Bakış Açıları ve Anlatıcı Türleri - Metinde ve Hikayede Anlatıcı Türleri ile Bakış Açısı Çeşitleri Nelerdir?

Severek okuduğumuz roman, metin ve hikayeler akademik açıdan incelendiği zaman hepsinin birer anlatıcı bakış açısı türüne sahip olduğunu görmekteyiz. Hikayede anlatıcı bakış açısı türleri nelerdir, nasıl ayırt edilir merak ediyorsanız doğru adrestesiniz, sizler için anlatıcı türleri ve bakış açıları hakkında bilgileri bir araya getirdik.

Metinde Bakış Açısı Nedir?

Edebi bir metinde yer alan olaylar, kişiler ve duyguların okuyucuya aktarılmasına 'anlatım' denmektedir. Bahsi geçen anlatımın okura iletilmesi için bir anlatıcı gereklidir, bahsi geçen anlatıcı yazar değildir. Yazar olayları okuyucuya aktaran hayali bir karakter kurgular, buna anlatıcı denir. Eserdeki olay ve durumları anlatan anlatıcı, anlattığı olayları bir bakış açısı ile görür, değerlendirir ve yine o bakış açısıyla okuyucuya aktarır. Bakış açıları 'anlatıcı bakış açısı' başlığı altında 3'e ayrılırlar.

Anlatıcı Bakış Açısı Türleri

Kahraman Bakış Açısı: Bu bakış açısı türünde roman, masal, hikaye gibi metinlerde olayları anlatan karakter aynı zamanda metinin ana kahramanıdır. Olayların, diğer karakterlerin ve durumların merkezinde bulunan anlatıcı okuyucuya aktarım yaparken 1.tekil şahıs tekniğini kullanır. Buradaki anlatıcı türü eserdeki kahraman olduğu için olayları bir insan kadar görür, işitir ve gözlemler bu nedenle diğer karakterlerin içinden geçenleri, şahit olmadığı olayları yahut geleceği bilemez. Aşağıdaki küçük paragraf kahraman bakış açısı türüne bir örnektir;

" Havaların bu kadar ısınacağını tahmin etseydim mutlaka bir tatil planı yapardım, ben de insanım gece gündüz çalışıyorum elbette dinlenmeye hakkım var. Ama gel gör ki bunu patrona anlat, adamın bakışları öyle soğuk ki insanın konuşası bile gelmiyor…"

Gözlemci Bakış Açısı: Bu bakış açısı türünde eserdeki olayları dışarıdan bir gözlemci okuyucuya aktarır. Gözlemci bakış açısında olaylar objektif bir dille aktarılır, çünkü anlatıcı olayları görebildiği kadar anlatır karakterlerin iç dünyasını ve geleceği bilemez. Yazar bu bakış açısını tercih etmişse 3.tekil şahıs tekniğini kullanır. Aşağıdaki kısa paragraf, bir gözlemci bakış açısı örneğidir;

" Mektup kağıdını dikkatle zarfa koydu, tam adresi yazacakken kapı sesiyle irkildi. Kimdi ki bu saatte gelen, dikkatli ve sessiz adımlarla kapıya yaklaşıp mercekten baktı, kapıdakinin apartman görevlisi olduğunu görünce sessizce homurdandı 'densiz herifin saatten haberi var mı acaba', kapıyı hışımla açtı"…

Hakim (İlahi) Bakış Açısı: Bu bakış açısı türünde eserdeki olayların başı sonu, geçmiş gelecek ve kahramanların içinden geçenlere dair her şeyden anlatıcının haberi vardır. Okuyucuya karakterlerin iç dünyasını, geçmişte olanları ve gelecekte olacakları aktarır. Gözlemci bakış açısı ile karıştırılmaması gerekir çünkü bu bakış açısı her türlü olaydan ve duygudan haberdardır. Bu nedenlerle ilahi-tanrısal bakış açısı da denmektedir. Hakim bakış açısı 3.tekil şahıs tekniği ile yazılmaktadır. Aşağıdaki kısa paragraf hakim bakış açısı türüne bir örnektir;

" Günler sonunda Ali eski sevgilisi Nuran'la karşılaştığında belli etmese de çok heyecanlanmıştı, için için eski günleri özlüyordu ve sürekli onu düşünüyordu. Hal hatır sorduktan sonra Nuran'a kahve teklif etti, esasında amacı kahve değildi elbet havadan sudan konuşurken hayatında biri var mı yok mu öğrenmek istiyordu…"