İzmir’in 3 asırlık eğitimi kitap oldu

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e, İzmir'in eğitim kurumlarının ve öğretmenlerinin 300 yıla yaklaşan hikâyesi ilk kez bütünlüklü bir çalışmayla kitaplaştırıldı. İzmir İl Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından, İzmir Kalkınma Ajansı'nın (İZKA) katkılarıyla hazırlanan "İzmir'in Eğitim Yolculuğu" adlı eser, şehrin eğitim tarihine dair bugüne dek yayımlanmamış birçok belge ve detaylı arşiv bilgisiyle dikkat çekiyor. Araştırmacı Yasin Kayış tarafından kaleme alınan çalışma, uzun soluklu bir arşiv taraması ve saha araştırması sonucunda hazırlandı.

Yaklaşık 290 sayfalık kitap, Osmanlı döneminde sıbyan mekteplerinin açılmasından 19'uncu yüzyılın sonundaki rüştiyelere, Abdülhamid devrindeki sanayi mekteplerine, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki köy eğitimi atılımlarına, 1960'lardan sonra hızla gelişen temel eğitim politikalarına kadar uzanan geniş bir süreci inceliyor. Eserde ayrıca gayrimüslim cemaatlerin ve yabancı okulların İzmir'deki varlığı da kapsamlı şekilde belgeleniyor.

İLK KEZ YAYIMLANDI

Kitapta İzmir'in ilçelerinde 1900'lü yılların başında faaliyet gösteren tüm okulların, öğretmenlerin ve öğrenci sayılarına ilişkin tablo ve istatistikler de ilk kez bir araya getirilerek yayımlandı. Özellikle Osmanlı Arşivleri, İzmir Cumhuriyet Eğitim Müzesi, Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Torbalı Kent Arşivi'nden derlenen belgeler, yerel eğitim tarihine dair önemli ilk kaynaklar arasında gösteriliyor. Sadece kent merkezi değil, Tire, Bergama, Bayındır, Menemen gibi ilçelerdeki okul kayıtları, dönemin Maarif Meclislerinin karar defterleri ve eski okul fotoğrafları da kitapta yer buluyor. Kitabın önemli katkılarından biri de eğitimde yerelleşmenin izlerini görünür kılması. Köy okullarının açılışı, taşımalı eğitim uygulamaları, eğitimin finansman modelleri ve öğretmen yetiştirme politikaları gibi konular ilk kez bu kadar kapsamlı şekilde kayıt altına alındı.

KİTAPTA NELER VAR?

-18'inci yüzyıllarda İzmir'de faaliyet gösteren sıbyan mektepleri ve medreselerin ayrıntılı dökümü

-Tanzimat'la birlikte açılan ilk rüştiyeler ve modern okullara geçiş süreci

-II. Meşrutiyet dönemi ve Yunan işgali yıllarında eğitimin durumu

-Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki ilkokul, ortaokul, mesleki eğitim politikaları

-1967-1994 yılları arasında hazırlanan il yıllıkları ışığında İzmir'de okullaşma oranları ve yatırımlar

-İzmir'de tarihî kimliği olan sembol okulların hikâyeleri (Atatürk Lisesi, Kız Lisesi, Saint Joseph Lisesi gibi)

YENTÜR: EĞİTİM HAFIZAMIZ GELECEĞİMİZDİR

Kitabın yayına hazırlanmasına öncülük eden dönemin İzmir İl Millî Eğitim Müdürü, şu anda İstanbul İl Millî Eğitim Müdürü olarak görev yapan Doç. Dr. Murat Mücahit Yentür, eserin sunuş yazısında, eğitimin toplumların ortak hafızası olduğunu vurguladı. Yentür, "Hafızasını kaybeden toplumlar istikametini yitirir. Bu eser, İzmir'in hafızasını koruma çabamızın bir neticesidir" ifadelerini kullandı.