Lebdeğmez Nedir? Halk Edebiyatında Lebdeğmez Örnekleri, Harfleri ve Temsilcileri

Lebdeğmez sanatı ismiyle bile dikkat çeken, edebiyat kültürümüzü zenginleştiren en güzel unsurlardan birisidir desek abartmamış oluruz. Halk edebiyatımız oldukça zengin sanat türlerine ait unsurlara sahip olduğu için, birbirinden farklı söz sanatı tanımaktayız. Bahsi geçen söz sanatlarından birisi de lebdeğmez geleneğidir. Kendi içinde belli kuralları ve tarzı olan lebdeğmez geleneği nedir? Lebdeğmez örnekleri nelerdir? Bu sorular lebdeğmez terimini ilk kez işitenler tarafından merak edilmekte, akabinde edebiyatta lebdeğmez sanatı temsilcileri kimlerdir araştırılmaktadır. Adı üstünde 'leb' yani dudak ve harflerle oynanarak icra edilen bir söz sanatı olan Lebdeğmez hakkındaki bütün deyaylar sizlerle...

Lebdeğmez Sanatı Nedir?

Birbirinden güzel edebi sanat türlerine sahip olan halk edebiyatımızın nadide örneklerinden birisi de lebdeğmez söz sanatıdır. Lebdeğmezin kelime anlamı dudak değmeden söylemedir. Dudakların birbirine değmeden şiir okunması ile icra edilen lebdeğmez genelde gazel, şiir ve aşık atışmalarında göze çarpmaktadır. En önemli kuralı ise adından anlaşıldığı üzere dudakların birbirine değmesiyle çıkan seslerin (m,b,f,v,) lebdeğmez dizelerinde olmamasıdır. Lebdeğmez sanatı bazen aşıklar arasında atışmalar ve yarışmalar yapılırken icra edilirdi, sazları eşliğinde atışma yapan aşıkların dudakları arasına iğne konurdu. Dudakları birbirine değdiren m, p, b, f, v harfleri zikredilirse iğne dudağa batar ve aşık atışmayı kaybederdi.

Lebdeğmez Örnekleri Ve Temsilcileri

Lebdeğmez söz sanatının ebebiyatımızdaki bazı örnekleri ve temsilcileri ise şunlardır;

* Tarik-i aşka gir ehl-i Hüdâ ol
Gönül gel layık-i her itilâ ol

Dilersen dehrde âzâde serlik
Gurur-i câhı terk eyle gedâ ol

Ahmet Remzi Dede

* Dikkat et, araştır, gözlerini aç
Sanat her yiğidin harcı değildir
Eser yazarının serindeki taç
Altındandır soğan zarı değildir

Adın zikredilsin, duyan şâd olsun
Senden torununa yadigâr kaldın
Âdetler, töreler lisana gelsin
Gelenek yüz akı, kir değildir.

Örnekleri iyi geçir elekten
Zihin zehirlenir gözden kulaktan
Çalışan kârlıdır kuru dilekten
Yatanlar ölüdür, diri değildir

Sefil Selimi