Amasya Görüşmeleri'nde İstanbul Hükümeti Kim Tarafından Temsil Edilmiştir?

Amasya Görüşmeleri, Sivas Kongresi sonrasında Temsil Heyeti ve İstanbul Hükümeti arasında gerçekleştirilen uzlaşma amaçlı protokolleri kapsar. 20-22 Ekim 1919 tarihlerinde Amasya'da gerçekleşmiştir. Görüşmeler sırasında İstanbul Hükümeti'ni Salih Paşa, Temsil Heyeti'ni Mustafa Kemal Paşa temsil etmiştir.

İstanbul Hükümeti Milli Mücadeleyi Ne Zaman Tanıdı?

Millî Mücadele, Mondros Ateşkes Antlaşması sonucunda Anadolu'nun çeşitli merkezlerinde ortaya çıkan bir harekettir. Temel amacı işgal kuvvetlerine karşı vatanın birliğini ve bağımsızlığını savunmak isteyen halk kahramanları, Millî Mücadele'nin farklı noktalarda şekillenmesini sağlamışlardır. Bu hareket Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları tarafından desteklenerek zamanla örgütlü bir yapıya bürünmüştür.

Millî Mücadele'yi desteklemek amacıyla Havza, Amasya, Erzurum ve Sivas'ta genelgeler düzenlenmiş, kongreler yapılmıştır. İstanbul Hükümeti, bu süreçte Millî Mücadele'yi tanımamıştır. Sivas Kongresi sonrası 20-22 Ekim 1919 tarihinde gerçekleşen Amasya Görüşmeleri sayesinde mücadelenin varlığını hukuken resmen tanımıştır.

Amasya Görüşmeleri'nin Yapılmasında Ne Etkili Olmuştur?

Amasya Görüşmeleri, Sivas Kongresi'nden yaklaşık bir ay sonra gerçekleşmiştir. Görüşmelerin gerçekleşmesinde temel belirleyici kongrede alınan kararlar olmuştur. Kongre sırasında alınan kararlar arasında manda ve himayenin kesinlikle reddedileceği, milli sınırların birlik ve bütünlüğü, milli iradenin hâkim kılınacağı, azınlıklara ek hakların verilmeyeceği yer alır. Ayrıca kongrede Milli Mücadele için çarpışan yararlı cemiyetler, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında bir arada birleştirilmiştir.

Kongrede alınan bu kararlar ve sağlanan birlik sonucu İstanbul'da Damat Ferit Paşa, hükümetteki görevinden istifa etmiştir. Bu istifa sonucunda padişah, yeni hükümet kurma yetkisini Ali Rıza Paşa hükümetine vermiştir. Yeni hükümette yer alan Kuvayi Milliye'ye sıcak bakan kişilerin varlığı ve Temsil Heyeti'nin talebi doğrultusunda yeni hükümet, Amasya'ya bir temsilci göndererek görüşmelerin gerçekleşmesini sağlamıştır.

Amasya Görüşmeleri'nde İstanbul Hükümetinin Temsilcisi Kimdir?

Amasya Görüşmeleri katılması için İstanbul Hükümeti tarafından görevlendirilen temsilci Salih Paşa'dır. Salih Paşa, Ali Rıza Paşa hükümetinde Bahriye Nazırı olarak görev yapmıştır. Temsilcinin yanı sıra Padişah Yaveri Naci Bey de görüşmelerde yer almıştır. Onları Amasya'da Temsil Heyeti'nin temsilcisi olarak bizzat Mustafa Kemal Paşa karşılamıştır. Bu görüşmeler sırasında temsilciler arasında Sivas Kongresi'nde alınan kararlar doğrultusunda protokoller imzalanmıştır.

Salih Paşa, bu protokolleri İstanbul Hükümeti'ne onaylatmaya çalışmış ama hükümet tarafından tarafından yalnızca Mebusan Meclisi'nin yeniden açılması kabul edilmiştir. Amasya Görüşmeleri'nde İstanbul Hükümeti Salih Paşa vasıtasıyla Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni ve Temsil Heyeti'ni yani Milli Mücadele'yi hukuken tanımıştır.