Higgs Bozonu Nedir? Higgs Bozonu (Tanrı Parçacığı) Nasıl ve Ne Zaman Bulundu?

Birkaç yıl öncesine kadar varlığı bilinse de kanıtlanamamış olan Higgs bozonunun bulunması bilim dünyasında ses getiren konulardan birisidir. Büyük patlamanın hemen ardından saçılan ilk parçacıkların saf enerji olduğu düşünülmektedir. Bu yüzden bozonlar kuvvet taşıyıcı parçacıklar olarak bilinir. Daha detaylı öğrenmek isteyen kişiler için Higgs bozonu nedir, nelere kütle verir, bulundu mu ve Tanrı parçacığı nasıl ve ne zaman bulundu konuları araştırılması gerekenler arasındadır.

Higgs Bozonu Nedir?

Big bang yani büyük patlama evrenin oluşumu ve başlangıcı olarak kabul edilir. Büyük patlamadan saniyenin milyonda biri kadar sonra ilk parçacıkların etrafa saçıldığı kabul edilir. Bu parçacıklar, bazı fizikçiler tarafından, ilk çıkan parçacıklar olmasından dolayı, kütlesiz ve saf enerji olduğu ileri sürülmüştür. Bu düşünceye taban tabana zıt olan başka bir fikre göre ise evrende bulunan istisnasız her şeyin bir kütlesi olduğudur. Tanrı parçacığı ise geçmişten günümüze kadar yapılan birçok deneyle bugün varlığını kanıtlamış olup kütlesiz atomlara kütle kazandırdığı doğrulanmıştır. Şöyle ki, evrenin oluşumundaki ilk zamanlarda kuvvet taşıyıcı parçacıklar yani bozonlar olmasaydı veya daha sonra meydana gelselerdi yıldızlar, gezegenler olmayacağı gibi yaşamda oluşmayacaktı. Yani Higgs bozonu atom ve parçacıklara kütle kazandırdığı gibi evrenin oluşumunda rolü olan atomaltı parçacığının açıklandığı standart modelin anlaşılmasında da önemli bir rolü vardır. Tanrı parçacığı bulunmadan önce, maddenin neden ve nasıl kütleye sahip olduğu konusu soru işareti olarak kalmıştı. Higgs bozonu sayesinde bing bangin yani evrenin başlangıcının öncesi olduğunu da varsaymak mümkün oldu. Yani evrenin başlangıcının başlangıcı olduğu ortaya çıktı. Her ne kadar Higgs bozonunun varlığı kabul edilse de henüz insan eli tarafından üretilebilen bir şey değil. Şayet Higgs bozonu üretmek mümkün olursa bunun anlamı, insanlık için sınırsız enerji kaynağı olarak kabul edilir.

Tanrı Parçacığı Nasıl Bulundu?

Parçacıklarla ilgili bir teori olan Tanrı parçacığını, 1960'lı yıllarda Edinburgh Üniversitesi fizikçilerinden birisi olan Peter Higgs tarafından ileri sürülmüştür. Peter Higgs, bozonlar ile ilgili teoriyi atomların nasıl kütle kazandığını düşünerek geliştirmiştir. Böylelikle evrenin bir çeşit enerjiden doğduğunu ileri sürmüştür. Daha sonraları ise bu enerjiye fizikte Higgs alanı denilecektir. Buna göre Higgs bozonu, evrenin doğduğu enerji ile bing bang sonrasında ortaya çıkan parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkmıştı. Higgs bozonu diye belirtilen parçacıkların ortaya çıkışından hemen sonra, parçacıklar maddeye kütle kazandırmıştır. Eğer bozonlar olmasaydı yıldızlar, gezegenler ve hatta yaşam oluşmayabilir de. Higgs bozonunun gerçekten olma ihtimali başlarda çok düşük gelmişti. Çünkü böyle bir parçacık var olduysa bile bunu görmek ve hatta kanıtlamak oldukça zordu. Bunun sebebi ise parçacığın ortaya çıkmasından hemen sonra kaybolmasıydı. Durum böyle olunca da parçacığın gözlenebilmesi imkansız bir hal alıyordu. Parçacıklar, büyük patlama esnasında ortaya çıktığı düşünüldüğü için ve hemen yok olduğundan dolayı artık mevcut değillerdi. Bu yüzden bilim insanları laboratuvar ortamında büyük patlamayı tekrardan canlandırdılar. İlk kez 2000 yılında yapılan bu deneyde bilim insanları bozonu görüntülediklerini ileri sürdüler. Fakat bundan tam olarak emin olamadıkları için deneyin tekrarlanmasını kabul ettiler. İkinci deney ise 2005 yılında yapılıp deney sırasında ortaya çıkan 60 adet parçacığın Higgs bozonu olma ihtimalinin yüksek olduğunu kanaat getirdiler. Daha yapılan birkaç deneyde sonra ise Higgs bozonunun varlığına emin olunan ilk sonuçlar 2010 yılında geldi. Son olarak 2013 yılında CERN'de (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) yapılan deney sonuçlarının detaylı analizinde ortaya çıkan parçacığın bir Higgs bozonu olduğu açıklandı.