Yusuf ÖZTÜRK: Bölgemiz, limanlar ve denizcilik

Bölgemiz, limanlar ve denizcilik
Merhaba, Türkiye'de 2018 yılına kadar en hızlı gelişen sektörlerin başında taşımacılık ve lojistik gelmekte.
Ülkede iç taşımanın yüzde 92'si en pahalı 2. ulaştırma modu olan "karayolu" ile yapılırken, uluslararası yüklerin yüzde 85'i denizyolu, yüzde 6'sı ise demiryolu ile gerçekleşmekte.
Shangai, Singapur ve Hong Kong limanlarının ilk 50 liman içinde yer aldığı 2012 istatistiklerine baktığımızda, konteyner limanlarımızdaki 2012 yılında elleçlenen konteyner sayısı yaklaşık 7 milyon 29 bin, bu limanların toplam kapasiteleri 9 milyon 775 bin TEU'dur. Liman geliştirme çalışmaları kapsamında ulaşacakları toplam kapasitenin ise 18 milyon 600 bin TEU'ya ulaşacağı hesaplanmıştır.
Yeni liman olarak inşası planlanan bölgemiz limanları arasında Petkim ve Çandarlı limanları yer almakta. Her iki liman tamamlandığında yaklaşık 5.6 milyon TEU kapasiteye ulaşılacak. Bölgemizdeki konteyner terminallerinde ise İzmir ve Aliağa'da son 10 yılda iki kat bir artış olmuş, 1 milyon 134 bin TEU seviyelerine gelmiştir.
Çandarlı ve Petkim limanlarının tamamlanmasından sonra toplam kapasitenin 9 milyon TEU'yu geçmesi beklenmekte.

ALSANCAK'A 70 MİLYON DOLAR
Alsancak Limanı, beş bin yıllık geçmişi ile bölgenin en eski limanı olma özelliğini sürdürmekte. Limanın 20 yıllık konteyner elleçleme grafiği incelendiğinde; son 10 yılda 700 bin ile 900 bin TEU arasında bir dağılım olduğu görülmekte. Limanın modernizasyonu kapsamında, 300 milyon dolarlık bir yatırım yapılacağı, şimdiye kadar 70 milyon dolarlık bir yatırım gerçekleştirildiği öğrenildi. Halen beş bin TEU kapasiteye kadar olan konteyner gemileri limanı kullanmakta olup, Alsancak Limanı ile Yeni Kale arasındaki Derin Suyolu Projesi gerçekleştirildiği takdirde, sekiz bin veya dokuz bin TEU kapasiteli konteyner gemileri de limana girebilecek.

NEMRUT LİMANI'NIN DURUMU
"Nemport Limanı 500 bin TEU, Ege Gübre Limanı 1 milyon TEU toplam elleçleme kapasitesi ile birlikte, Nemrut Limanı'nın toplam kapasitesi 1.5 milyon TEU'dur. Ayrıca, İzmir ve Aliağa limanlarında elleçlenen toplam konteyner miktarı 2008 yılında 895 bin TEU iken, 2012 yılında 1 milyon 100 bin TEU'ya çıkarak, bölgede dört yılda yaklaşık yüzde 25 artış sağlandı.
2011 yılında dalgakıranı yapılmaya başlanan Çandarlı Konteyner Limanı tamamlandığı zaman 4 milyon TEU konteyner kapasitesi ile Türkiye'nin en büyük limanı olacak. Limanın asıl özelliği, kıtalararası transit konteyner limanı özelliklerinde olması. Ancak, 5 Kasım 2013'te yapılan ihalede hiçbir firmanın teklif vermediği görüldü. Buna neden olarak iki konuda yanlış planlama yapıldığını düşünüyoruz.
İlk sorun; ihalede limanın ilk faz inşaatında 4 milyon TEU kapasitesine ulaşması istendi. Yetkililer tarafından ilk yıllarda toplam 80-100 bin TEU'ya ancak ulaşılabileceği değerlendirilmekte. Dolayısıyla mevcut kapasitenin ilk yıllarda kullanılması mümkün olamayacağından, atıl bir kapasite yaratılacak. İkinci sorun ise; limanın çevre bağlantılarını sağlayacak otoyol ve demiryolu bağlantılarının da yüklenici firmadan istenmesi ve bu durumun doğurduğu finansal ve idari belirsizliklerin ihaleye girilmesini önlediği düşünüldü.
İZMİR ŞUBESİ'NİN ÖNERİLERİ
- Alsancak Limanı'na, Barselona ve Yokohama limanlarında olduğu gibi, halkın limanla bütünleşebileceği yaşam ve kültür alanları sağlanması, limanda ayrıca yük ve yolcu taşımacılığına devam edilmesi önemli, - "İzmir / Aydın / Denizli", "İzmir / Ankara" ve "İzmir / İstanbul" otoyollarının tamamlanması intermodalite açısından önemli.
- Nemrut limanları ile ana aktarma limanı olarak tasarlanan Kuzey Ege Çandarlı Konteyner Limanı ile otoyol ve demiryolu bağlantıların sağlanması şart.
- İzmir ve çevresindeki limanların birbirleri ile değil, global rakipleri ile rekabet edebilmesi için ortak politikalar oluşturulması gerekli.