sloban Miloseviç ile Genelkurmay Başkanı Ratko Mladiç'in ortak oluşturdukları katliam planları devreye girdi ki, bu daha sonra 'Krivaya 95' ismi ile anılacaktı.
BM Barış gücüne saldırdılar, Hollandalı askerleri esir aldılar ve Srebrenica'yı bombaladılar. Esir Hollandalı askerleri geri verme karşılığında Birleşmiş Milletler'in Srebrenica'yı boşaltmalarını talep ettiler. Tarihin 2. Dünya Savaşı sonrası göreceği en büyük katliam ve soykırım, BM Barış Gücü'nün Fransız Komutanının emri ile Hollandalı Komutan Thom Karremans'ın kenti boşaltması ve sığınmacı 25 bin Boşnak ile beraber kenti Sırplar'a teslim etmesi ile başladı.
Bu gelişmeler karşısında,binlerce sivil dağlara kaçtı, şehirden kaçamayan çocuk, genç ve yaşlı 8 bin Srenrenicalı Boşnak, okul, depo ve fabrikalarda katledildi.
Bu toplu kıyım, Akrepler denilen özel güvenlik güçleri ve Sırp Ordusu tarafından 5 gün boyunca sürdü.
8 bin 500 kişi yok edildi.
Cesetleri parçalanıp iskeletleri çıkarıldı ve yakıldı.
Kimlikleri tespit edilmesin diye yapılan bu vahşeti 64 toplu mezara gömdüler. Öyleki bugün bile DNA analizleri ile bir parçacık dokudan kimlik testleri yapılıp kayıplar ailelerine teslim edilmeye çalışılıyor.
18 yıl sonra, 2013'ün 11 Temmuzu'nda bu şekilde tespit edilen 400'ü aşkın cenaze için toplu gömme töreni yapıldı ve hala çalışmalar sürmekte.

YÜZ KARASI HOLLANDALI
Avrupa'nın göbeğinde, Birleşmiş Milletler gözetiminde, hümanizmin doğduğu coğrafyada, insanlığa karşı en büyük vahşet belgeli bir şekilde gerçekleşti.
11 yıl sonra, Ratko Mladiç ve Radovan Karadziç yakalandı. Ancak uluslararası mahkemeye teslim edilmedi, tıpkı diğer sorumlular gibi Momcilo Krajisnic, Bilyana Plavsiç, Zdravko Tolimir ve sayısız alt rütbeli asker ve er gibi. Tabii bu listeye BM adına görev yapan ve her türlü yetkiyi taşıdığı halde müdahale etmeyen Hollandalı yüz karası komutanın ismi de yazılmalı:
Thom Karremans. 26 Şubat 2007'de Lahey Adalet Divanı bu katliamı 'Soykırım' olarak kabul etti. Dönemin Sırp Cumhurbaşkanı Sloban Miloşeviç, 11 Mart 2006'da savaş suçlarından yargılandığı sırada Lahey'de öldü.
Bosna savaşından Sırplar, askeri, siyasi ve psikolojik kesin bir yenilgi ile çıktı ve ulusal tarihlerindeki kara sayfayı, 2. Dünya Savaşı sonrası yaşanan en büyük soykırım ve vahşet olarak insanlık tarihine ve vicdanlara kazıdılar.