Aşık Paşa Kimdir, Neyin Temsilcisi? Aşık Paşa En Önemli Eserleri, Şiirleri, Hayatı, Edebi Kişiliği

Aşık Paşa kimdir, gerçek ismi Ali olan Âşık Paşa, mutasavvıf şairlerden bir tanesidir. Anadolu'da "Paşa, Beşe, Başağa" şeklinde adının sonuna getirilen takma hitap şekilleri, babasının ilk oğlu olmasını vurgulamak amacıyla 'ilk' anlamında kullanılmaktadır. Aşık Paşa nereli olduğu çok önemlidir. Bunun sebebi ise Kırşehir'de dünyaya gelen şair, yine aynı şehirde vefat etmiştir. İyi bir eğitim hayatı olmuş ve daha sonrasında Kırşehir'e gelerek burada bir tekke kurmuştur.

Aşık Paşa Kimdir?

Türk şairi ve mutasavvıf olan Âşık Paşa 1272 senesinde Kırşehir'de dünyaya gelmiştir. Babası İlyas'ın çocuklarından Muhlis Paşa'nın oğlu olarak bilinmektedir. Mutasavvıf bir aile ortamında büyümüştür. Kaleme aldığı eserlerini tasavvuf üzerine yazmıştır. Aynı zamanda şiirlerinde ve diğer eserlerinde dini bir tarafa ve Türkçe diline önem verilmektedir. Arapça ve Farsçaya ilgi duyduğu o zamanlarda, bunu kınadığını eserlerinde dile getirmektedir. Ailede kardeşleri arasında en büyüğü olan Aşık Paşa'dır. Asıl ismi Ala ed-Din Ali'dir. Baş ağa anlamına gelen ismi, zamanla Beşe sonra da Paşa olarak telaffuz edilmiştir. Şiirlerinde Âşık mahlası tercih edilmesiyle de gerçek ismi unutulmuş ve Âşık paşa olarak popüler olmuştur. Aşık Paşa nereli, Aşık Paşa kaçıncı yüzyıl insanıdır, Aşık Paşa hangi dönem insanıdır gibi sorular sıklıkla merak edilmiştir. Tüm bu soruların yanıtları ise metin içerisinde verilmiştir. Kırşehir'de dünyaya gelen Aşık Paşa yine 1333 senesinde hayata gözlerini yummuştur.

Aşık Paşa Eserleri, Şiirleri, Hayatı, Edebi Kişiliği ve Yaşadığı Yüzyıl

Aşık paşa eserleri ile ilgili birçok detaylı bilgi vardır. Bunlar kısaca şu şekilde sırlanmaktadır;

• Aşık paşa, dini ve tasavvufi konularda eserler yazmış, mutasavvıf bir sanatçıdır.
• Eserlerinde 'aşık' lakabını tercih ettiği için zamanla gerçek adı unutulmuş ve Aşık Paşa olarak anılmaya başlamıştır.
• Anadolu'da, Türkçeyi ve tasavvufu insanlara öğretmeyi kendisine amaç edinmiştir.
• Selçuklu sarayında Farsçanın yoğun kullanıldığı zamanlarda Anadolu Türkçesinin bir edebiyat dili olarak kabul edilmesinde önemli bir etken olmuştur.

Mesnevi tarzında kaleme aldığı 12.000 beyitlik popüler Garipname eserinde Türkçe ile ilgili duyarlılığını Aşık Paşa sözleri ile şu şekilde dile getirmiştir;

• Türk diline kimesne bakmaz ıdı
  Türklere hergiz gönül akmaz ıdı
• Türk dahı bilmez idi bu dilleri
  İnce yolı ol ulu menzilleri
• Bu Garibname anın geldi dile
  Kim bu dil ehli dahı mani bile

Bu dizelerinden sanatçının Türk diline hassaiyet gösterdiğini Türkçeyi insanlara öğretmeyi sorumluluk olarak gördüğünü ve bu konuda eleştiri aldığı tespit edilmektedir. Aşık paşa eserleri 4 tanedir. Bu eserler şunlardır;

• Garibnâme: 12.000 beyitlik bu mesnevi, on bölümden meydana gelmektedir. Dinî, tasavvufi ve öğretici hikayeler barındıran bu eser, insanları bilgilendirmek amacıyla Türkçe olarak kaleme alınmıştır. Eser dilinin sade olması sebebiyle seneler boyunca çok fazla bir okur kitlesine ulaşmıştır. Geniş bir okuyucu kitlesine hitap ettiğinden dolayı da birçok nüshası vardır. Bu nüshaların sonunda ise Âşık Paşa'nın gazelleri ve Aşık Paşa şiirleri yer almaktadır.

• Fakrnâme: 161 beyitlik tasavvufi bir eserdir.
• Hikâye: Müslüman, Hristiyan ve Yahudi insanların yaşadıklarının dile getirildiği 59 beyitlik bir mesnevidir.
• Vasf-ı Hâl: 39 beyitlik bir mesnevidir.
• Kimya Risalesi: Nazım – nesir birlikte kaleme alınan bir eserdir.