Birkaç iyi adam, dünyanın en büyük açık hava çarşısı Kemeraltı'nı ve çevresini görkemli günlerine geri döndürmek için kolları sıvadı. Karşılık beklemeden kişi başı 20 bin lira veren 116 iş insanı Kemeraltı, Kadifekale'yi, Basmane'yi kapsayan, içinde 3 bin tescilli tarihi binanın bulunduğu 252 hektar alanı tarihteki görkemli günlerine döndürmek, İzmir'in turizm pastasından aldığı payı artırmak için harekete geçterek Tarihi Kemeraltı İnşaat Yatırım Ticaret Anonim Şirketi'ni (TARKEM) kurdu. 6 yıl boyunca sessiz sedasız gece gündüz çalıştılar. Yerel yönetimi, odaları, en sonunda da merkezi yönetimi de yanlarına alıp, 81 ayrı proje ile hem iç hem dış turizmi canlandırmak, İzmir'e borçlarını ödemek için ellerini taşın altına koydular. Projenin fikir babası, İzmir'in akil adamı Uğur Yüce ile İzmir'in kaderini değiştirecek muhteşem projeyi konuştuk.
Pek çok bilinmeyeni İzmirli ile tanıştıracaksınız... Müthiş bir kent çıkıyor ortaya. Dünyanın en büyük açıkhava çarşısının yanında 2 bin yıllık çarşı var. Dünyada, Prag dahil 9 sinagogun birbirine 100 metre mesafede olduğu bir yer daha yok. Üstüne üstlük bunlardan biri, 1600 yıllarında yaşamış, Yahudi dünyasında peygamberliğini ilan etmiş Sabetay Sevi diye bir adama ait. Bu başlı başına yeter. Yalnız bunu pazarla, en az 2-3 milyon turist garantisi var.
Proje nasıl doğdu? Tamamen ihtiyaçtan doğdu. Aziz Kocaoğlu başkanlığı sırasında bize defahatle 'Şu tarihi alanı kalkındırın' dedi. 3-4 arkadaş bir araya geldik. Aramızda bir miktar para topladık, profesyonel bir kuruluştan dünya çapında araştırma yapmasını istedik. Başarılı olanlar ne yapmış, başarısız olanlar neden başarısız olmuş. Gördük ki bu işi hep bir şirketleşme yoluyla, kamu, özel sektör işbirliği ile yapmışlar. Özel sektör şirkete hakim. İlk başta Büyükşehir, Konak belediyeleri, Esnaf Sanatkarlar katıldı. 116 kişiden o zamanın parasıyla bir milyon dolara yakın para topladık. O dönem alanın mülkiyet bilgileri dahi yoktu. Bugün 6 yıl sonra geldiğimiz noktada, tapu ile online bağlantılıyız. Bir milyon dolar para harcadık, her türlü etüdü yaptırdık. Ortaklardan bir tanesi bile ne oldu bizim para demedi. Sermaye artırarak 2 milyon 300 bin liradan 10 milyon liraya çıktık. Bu arada Ticaret Bakanlığını ikna ettik, Ticaret Odası, Sanayi Odası, Borsa, Deniz Ticaret Odası, İhracatçı Birlikleri gibi kurumlar ortak oldu. Hiçbir siyasi baskı olmadan Vilayet, Kültür ve Turizm Bakanlığı ortak oldu. Yüzde 40'ı kamu, yüzde 60'ı özel sektörde olan tam ideal kamu özel sektör işbirliği doğdu. Batılılar bize '252 hektar çok geniş bir alan, bunun bir ucundan girip öteki ucundan çıkamazsınız. Arada mutlaka boğulursunuz. Bu yüzden uygulayacağınız yöntem, sıcak nokta yöntemidir' dedi.
Sıcak nokta ne demek? Kızlarağası Hanı 1985 senesinde bir enkazdı. 30 sene sonra han 200 esnafı barındırdığı gibi yanında kahveciler sokağı, cami ve civarı, Hisarönü, şimdi yan yollar, balıkçılar, restoranlar gelişti. Bu sinerjidir. Yani kendi iyileştiğinde, çevresine de dalga dalga yayılıyor. İşte sıcak nokta bu. Biz sıcak noktanın da tespitinin son derece ihtisas konusu olduğunu bildiğimiz için, bunun için de destek aldık. Havra Sokağı'nın olduğu bölge zaten bir açık pazar yeri. Hemen girince Akın Pasajı'nı kiraladık uzun vadeli. Biraz ilerisinde, içinde 63 tane dükkanı olan Albayrak Pasajı 20 yıldır atıl durumdaydı. Satın aldık. 926 Sokak'ta Alga'nın çikolata fabrikası ve merkez binası var. Onlarla da ortak bir şirket kurduk. Alga ve çevresini bir gastronomi merkezi yapacağız. Kemeraltı'nın aksının en önemli yeri, Kestelli Yokuşu. Çünkü diğer taraf zaten çalışıyor, esnaf hayatından memnun. Orada sadece birtakım rötuşlar yaparsınız, ama o dokuyu ellememek lazım. Büyükşehir Belediyesi, Ticaret Odası, Ekonomi Üniversitesi tasarım ve mimarlık bölümü, İhracatçılar Birliği ve Sun Tekstil özel sektör adına öncülük edecek, bir de TARKEM bir konsorsiyum kurduk. İmzaları atıldı.
Kaç proje oldu? 11 proje saydım ama üzerinde çalıştığımız 6 dönümlük bir alan var. Varyant'ın arkasındaki Damlacık'ta, tünelden dolayı konutlar yıkılmış, sadece 11 tarihi bina kalmış. Karayolları bunu vilayete devretti. Bu binaların işletmesini ve restorasyonunu TARKEM olarak biz yapacağız. İzmir'in en güzel manzarası olan yer. Halka açık cafeler, küçük restoranlar, çocuk parkları ile çok güzel olacak.
Toplam kaç proje var? 81 proje üzerinde çalışıyoruz. 11'i realize oldu, diğerlerinin de peşindeyiz. 11'i 3.5 yıl içinde bitecek. Bu arada o süre içinde projeler artacak.
Ortaklardan gayrimenkul alan oldu mu? Hiçbiri. 6 yıl geçti, toplu iğne bile almadılar. Bu şirkette ne huzur hakkı vardır, ne kar payı ne maaş vardır. Harcırah yönetmeliğimiz yok. Şirket için çok sık Ankara'ya gideriz, 17 kişilik yönetim kurulundan herkes kendi biletini alır, kendi otelini öder.
Çok özveri isteyen bir iş o zaman... Biz bu ülkeye çok şey borçluyuz. Yaşarken bu ülkeye elinden geldiği kadar bir şeyler vereceksin. Birlikte çalıştığım arkadaşlarım, ortakların son derece buna yatkın insanlar.
BERRİN BİRER