Fenotip Nedir? Fenotip Örnekleri ve Çeşitleri Neler, Genotip İle Farkı Ne?

Fenotip nedir sorusu, pek çok öğrencinin derslerde fenotip terimini duyduktan sonra aklında oluşan bir sorudur. Fenotip, genlerin diziliminin canlının dış görüntüsüne etkisi olarak tanımlanabilir. Fenotip kavramını daha doğru bir şekilde anlayabilmek için genotip kavramının bilinmesi ve fenotip örnekleri nedir incelenmesi gereklidir. Ayrıca fenotip ve genotip kavramları birbiri ile karışabileceğinden fenotip ve genotip farkı da bilinmelidir.

Fenotip Nedir?

Fenotip ya da diğer bir ismi ile "dışyapı", genetik ve çevresel etkenlerin oluşturduğu özelliklerin canlıların görünüşündeki yansımasıdır. Fenotip genler tarafından belirlenir fakat bazı koşullarda bazı etkenler fenotipin genotipe uymasını engelleyebilir. Bu durum hipomorfizm olarak adlandırılır.

Fenotipin zaman içerisinde değişmesi mümkündür. Birden fazl genle kontrol edilen dış özelliklerin fenotiplerinde bazı karışıklıklar oluşabilir. Genlerin durumuna göre çeşitlilik gösterebilen bu fenotip sınıflarına pleiotropik fenotipler ismi verilir.

Fenotip Örnekleri

• Kıvırcık saça sahip bir birey ile düz saça sahip bir bireyin doğacak çocuklarının saçlarının nasıl olacağı ile ilgili çaprazlama yapalım:

Kıvırcık saçlı bireyin genotipi Aa, düz saçlı bireyin genotipi aa şeklinde olsun.

Çaprazlama yapıldığı zaman gelen 4 ihtimal şu şekildedir; Aa, Aa, aa, aa.

Aa→ kıvırcık saçlı birey fenotipini,

aa→ düz saçlı birey fenotipini verir.

Yani bu bireylerin çocukları %50 ihtimalle düz saçlı, %50 ihtimalle kıvırcık saçlı olacaktır.

• Kahverengi göz rengine sahip olan birey ile mavi göz rengine sahip olan bireyin doğacak çocuklarının göz rengi için çaprazlama yapalım:

Kahverengi gözlü bireyin genotipi RR, mavi gözlü bireyin genotipi rr şeklinde olsun.

Çaprazlama yapıldığı zaman gelen 4 ihtimal şu şekildedir; Rr, Rr, Rr, Rr.

Rr→ kahverengi göz fenotipini verir.

Yani bu bireylerin doğacak olan çocukları %100 ihtimalle kahverengi gözlü olacaktır.

• Kahverengi göz rengine sahip birey ile yine kahverengi göz rengine sahip birey arasında doğacak çocuklarının göz rengi için çaprazlama yapalım:

Kahverengi göz rengine sahip iki bireyin de genotipi Rr şeklinde olsun.

Çaprazlama yapıldığı zaman gelen 4 ihtimal şu şekildedir; RR, Rr, Rr, rr.

RR→ kahverengi göz fenotipini,

Rr→ kahverengi göz fenotipini,

rr→ mavi göz fenotipi verir.

Yani bu bireylerin doğacak olan çocuklarının %75 kahverengi gözlü, %25 mavi gözlü olacaktır.

Fenotip ve Genotip Farkı Nedir?

Fenotip, canlıların dışarıdan gözlenebilen özelliklere verilen isimdir. Genotip ise bir özelliği kodlayan DNA kesitinin ismidir. Fenotip ve genotip arasındaki farklar ise şu şekildedir:

• Genotip bilimsel olarak haritalanabilmektedir.

• Genotipe ilişkin olan bütün bilgiler fenotipe bakılarak ortaya çıkarılamaz.

• Genotip fenotipi belirleyen unsurdur. Ancak fenotipin genotipe doğrudan bir etkisi bulunmaz.

• Genotiplerin incelenebilmesi için genetik ile alakalı bir çok ekipman gereklidir. Fenotipler ise dış görüntüye direkt olarak yansıdıkları için hiçbir ekipman gerekmeksizin yalnızca göz yardımı ile belirlenebilir.