Kayaç Nedir? Metamorfik, Tortul, İç Dış Püskürük Ve Başkalaşım Kayaçlar Nasıl Oluşur, Kaça Ayrılır, Özellikleri Neler?

Kayaçlar nasıl oluşur sorusuna yanıt verebilmek için dünyanın oluşum tarihine göz atmak gerekir. Çünkü kayaçların oluşumu çok eski dönemlere dayanan bir doğa olayıdır. Metamorfik ve başkalaşım kayaçlar kaça ayrılır, özellikleri neler sorularının detaylı olarak yanıtlanması gerekir. Başkalaşım kayaçlar ve diğer kayaç türleri hakkında bilgi edinmek isterseniz yazımızın devamında tüm detayları bulabilirsiniz.

Kayaçlar Nasıl Oluşur?

Kayaçlar bir ya da birden fazla mineralin bir araya gelmesi ile oluşur. Mineral topluluğu da denilebilir. Kayaçların oluşması yer kabuğunun hareketine bağlı bir olaydır. Dünyanın dış yüzeyinde bulunan kızgın gaz kütlesinin soğuması ve katılaşması kayaçların meydana gelmesini sağlamıştır. Dünyanın iç yapısındaki özellikler kayaçların oluşum döngüsü üzerinde oldukça etkilidir.

Kayaçlar jeoloji biliminin petrografi alt dalı tarafından incelenmektedir. Beşeri ve ekonomik açıdan son derece önemli olan kayaçlar özellikle coğrafya dersinin en önemli konuları arasında yer alır. Kayaçların oluşumunda yalnızca soğuma ve katılaşma etkili değildir. Aynı zamanda rüzgar, yağmur, akarsu ve yüksek sıcaklık gibi faktörler de kayaç oluşumuna etki eden unsurlar arasında yer alır.

Kayaçların Oluşumu

Kayaçlar soğuk, sıcak ve yüksek basınçla çevresel faktörlerin bir araya gelmesi ile oluşur. Bunun yanında yapılarında birçok farklı mineral bulundururlar. Bu kayaçları üç farklı grupta incelemek mümkün olabilir. Bu kayaç türleri şu şekildedir:

• Volkanik Kayaçlar: Bu kayaçlar volkan camı, granit, katran ve sünger taşıdır.
• Tortul Kayaçlar: Travertenler, kireç taşı, kaya tuzu, taş kömürü, kum ve çakıllar tortul kayaçlar içerisinde yer alır.
• Başkalaşım Kayaçları: Mermer, elmas ve kuvarsit gibi kayaçları içine alır.

4 milyar yıl geçmişi bulunan dünya üzerinde birçok farklı kayaç türü bulunur. Dünyanın dış yüzeyinin soğuması ve katılaşması ile birlikte yer kabuğu oluşmuştur. Bunun sonrasında da ilk kayaçlar oluşmuştur. Kayaçlar sıradan yapıda oluşumlar değildir. Bu kayaç türlerinin ekonomik açıdan da önemli değeri vardır.

Başkalaşım Kayaçlar

Kayaç türleri arasında önemli bir yeri olan türlerden ilki başkalaşım kayaçlarıdır. Bunlar aynı zamanda metamorfik kayaçlar olarak da bilinir. Bu kayaçlar tortul ve magmatik kayaçların farklı etkileri neticesinde değişmesi ile ortaya çıkarlar. Başkalaşım kayaçlarının oluşmasındaki en etkili faktörler basınç ve sıcaklıktır.

Bu kayaçlar başkalaşım öncesindeki halindeyken 150 ile 200 arasında bir sıcaklığa maruz kalırlar. Sonrasında kayaçların üzerinde hem fiziksel hem de kimyasal olarak değişimler meydana gelmeye başlar.

Metamorfik ve Başkalaşım Kayaçlar Kaça Ayrılır, Özellikleri Neler?

Metamorfik kayaçlar hem oluşumları hem de özellikleri bakımından oldukça dikkati çeken kayaçlardır. Bu kayaçların özellikleri hakkında şunlardan bahsetmek mümkündür:

• Metamorfik kayaçlar sert yapıda kayaç türleridir.
• Sert olmaları dayanıklılıklarının da yüksek olmasını sağlar.
• Aşınmalara karşı da son derece yüksek bir direnç gösterirler.
• Kristalli bir yapıları vardır.
• İçeriğinde çok miktarda silikat mineral bulunduran kayaçlardır.
• Metamorfizma sürecinde yüksek sıcaklıklara maruz kalsalar da erime işlemi meydana gelmez.
• Dünya üzerinde karasal yüzeyin yaklaşık olarak %12'si kadar metamorfik kayaçlardan meydana gelir.

En ilginç olan özelliklerinden biri de bu kayaçların başkalaşım öncesindeki hallerine benzer özellikler göstermesidir. Bu taş türlerine örnek vermek gerekir ise elmas, mermer, kuvarsit, antrasit, hornfesl, migmatit, şist gibi taşlardan bahsedilebilir.