Baınç ve rüzgarlar nedir?

Atmosferin yeryüzüne yaptığı basınç her yerde aynı değildir. 45° paralelinde, deniz seviyesinde ve 15° C sıcaklıkta atmosferin 1 cm2'lik bir yüzeye uyguladığı basınca Normal Basınç denir. Normal hava basıncı 1013 milibardır (1033gr.=760mm cıva basıncı). 1013 mb' dan daha yüksek değerler yüksek basınç(antisiklon) , altındaki değerler alçak basınç (siklon)tır.
BASINCIN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
1)SICAKLIK: Isınan hava genleşir ve yükselir. Sonuçta basınç azalır.
• Soğuyan hava ağırlaşır ve alçalır. Sonuçta basınç artar.
• Sıcaklığa bağlı olarak Ekvatorda sürekli Termik A.B ,Kutuplarda ise sürekli Termik Y.B alanı oluşmuştur.
2)YÜKSELTİ: Yükseklere çıkıldıkça atmosferin yoğunluğu azalır. Bunun sonucu basınç ta yükseldikçe azalır.
• Yükselti ile basınç ters orantılıdır.
• Ortalama her 10,5 metre yükseldikçe 1mm basınç azalır. Bu basınç azalmasından yararlanılarak yükselti ölçen alet geliştirilmiştir. Buna altimetre denir.
3)YOĞUNLUK: Atmosferdeki su buharı ve gazların oranıdır.
Yoğunluk arttıkça basınç ta artar.
4)MEVSİMLER: Bir yerde kışın havanın soğuması ile Y.B oluşurken , aynı yerde yazın A.B oluşur.
5)YERÇEKİMİ: Havanın ağırlığı yerçekiminin bir eseridir. Bu nedenle atmosferin alt kısmında ağır gazlar yer alır. Dünyanın şeklinden dolayı kutuplarda yer çekimi daha fazladır.
6)DİNAMİK ETKENLER: Dünyanın günlük hareketinden dolayı 30 enlemlerinde sürekli Dinamik Y.B , 60 enlemlerinde ise Dinamik A.B alanları oluşmuştur.
YÜKSEK BASINÇ ALANLARINDA:
*Alçalıcı hava hareketi vardır. Bu sebeple yağış oluşmaz.
*Hava hareketi merkezden çevreye doğrudur.
*Hava genellikle açıktır. Bu sebeple yerin ısı kaybı fazladır.
*Termik Y.B alanı soğuk, Dinamik Y.B alanı sıcaktır.
ALÇAK BASINÇ ALANLARINDA:
*Yükselici hava hareketi vardır. Yükselen hava soğur ve yağış bırakır.
*Hava hareketi çevreden merkeze doğrudur.
*Hava genellikle kapalıdır. Bu sebeple yerin ısı kaybı azdır.
*Termik A.B alanı sıcak, Dinamik A.B alanı soğuktur.
YERYÜZÜNDE SÜREKLİ BASINÇ KUŞAKLARI:Yeryüzündeki sürekli basınç kuşakları iki nedene bağlı olarak oluşur.
1)Sıcaklığın yeryüzündeki dağılışı(Termik nedenler)
2)Dünyanın günlük hareketi(Dinamik etkenler)
A)TERMİK KÖKENLİ BASINÇ KUŞAKLARI:
1)EKVATORAL ALÇAK BASINÇ KUŞAĞI(TROPİKAL SİKLON):Ekvator ve çevresi yıl boyunca Güneş ışınlarını dik veya dike yakın aldığından, burada sıcaklıklar yıl boyunca yüksek olur. Burada ısınan hava yükselir ve termik kökenli alçak basınç alanları oluşur. Bu durum yıl boyunca devam eder.