Büyükşehir’e Şok!

Izmir Büyüksehir Belediyesi'nin 2017 yılı aralık ayında hizmete soktugu Mustafa Kemal Sahil Bulvarı Karayolu Tasıt Altgeçidiyle ilgili Sayıstay Denetçilerinin hazırladıgı rapor yargıya tasındı. Denetçilerin karayolu tasıt altgeçidinin yapımı sırasında kamunun 17.2 milyon lira zarara ugratıldıgına iliskin hazırladıgı rapor, savcılıga ulastı. Sayıstay, kamu zararına neden oldugu iddia edilen sorumlular hakkında Izmir Cumhuriyet Bassavcılıgı'na suç duyurusunda bulundu. Bassavcılık da Izmir Büyüksehir Belediyesi tarafından insa edilen karayolu tasıt alt geçidi ile ilgili sorusturma baslattı. Sayıstay'ın baslattıgı hukuki süreçten bagımsız olarak Izmir Büyüksehir'in eski Teftis Kurulu Baskanı Nalan Zitosvili de 2016 yılı Subat ayında, emekli olmadan kısa bir süre önce Sayıstay denetçilerinin yaptıgı tespitlere benzer tespitlerle Mustafa Kemal Sahil Bulvarı üzerinde insa edilen Karayolu Tasıt Altgeçidindeki usulsüzlüklerle ilgili Izmir Cumhuriyet Bassavcılıgı'na suç duyurusunda bulunmustu. Yürütülen ön sorusturma kapsamında Fen Isleri Daire Baskanı Murat Varlıorpak ve 4 gerçeklestirme görevlisi hakkında sorusturma izni verilmisti. 2017'de Sayıstay denetçilerinin yaptıgı kapsamlı incelemede ilk ihalesi 36 milyon 475 bin lira olan alt geçidin maliyetinin 96 milyon lirayı buldugu ortaya çıkmıstı. Yüklenici firma ile Izmir Büyüksehir arasında 3 Temmuz 2015 tarihinde imzalanan sözlesmenin ardından 13 Temmuz 2015 tarihinde yer teslimi yapıldı. Yer teslimden 20 gün sonra yapılan proje degisikligi ile ortaya çıkan usulsüz imalatlar sonucu kamunun 17 milyon 283 bin 842 lira 49 kurus zarara ugratıldıgının öne sürüldügü rapora o süreçte Egeli Sabah ulasmıstı. Iste Egeli Sabah'ın ulastıgı raporda dikkat çeken bazı noktalar sunlar: Büyüksehir'in 6 Ekim 2015'te yüklenici firmanın proje degisikligi önerisini onaylaması ile birlikte 82 kalemden olusan toplam 10 milyon 875 bin lira anahtar teslimi götürü bedel kalemlerin tamamıyla, 25 milyon 600 bin 519 lira tutarındaki birim fiyatlı islerin birçok kalemi projeden çıkartıldı. Bu kapsamda yüklenicinin bakanlık birim rayici 151,39 lira olmasına ragmen ihalede metresine 1 lira birim fiyat verdigi 65 santim çapında, 0-18 m uzunlukta, 9 bin 778 metre, yerinde dökme, betonarme fore kazık imalatı ile yüklenicinin teklif dosyasında, bakanlık rayici 162 lira 62 kurus olmasına ragmen yine metresine 1 lira teklif verdigi 65 santim çapında, 18 - 36 metre arası uzunluktaki 7 bin 780 metre yerinde dökme betonarme fore kazık imalatı, yüklenicinin talebi, idarenin onayı ile projeden çıkarıldı.

