Genetik tedavi yarışması dünyaya açılıyor

Üsküdar Üniversitesi Transgenik Hücre Teknolojileri ve Epigenetik Uygulama ve Araştırma Merkezi (TRGENMER) Direktörü Dr. Cihan Taştan'ın, nadir hastalıklara tedavi geliştirmek için geçen yıl başlattığı Radichal genetik tedavi yarışması, bu yıl dünya çapında yapılacak. 28 Şubat Dünya Nadir Hastalıklar Günü'nde dünyadaki tüm ilgili üniversitelere çağrısı yapılacak yarışma kapsamında, tıp, moleküler biyoloji ve biyomühendislik gibi çeşitli disiplinlerden ekipler, genetik tedavi projelerini gerçekleştirmek için yarışacak. Elemelerin uluslararası bir jüri tarafından yapılacağı yarışmanın bu yıl hedefi Epidermolizis bülloza (EB) ya da halk arasındaki adıyla kelebek hastalığı, kistik fibrozis ve Ailevi Akdeniz Ateşi (Familial Mediterranean Fever, FMF) hastalıklarına genetik çare aramak. Yarışmayla ilgili bilgi veren Dr. Taştan, "Geçen yıl yarışma Türkiye içinde yapıldı. 31 ekip ve 150 öğrenci Spinal Muskülar Atrofi (SMA), glikojen depo hastalığı (GSD) ve Friedreich's ataxia (FA) hastalıkları için tedavi projeleri ile yarıştı. En yüksek puanı alan ekip SMA hastalığına genetik tedavi projesi sunmuştu. Ödül olarak bu yıl yaz aylarında laboratuvarımızda çalışmalarını gerçekleştirecekler. RaDiChal yarışmamız 17 bin doktorun oylamasıyla 4. Doktorclub Awards-Türkiye'nin Sağlık Ödülleri'nde 2020 yılının sosyal sorumluluk projesi ödülüne layık görülmüştü. Gördüğü ilgi üzerine bu yıl yarışmamızı dünyaya açıyoruz. Yarışmamız yeni mezunlara, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine açık" dedi.

HEDEF SMA TEDAVİ MASRAFINI 20 KATA KADAR DÜŞÜREBİLMEK

Son dönemde adını sıkça duyduğumuz SMA hastalığına yerli tedavi geliştirmek üzere TRGENMER'de 3 ay önce 15 kişilik bir ekip ile çalışmalara başladıklarını da aktaran Dr. Taştan şu bilgileri paylaştı: "Hepimizin sosyal medyada kampanyalar vasıtasıyla gördüğü 2 milyon dolarlık SMA tedavisinin benzerini yerli olanaklarla geliştirmek üzere 3 ay önce yola çıktık. Keşke SMA çalışacak daha fazla laboratuvar kurulsa Türkiye'de. 2 milyon dolara bir çocuk değil, belki onlarca çocuğun kurtulabilmesi mümkün olur böylece. Hedefimiz en geç 3 yıl içinde klinik aşamaya yani insan üzerinde test edilebilir aşamaya gelebilmek ve SMA tedavisini 100-200 bin dolar civarına düşürebilmek. Yani tedavi maliyetini 10-20 kata kadar düşürme hedefimiz var. SMA'da tedavi maliyetlerinin çok yüksek olması sadece Türkiye'nin değil bütün dünyanın sorunu. Üstelik yurt dışındaki mevcut genetik tedaviden sonuç alma oranı da yüzde 66 civarında. Dünyada toplam tanımlı 6172 nadir hastalık var. Bazılarından dünyada sadece birkaç yüz hasta muzdarip. Nadir hastalıklarda hasta sayısı, yani ilaç firmalarının müşterisi çok az olduğu için, bilimsel çalışmalara yapılan yatırımın karşılığı olarak tedavilerin etiket fiyatları çok yüksek olabiliyor. Nadir hastalıklarda tedavilerin ucuzlaması bu nedenle mümkün olamıyor. Bu tür hastalıklara yerli imkanlarla genetik tedaviler geliştirmek işte tam da bu sebepten dolayı şart. Akademi de elini taşın altına koymak zorunda. Biz de kalifiye iş gücümüzü artırmak için yarışmamızı ilkin ülkemizde ve şimdi de tüm dünyadaki üniversitelere açtık. Yarışmada bu yıl kelebek hastalığı, kistik fibrozis ve FMF hastalıklarına genetik tedavi çözümü olan projeler yarışacak. Elemeler de uluslararası bir jüri tarafından yapılacak."