Gürcü alfabesi nedir, özellikleri nelerdir? Gürcü alfabesi kaç harf?

Gürcü alfabesi, Güney Kafkas dillerinin (Megrelce, Svanca, lazca, Gürcüce) yazımı için kullanılan bir alfabe olarak tanımlanır. Bu alfabe, Kral Parnavaz tarafından milattan önce 4. Yüzyıl ile milattan sonra 3. Yüzyıl arasında geliştirilmiştir. Bu döneme gelinene dek bir kültür beldesi olan Gürcü topraklarında farklı alfabeler kullanıyor ve bu bölgede yaşayan halk kendi dillerini konuşuyordu. Gürcü alfabesinin bilinen en eski izlerine Gürcü manastırı duvarlarındaki mozaikle kaplı 4 adet yazıt örnek olarak verilebilir. Gürcü edebiyatında bunların dışında başka yazıtlar olmak birlikte Gürcü alfabesi ile günümüze uzanan en eski yazılı örnekler 5. Yüzyıllara aittir. İşte Gürcü alfabesi ile ilgili merek edilen sorularınızın yanıtları…

GÜRCÜ ALFABESİ ÖZELLİKLERİ

Gürcü alfabesi Nushuri, Mhedruli ve Mrgvlovani şeklinde 3 farklı yazı sistemine sahiptir. Nushuri alfabesi 9. Yüzyıllar metinlerinden oluşurken, Mrgvlovani'nin Parnavaz dönemine ait yazı biçimi olduğu bilinir. Diğer bir alfabe olan Mhedruli'nin kullanımı ise 10. Yüzyıla dayanmaktadır. Nushuri alfabesi daha çok bilimsel ve dinsel metinlerde kullanılırken, Mhedruli alfabesi ise askeri ve resmi yazışmalarda kullanılan bir alfabe olduğu bilinmektedir.

Başta Gürcü dilinin yazımında kullanılan bu alfabe dünya çapında kullanılan 14 yazı sistemlerinden biridir. 33 harften meydana gelen Gürcü alfabesi, Latin alfabesine benzer bir şekilde soldan sağa yazılan bir forma sahiptir. Gürcü alfabesinde büyük-küçük harf ayrımı yoktur, yani tüm harfler aynı biçimde yazılmaktadır.

GÜRCÜ ALFABESİ KAÇ HARF?

5 adet sesli harften oluşan Gürcü alfabesi, toplamda 33 harften bir araya gelmektedir. Gürcücenin yazımında kullanılmaktadır. Aynı zamanda Avarlar tarafından yüzyıllar boyunca Avar dilini yazma da kullanılmıştır. Gürcü krallıları ile Avarların Alazan Vadisi için yaşadıkları fikir ayrılıkları sonucu Gürcü alfabesi Avar diline uyarlanmış, Arap harflerinden meydana gelen Ajam alfabesine dönüştürülmüştür.

GÜRCÜ ALFABESİ HARFLERİ

Dünyada en eski yazı sistemine sahip olan Gürcü alfabesi harfleri; ა, ბ, გ, დ, ე, ვ , ზ , თ , ი, კ, ლ, მ, ნ, ო, პ, ჟ, რ, ს, ტ, უ, ფ, ქ, ღ, ყ, შ, ჩ, ც, ძ, წ, ჭ, ხ, ჯ, ჰ şeklinde sıralanabilir. Eski Gürcü alfabesinde 38 harf mevcut iken, 19 yy.'da alfabede daha yalınlık kazandı. Her harfin bir fenomi karşıladığı Gürcü alfabesinde yukarıda da belirttiğimiz gibi 33 harf bulunmaktadır. Gürcü alfabesi ile merak edilen diğer bir konu ise Gürcü alfabesi harfleridir. O halde Gürcü alfabesi harfleri okunuşlarını şöyle belirtebiliriz.

• ა: Harfin adı AN olarak bilinir. Türkçe karşılığı "A" şeklindedir.
• ბ: Harfin adı BAN şeklindedir. Türkçede "B" olarak yazılır.
• გ: Harfin adı GAN olarak ifade edilir. Türkçe karşılığı "G" şeklindedir.
• დ: Harfin adı DON olarak bilinir. Türkçedeki "D"dir.
• ე: Harfin adı EN şeklindedir. Türkçede "e" olarak yazılır.
• ვ: Harfin adı VİN olarak bilinir. Türkçede "v" şeklinde yazılır.
• ზ: Harfin adı ZEN. Türkçede "z" olarak okunur.
• თ: Harfin adı TAN şeklindedir. Türkçedeki karşılığı "t" olarak yazılır.
• ი: Harfin adı İN şeklindedir. Türkçede "i" olarak yazılmaktadır.
• კ: Harfin adı K'AN şeklindedir. Türkçe karşılığı ''K"dır.
• ლ: Harfin adı LAS şeklindedir. Türkçe karşılığı "L" olarak bilinir.
• მ: Harfin ası MAN olarak bilinir. Türkçede "m" olarak yer alır.
• ნ: Harfin adı NAR olarak bilinir. Türkçede "n" şeklinde ifade edilir.
• ო: Harfin adı ON diye okunur. Türkçedeki "o" harfini temsil eder.
• პ: Harfin adı PAR olarak bilinir. Türkçede "p" şeklinde sert olarak okunur.
• ჟ: Harfin adı Jan şeklinde yazılır. "J" Türkçe karşılıdır.
• რ: Harfin adı RAE olarak yazılır. Türkçedeki "r" gibi okunur.
• ს: Harfin adı SAN, Türkçede "s" harfinin karşılığıdır.
• ტ: Harfin adı T'AR , "T" Sert
• უ: Harfin adı UN olarak yazılır. Türkçedeki "u" harfine benzerdir.
• ფ: Harfin adı PAR şeklinde yazılır. Türkçede "p" harfine benzerdir.
• ქ: Harfin adı KAN olarak yazılır. Türkçede "k" harfinin benzeridir.
• ღ: Harfin adı GHAR şeklindedir. Fransızcadaki "R" telaffuzunu anımsatır.
• ყ: Harfin adı G'AR, "Qq" İngilizcedeki "q" harfine benzer.
• შ: Harfin adı ŞİN olarak bilinir. Türkçede "ş" şeklinde belirtilebilir.
• ჩ: Harfin adı ÇİN, Türkçede ise "ç" karşılığıdır.
• ც: Harfin adı TSAN, Tsunami'de T'yi belirsiz okuma gibi
• ძ: Harfin ası DZİL
• წ : Harfin adı "TS" Sert - Yılan tıslamasına benzer telaffuz edilir.
• ჭ: Harfin adı Ç'AR, Ç' Sert olarak telaffuz edilir. Yani Tç; ç'den önce bir t varmış gibi.
• ხ: Harfin adı KHAN. Hırıltılı h şeklinde telaffuz edilir. Azericedeki x gibi
• ჯ: Harfin adı CAN olarak bilinir. Türkçedeki "c" gibi okunur.
• ჰ: harfin adı HAE şeklindedir. Türkçede "h" harfi ise karşılığıdır.