ADNAN GÜLERMAN: Çeşme nasıl para kazanır?

Çeşme, İzmir'in yaz ile kış nüfusu farkı en yüksek olan ilçesi. Kış nüfusu 34 bin olmasına karşılık, yaz aylarında 600 bin dolaylarında olmakta. Elimdeki verilere göre yaz nüfusunun 83 bin kadarı yabancı ve 320 bin kadarı da yerli turist. Geri kalanı da çoğu İzmir içinden olan yazlıkçılar. Benim ele almak istediğim husus döviz bırakacak olan yabancı turistlerdir. Bunların hemen tamamının da otellerde kaldığı bilinmektedir. Başka bir anlatımla yabancı turistin harcadığı dövizin çok büyük bir kısmı otellerin kasasına girmektedir. Otellerin dışında başkaları turist dövizini nasıl kazanır? Otellerimizin tamamına yakını "her şey dahil" esasına göre yabancıları misafir ettiğinden, bu kimselerin otel dışından sağlayacakları önemli bir ihtiyaçları da bulunmamaktadır.
Zaten yazın üç ayına sıkışmış turizmin deniz, güneş ve kum turizmi olduğu da açıktır. Nitekim yaz aylarındaki 600 bin nüfusun yaz sonunda birden bire 34 bin dolaylarına düşmesi de bu görüşümü doğrulamaktadır. Her şey dahil esasına göre otele yerleşmiş olan turistin otelinden dışarı çıkabilmesi için gerekçeleri görme, eğlenme ve hediyelik eşya benzerlerini satın almasıdır. Bildiğim kadar tarihi yapı olarak Çeşme'de ilk yerleşim yeri olan Erythrai, Osmanlı döneminden kalma Çeşme kalesi ve Osmanlı mimarisi yapılarını yansıtan Germiyan köyünden başka görülecek bir yeri bulunmadığı gibi bu yerlerin de turisti çekecek önemli bir özelliği de yoktur. Bu anlattıklarıma göre yaz turizmi yükünü almış bulunmaktadır. Bir ÇESTOB yetkilisinin ifadesine göre yatak kapasitesi artırıldığında turist sayısı da buna uygun olarak artabilecektir. Bana göre yaz turizmi işin en kolay tarafıdır. Otel, deniz, kum, güneş bir arada olduğunda üç ay boyunca işler yolunda gider. Turizmde önemli olan bu üç ayın dışındaki aylarda turistin yolunun Çeşm'eye uğramasını sağlamaktır. Yaz ayları dışında turistin yolunu Çeşme'ye çevirecek en önemli turizm alanı termal tedavi ve kongre turizmleridir. Durum böyle olmakla birlikte, Çeşme halkının büyük bir kısmının turistin gelmesini ve turistin dövizinin kazanılmasını arzu ettiğinde kuşkularım olduğunu belirtmeliyim.
Geçmişte Çeşme'deki işçi sendikasının işveren ile toplu sözleşme uyuşmazlığını çözümlemek için Resmi Arabulucu olarak görevlendirilmiştim. Görüşmeler sırasında sendikanın benzer iş yerlerinden oldukça yüksek bir ücret artışı istediğini gördüğümde gerekçelerini bana şöyle açıklamışlardı: Kış aylarında 2.5 liraya aldığımız domatesi, bolluk olan yaz aylarında turistler yüzünden beş liraya alıyoruz. Bu savunma incelememi yaygınlaştırmama neden oldu. Bir kısım yerli halkla görüştüğümde onlar da "İşçiler toplu sözleşmelerle ücretlerinde uyum sağlanmaya çalışıyorlar, ama biz nasıl uyum sağlayacağız" diye yakınmışlardı. Dilimizde "Misafir misafiri istemez. Ev sahibi hiç birini istemez"deki gibi bir durum. Çeşme halkı turist dövizine ihtiyaç duymayabilir ama Türkiye'nin turizm dövizine de çok ihtiyacı bulunmaktadır. Geçen hafta yazmıştım. İspanya'nın 47 milyon nüfusuna karşılık 56 milyar dolar turizm geliri varsa, aynı ölçülerde Türkiye'nin de 76 milyon nüfusuna karşılık 36 miyar dolar değil, yaklaşık 100 milyar dolar turizm geliri elde etmesi gerekir. Turizm ortamını oluşturmada belediyelere görev düşmektedir. Çeşme'nin turizm alanında önemli atılımlar yapabileceğine inanıyorum. Önümüzdeki Mart ayında yerel yönetim seçimleri var. Belediye başkan adaylarını yapacakları propagandalarda Çeşme'ye turistik döviz patlaması yapacak hangi projelerinin olduğunu dikkat ve merakla takip edeceğim. Bir kopya vereyim: Atatürk'ün de tedavi gördüğü Çek Cumhuriyeti'ndeki spa merkezi Karlovy Vary'de yerlilerden çok yabancıları görürsünüz. Çeşme'nin de yağı, şekeri, unu var. Kaldı helva yapması. Yapabilir de. Yeter ki, öne düşen birini bulsun.
KUTLAMA: Sevdiklerinizle birlikte daha nice bayramlara ulaşılması dileği ile.
DÜZELTME: Geçen haftaki yazımda milyar yerine milyon dolar yazdım, ben de paradan 6 sıfırı atmada aşırı gitmişim.