Zeki HOZER: Kömürün kara gündemi

Kömür, karbondan zengin ve dünyanın bir çok bölgesinde değişik derinliklerde rastlanılan, organik kökenli maddelerin ayrışması ve kimyasal dönüşüme maruz kalması ile oluşan bir maddedir. Yoğun olarak kullanımı, endüstri devrimine parelel olarak on sekizinci yüzyılın ikinci yarısında görülür. Kömür madeni, halen ucuzluğu ve diğer üstünlükleri ile kullanmaya devam ettiğimiz ve yakın gelecekte de edeceğimiz bir enerji kaynağımızdır. Ülkemizin toplam rezervinin 1 milyar 350 milyon ton olduğu sanılmaktadır. Ege Linyit İşletmeleri Soma havzasında 424 milyon ton olarak hesaplanan rezerv alanlarının 86.5 milyon ton kapasitedeki bölümü ihale edilerek özel sektör işletmeciliğine açılmıştır. İş güvenliği açısından kömür madenciliğin en riskli sektörlerden bir tanesidir. Ancak, iş güvenliği tüm sektörler için önemlidir ve bu bağlamda 20 Haziran 2012'de 'İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu' TBMM'de kabul edilerek Resmi Gazete'nin 28339 No'lu sayısında yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Kanunda amaç, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanlara yönelik yükümlülükler ile yetki ve sorumlulukları düzenlemektir. Kanunla, kamu ve özel bütün işyerlerinde faaliyet konularına bakılmaksızın uygulama esasları belirtilmiş, maddi ve iş yeri kapatılması dahil çok ciddi yaptırımlar tanımlanmıştır.
MİLAT HALİNE GELMELİ
Yasada, ikinci bölüm ve madde 4'ten itibaren, işverenin yükümlülükleri içinde iş güvenliği hizmetleri, acil durum planları, yangınla mücadele, ilk yardım, tahliye ve çalışanların eğitimi konu başlıkları ayrıntılı olarak belirtilerek kömür gibi tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, sağlık ve güvenlik risklerine yönelik yeterli bilgi ve eğitimi aldığına dair belgesi olmayanların işe başlatılmaması zorunlu tutulmuştur. Yasanın dördüncü bölümünde, bu tür tehlikeli sınıftaki işyerlerinin teftiş, inceleme ve Çalışma Bakanlığı'nın yetki ve yükümlülükleri detaylandırılmış, inceleme ve araştırma sonrası hayati tehlike niteliğine dair bir hususun tespiti halinde işyerinin tamamı ya da bir bölümünde iş durdurma ve kapatma müeyyideleri net şekilde ortaya konulmuştur. Soma'daki işletmeci şirkete göz attığımızda, Holding yönetim Kurulu başkanının 30 yıldır sektörde olan MTA (Makine tetkik araştırma enstitüsü) kökenli bir mühendis olduğunu, bünyesinde 6000'i aşkın çalışan mevcudiyetini, kendisine bağlı Soma havzasında son üç ayda 5.5 milyon ton kömür çıkarttığını görüyoruz. Kayıplar niçin olmakta sorusu gündemi kaplıyor? Verilecek yanıt açıkta durmakta: Yasalar tam uygulanmıyor. Ülkemizde her gün iş kazalarında 3 vatandaşımız ölmekte, 5'i de iş göremez hale gelmekte. Madencilik sektörü gibi çok tehlikeli iş kollarında her 100.000 işçiden yüzde 3.84 oranında ölümlü iş kazası geçirebilme oranı sözkonusudur. Madencilik sektörü ölümlü iş kazası ve iş görmezliğin en sık görüldüğü sektörlerden ve çalışma şartları çok ağır. Soma madenlerinde şehit olan 300 işçimizin ardından içimiz kan ağlıyor ve hepimiz acıdan kaskatı kesildik. İş güvenliği bilincinden taşeron sistemine, teknolojiden işçi eğitimine kadar bu günün milat olarak ele alınması ve herşeyin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Sonuçta , ya en güvenli şartlarda, 13.9 milyar kömür rezervimizi kullanma şartlarını oluşturacağız ya da ülkemiz madenlerinde çalışan 50 bin maden işçimizi başka sektörlere kaydıracağız. Madencilerimizin önünde saygıyla başımızı eğiyor, rahmetler diliyoruz.