İdgam Nedir? Edebiyatta ve Tecvidde İdgamı Mütecaniseyn Ne Demek, Harfleri Neler?

Kur'an'ı güzel okuma sanatı olan tecvidin olmazsa olmazı igdam nedir diye merak edenler vardır. Nasıl okunması gerektiğini anlamak için idgam harfleri nelerdir diye soranlar bulunur. Öte yandan, idgam örnekleri neler diyerek bunları öğrenmek bu şekilde okumayı kolaylaştırır. İdgamı mütecaniseyn ne demek diyenler için bu, birinci harfin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve yan yana gelmesidir. Bir diğer merak edilen ise idgamı bila gunne nedir sorusudur. Peki idgam nasıl yapılır?

İdgam Nedir?

Tecvid, Kur'an-ı Kerim'i kulağa daha hoş gelen bir biçimde okumayı sağlar. Bu yüzden, tecvid kurallarını öğrenmeye çalışan birçok kişi idgamın ne olduğunu da öğrenmeye çalışır. Merak edenler için bu, bir araya gelen iki harften ilkinin sakin ikincisinin ise harekeli olması ve bundan dolayı şeddeli bir biçimde okunmasıdır. Bu iki harfin sesi bir tek ses olmuşsa tam idgam, sakin olan ile harekeli olan benzeşmez ise buna da nâkıs idgam denir. İdgam harfleri toplamda 16 tanedir. Bunlar arasında, ب، ت، ث، ج، ح، د، ذ، ر، س، ش، ض، ق، ك، ل، م، ن harfleri bulunur.

İdgam-ı mütecaniseyn, kelime anlamı olarak "benzer ve aynı iki şey"dir. Bu, sıfatları ayrı olmasına rağmen mahreçleri aynı olan iki harften birincisinin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve ilkinin ikincisi ile birlikte şeddeli olarak okunmasıdır. Harfleri ise tı, te, dal, zel, se, zı, bâ, mim'dir.

İdgam-ı bila gunne ise gunnesiz idgam anlamına gelir. Ses genizden gelmez, ancak şeddeli bir biçimde telaffuz edilir. İdgam-ı bila gunne harfleri ise lâm ile râ'dır.

İdgam yapmak için öncelikle tenvin veya sakin bir harften sonra, idgam harflerinden herhangi birisinin gelmesi gerekir. Daha sonra, genizden bir ses getirilmesi suretiyle biraz uzatılarak şeddeli bir şekilde okunur.

İdgam Örnekleri Neler?

Aşağıda, çeşitli idgam türlerine yönelik örnekler paylaşılmıştır.

İdgam-ı Bila Gunne

Burada, sakin nundan sonra gelen ra ve lam harflerini okurken n harfi yok olur.

اَنْ لَمْ يَغْنَوْ => اَلَّمْ يَغْنَوْ

خَيْرٌلَكُمْ => خَيْرُلَّكُمْ

İdgam-ı Meal Gunne

Nundan sonra gelen و ى م ن harflerini okurken bu harfler biraz tutulur ve n sesi yine yok olur.

ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ => ظُلُمَاتُ وَّرَعْدٌ

مَنْ يَقُولُ => مَ يَّقُولُ

مِنْ مِثْلِهِ => مِ مِّثْلِهِ

مِنْ نِسَائِهِمْ => مِ نِّسَائِهِمْ

İdgam-ı Misleyn

Aynı iki harfin yan yana gelmesi sonucu oluşan idgamdır.

رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ => رَبِحَتِّجَارَتُهُمْ

İdgam-ı Mütecaniseyn

ت-د-ط bu üç harften biri sakin öteki harekeli bir şekilde yan yana gelmiş ise sakin olan harekeli harfin mahreci ile birlikte okunur.

اُجِيبَتْ دَعْوَتُكُمَا – وَدَّتْ طَائِفَةٌ – بَسَطْتَ

İdgam-ı Mütekâribeyn

ل sakin ر harfi harekeli ise ve ard arda gelmişlerse ilki okunmadan yalnızca ikincisi şeddeli olarak okunur.

بَلْ رَفَعَهُ الله => بَرَّفَعَهُ الله

قُلْ رَبِّ => قُرَّبِّ