Fındık ihracatı nedir?

Dünya fındık üretim ve ihracatında ülkemizin çok önemli bir payı olmasına rağmen, bu üründen gereği gibi yararlandığımızı söylemek mümkün değildir. Bunun iki temel nedeni vardır. Birincisi, işlenmiş fındık ürünleri üretim ve ihracatının çok düşük olması (toplam fındık ve mamulleri ihracatının %25 civarında), ikincisi ise geleneksel pazarımız olan AB pazarı dışında çok az çıkılmasıdır (fındık ve mamulleri ihracatının %87'si Avrupa ülkelerine yapılmaktadır.

1980 yılında genel ihracatımız içerisindeki oranı % 13.5 olan fındık ve mamullerinin bu payı 1997 yılında % 3.52'ye düşmüştür. Bunun en önemli nedeni, 1980 yılından sonra ihracatımızda meydana gelen hızlı artış ve yapısal değişme fındık ve mamulleri ihracatının ayak uyduramamasıdır. 1997 yılı itibariyle ülkemize 925 milyon $ civarında döviz girdisi sağlayan fındık ürünü, ağırlıklı olarak fındık mamulleri şeklinde ihraç edilmesi durumunda, en kısa zamanda genel ihracatımız içerisindeki eski oranına ulaşabilecektir.

Fındık ve mamullerimizin ihracatında büyük oranda Avrupa ülkelerinin hedef Pazar olarak seçilmesi önemli Pazar riski doğurmaktadır. Özellikle dünya üretiminin tüketimden fazla olduğu yıllarda, ya büyük stoklarla karşı karşıya kalınmakta, ya da Avrupa ülkeleri fındığımızı istedikleri şartlardan satın alabilmektedirler. Dolayısıyla, yıllık rekoltelere bağlı olarak zaman zaman hem üreticilerimiz, hem de ihracatçılarımız zor durumda kalmakta, önemli gelir kayıplarına uğramaktadırlar.

Diğer taraftan, ülkemizden sonra dünyanın en çok fındık üreten ülkeleri olan İtalya ve İspanya'nın AB üyesi ülkeler olmaları Pazar riskimizi daha da arttırmaktadır. Çünkü bu ülkeler, üyelik avantajlarını kullanarak üye ülkelere gümrüksüz satış yapmakta, aynı zamanda da birliğin ülkemize tanımış olduğu gümrük muafiyeti kontenjanının (25 bin ton) kaldırılması için ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Ayrıca, bazı Avrupa ülkeleri (Almanya, Fransa gibi) bizden satın aldıkları fındıkla aynı zamanda önemli bir fındık mamulleri üreticisi ihracatçısı oldukları için, ülkemizden yapılacak fındık mamulleri ihracatına birlik bazında önemli sınırlamalar getirmektedirler. Kısacası, Avrupalı bu ekmeği Türkiye'ye yedirmeme konusunda çok büyük gayret sarf etmektedir. Nihayet AB ile yapılan GB anlaşmasında fındık ve mamulleri tamamen kapsam dışı tutulmuştur.