FAHİŞ FİYAT VERDİ
Bunların yerine digerleri ile aynı basınç dayanımına sahip, 120 santim çapında, yerinde dökme, betonarme, 0-18 metre uzunlugunda fore kazık imalatı öngörüldü. Yüklenici, projede 9 bin 778 metre imal edilmesi öngörülen kazıklar için metre basına bakanlık rayici 416 lira 36 kurus iken 750 lira fiyat verdi. Üstelik projede öngörülen 9 bin 778 metre imalata da 2 bin 648 metre ilave yapıldı. Projeden çıkarılan 65 santimlik diger bir kazık imalatının yerine ise 120 cm çapında yine aynı basınç dayanımında 18-36 metre uzunlugunda, yerinde dökme betonarme fore kazık imalatı kondu. Ihale dosyasında 7 bin 780 metre olması öngörülen imalat, 2 bin 723 metre artırıldı. Böylece kazıklar için yapılan toplam is artısı 5 bin 371 metreyi buldu. Söz konusu kazıkların yaklasık maliyeti, aynı zamanda bakanlık rayici, metre basına 470 lira iken yüklenici firma bu kalem için metre basına 750 lira gibi fahis fiyat verdi. Yüklenici firmanın ihaleye katılım dosyasında metresine 1 lira fiyat verdigi kazıkları idarenin onayı ile projeden çıkarıp yerine piyasa degerinin çok çok üstünde bedelle yeni kazık imalatları eklemesi Sayıstay denetçilerinin de gözünden kaçmadı. Sayıstay, yüklenicinin ihale asamasında kazancının önemli bir bölümünü olusturan kazık imalatları için metre basına 1 TL ücret vermesini "Yasal ve genel kabul görmüs ilkelere göre genel giderler çıktıktan sonra geriye yüzde 10 müteahhitlik karının kaldıgı bir is ortamında karının neredeyse tamamını olusturacak miktardaki is kalemleri için yüklenicinin 1 lira fiyat vermesi ticari hayatın normal akısına aykırıdır" dedi. Kazık imalatları ile ilgili 5 bin 371 metrelik is artısından sadece 383 metrelik bölümü ilk ihale kapsamında yapılabildi. Eksik kalan 4 bin 988 metre kazık imalatı, eksik kalan islerin devamı olarak degil de usulsüz olarak sanki baska bir ismis gibi ikinci ihale kapsamına alındı. Ilk ihalede metresi 750 TL gibi zaten fahis fiyat olan kazık imalatı, ikinci ihalede bu sefer metresi 1200 TL'ye çıkarıldı. Böylece 10 milyon 711 bin lira tutarındaki is, yasal dayanaktan yoksun ve usulsüz olarak yaptırıldı.

DENİZ DOLGUSU DA KAÇAK YAPILDI
Deniz dolgusu önüne 2 ila 6 ton agırlıgındaki taslarla tahkimat yapılması isi kapsamında tas bedeli ve ekskavatör çalıstırılması is kalemlerinin yanı sıra duvarcı ustası ve duvarcı usta yardımcısı kalemlerine de yer verildigini tespit etti. Rapora göre deniz dolgusu önüne 2-6 ton kategorisindeki taslarla tahkimat yapılması (her sey dahil) is kaleminin yeni birim fiyatı dogru hesaplanmadı. Ton basına 22 lira 71 kurus olması gerekirken fiyat neredeyse iki katı, 44 lira 71 kurus olarak hesaplandı. Bununla beraber tas tahkimatı yapım teknigi açısından degerlendirildiginde taslak projede belirtilen (2-6 ton) kategorisindeki tasların en fazla yüzde 70 seviyesinde oldugunu belirten denetçiler; "Yer yer 0,4-2 ton ve altı tasların bulundugu bu tasların bir kısmının imalatın en üst tabakasında bulunması ve tahkimat yapım teknigine uygun olmayan istifli tas dolgusu seklinde yapılmıs olan deniz tahkimatının ilerleyen zamanlarda olusabilecek fırtına dalgalarına karsı yol platformunu koruyamayacagı, daha da önemlisi can ve mal güvenligini tehlikeye düsürecegi asikardır" dendi. Deniz dolgusu, Çevre Bakanlıgı'ndan izin alınmadan hatta Izmir Valiligi Çevre ve Sehircilik Il Müdürlügü'nün yazılarındaki her türlü ret ve ikazlara uyulmadan, uygulama imar planı, ÇED görüsü olmadan, izinsiz ve yasalara aykırı olarak kaçak yapıldı. Imar ve Kıyı Kanunu hiçe sayıldı. Toplamda 17 milyon 283 bin 342 lira kamu zararı olustu.