Canlılarda dolaşım sistemi nedir?

Hücrelerde hayatsal faaliyetler sonucu olusan artik maddelerin de disari atilmasi gerekir. O halde hücrelere gerekli olan maddeleri (besin ve oksijen)getiren ve hücrelerde olusan artik maddeleri (karbondioksit ve amonyak gibi)bosaltim organlarina tasiyan sisteme dolasim sistemi denir. Dolasim sisteminin amaci; hücredeki reaksiyonlarin devamliligini saglamaktir. Tek hücreli canlilar besin maddelerini hücre zari ile alirlar. Çok hücreli canlilarda ise alinan maddelerin hücrelere ulastirilmasi ve hücrelerde olusan artik maddelerin hücrelerden uzaklastirilmasi ancak dolasim sistemi ile mümkündür.
CANLILARDA TASIMA SISTEMLERI:
1-)Bir Hücrelilerde Dolasim Sistemi Bir hücreli canlilarda dolasim sistemi yoktur. Maddelerin hücre içine alinip artiklarin disari verilmesi difüzyon yolu ile olur. 2-)Bitkilerde Dolasim Sistemi Fotosentez yapan bitkilerin hepsi dis ortamdan su ve mineraller almali ve bunlari bütün hücrelere iletmelidirler. Ayrica yesil kisimlarda sentezledikleri organik maddeleri besin sentezi yapmayan kisimlara tasimak zorundadir. Su yosunlari, kara yosunlari ve ciger otlarinda özel bir tasima sistemi yoktur. Su yosunlari gerekli maddeleri bütün vücut yüzeyiyle alir ve artik maddeleri de ayni sekilde disari verirler. Kara yosunlari ve ciger otlarida nemli yerlerde yasarlar. Topraktaki su ve mineralleri köke benzeyen köksüleri ile alip hücreye aktarirlar. Egrelti otlari, at kuyruklari ve kibrit otlarinda ise topraktan alinan su ve minerallerin tasinmasi- ni saglayan basit iletim demetleri vardir. 3-)Çiçekli Bitkilerde Dolasim Sistemi Köklerle alinan suyun fotosentezde ve terlemede kullanilmak üzere yapraklara, yapraklarda sentezlenen besinlerin diger organlara iletilmesi dolasim sistemiyle olur. Bitkilerde dolasim sistemini iletim demetleri yani damarlar meydana getirir. Iletim borulari odun ve soymuk borulari olmak üzere iki ana kisimdan olusur. 4-)Hayvanlarda Dolasim Sistemi Bir hücrelilerde gaz ve besin alis verisi dogrudan hücre zari ile yapilir. Bu yüzden tek hücreli canlilarda özel bir dolasim sistemi yoktur. Çok hücrelilerden süngerlerin ve sölenterlerin vücutlari küçük ve hücreleri dis çevre ile temas halinde oldugundan dolasim sistemleri yoktur. Ayrica yassi solucanlarda da özel bir tasima sistemi bulunmamaktadir. Omurgasizlarin çogu ile omurgalilarin hemen hepsinde vücut büyük oldugundan iç kisimlarda- ki hücreler dis çevre ile dogrudan madde alisverisi yapamaz. Omurgali canlilarda ve omurgasizlardan da toprak solucaninda kalp, damarlar ve dolasim sivisindan olusan dolasim sistemi vardir.