Dolin Nedir? Karstik Aşınım Şekillerinden Dolin Nasıl Oluşur, Türkiye’de Nerede Görülür?

Ülkemizde özellikle Toros dağlarında görülen çukurlar olan dolin nedir diye düşünenler olabilir. Karstik aşınım şekillerinden dolin nasıl oluşur diye araştıranlar, bu olayın karstlaşma ile birlikte meydana geldiğini anlamalıdır. Polye ile arasındaki fark ne diyenler için aralarında, büyüklük gibi bazı farklılıklar bulunur. 200 metreden büyük olanlara polye ya da uvala adı verilir. Dolin nerede görülür? İşte dolin ile ilgili detaylar…

Dolin Nedir?

Karstik kayaçlarda kimyasal çözünme yoluyla oluşan dolinler, büyük tavaya benzer çukurlardır. Genel olarak 200 metreden küçük olan bu doğal yapılar, karstlaşmanın ve lapyaların birleşmesi sonucu ortaya çıkar. Yaygın olarak kalkerli arazilerde görülür. Dolinler, çökme ve çözünme sonucu meydana gelir. Bulundukları bölgelere göre boyutları da değişkenlik gösterir. Türkiye'de yaygın olarak batı ve orta Toroslarda bu doğal oluşumlara rastlanır. Akdeniz'de bulunan Toros Dağlarında yaklaşık 140 bini aşkın dolin vardır. Bosna Hersek gibi birkaç Balkan ülkesinden geçen Dinar Alplerinde ise bu rakam, 376 bindir. Dolinlere neredeyse tüm kalker platolarda rastlamak mümkündür. Bu karstik çökmeler büyüklüklerine göre, lapya, dolin, uvala, polye ve obruk şeklinde sıralanır. 200 metreden daha küçük olanlar dolin, büyük olanlar ise polye olarak adlandırılır. Genel olarak aşırı derinliğe sahip değildirler, daha çok genişlikleri fazladır. Halk dilinde dolinlere yaygın olarak, tava, koyak, kokurdan, dölek ve alan gibi isimler verilir.

Dolin Türleri Nelerdir?

Karstik aşınım yoluyla meydana gelen dolinler, temel olarak ikiye ayrılır. Bunlar, çözünme dolinleri ve çökme dolinleridir. Çözünme ile meydana gelenleri, nemli ve yağışlı iklimlerde yaygın olarak görülür. Ilıman bölgelerin karstik platolarında, çoğunlukla çözünme dolinleri bulunur. Oluşumlarında, büyük ölçüde tektonik çatlakların etkisi vardır. Çökme dolinine ise neredeyse her bölgede rastlanır. Ancak sadece donmuş toprakların olduğu soğuk iklimlerde yoktur.