Mikrometre Ne Ölçer? Mikrometre Nedir, Ne İşe Yarar?

Günümüzde teknolojinin gelişimiyle birlikte sanayide, bilişim alanında ve yine birçok farklı alanlarda geçmişe kıyasla çok daha küçük ölçülerde uzunluk ölçümleri yapılması gerekli hale gelmiştir. Mikrometreler, mekanik kumpaslara kıyasla çok daha küçük ve hassas ölçümler yapma imkânı sağlamaktadır. Kumpas kullanılarak yapılan ölçümlerin hassasiyet derecesi en fazla 0,02 mm olabilirken, mikrometre kullanılarak yapılan ölçümlerde 0,001 mm hassaslıklara kadar sağlıklı ölçümler yapılabilir. Metrik sistem ile düşünüldüğünde mikrometreler 0-25 mm, 25-50 mm, 50-75 mm gibi aralıklarda üretilir. Bu ölçüler inç bazında düşünüldüğünde ise 0-1 inç, 1-2 inç, 2-3 inç aralıklara tekabül etmektedir.

Mikrometre yapısı ve çalışma prensibi

Mikrometreler, bir somunun içinde dönerek hareket eden hassas bir dişliden ve milden yapılırlar. Mil çevrildiğinde geriye doğru hareket ederek, sabit çeneye yaklaşır ya da uzaklaşır. Mikrometreler son derece hassas aletler olduğundan, sık sık doğrulamasını yapmak gerekir. Mikrometrelerin doğrulama işleminin yapılabilmesi için, mikrometreler ile birlikte doğrulama mastarı (Johnson mastarı) satılır.

Mikrometre kısımları

Gövde: Mikrometrenin el ile tutulan, kavranan kısmına gövde adı verilir. Mikrometre çok hassas bir ölçü aleti olduğu için, hareketli parçalarına dokunmadan kullanmak gerekir. Bu nedenle gövde, hareketli kısımlara dokunmadan kullanmaya imkân veren bir yapıya sahiptir. Ayrıca mikrometre gövdesi, mikrometrenin sıcaklıktan dolayı yanlış ölçüm yapmasına engel olmak için yalıtım malzemesi ile kaplanır.

Sabit ölçme ucu: Sabit ölçme ucu, gövde üzerinde sabitlenmiş bulunan ve çok sert bir sabit mildir. Yüzeyi sertleştirilmiş ya da sert madenlerle kaplanır. Sabit ölçme ucu ya da sabit çene, hareketli çenenin karşısında bulunur. Ölçüm sırasında parçayı sabitlemeye, karşılıklı sıkıştırmaya yarayan kısım sabit çenedir.

Hareketli ölçme ucu: Bu kısım kovanın içinde dönen bir mil parçadan ibarettir. Ölçüm yapılacak olan parçayı sabit ölçme ucu ile birlikte sıkıştırarak sabitlemeye yarar. Bu iki ölçme ucunun arasının tam açıklığı, mikrometrenin ölçüm kapasitesinin en yüksek değerine eşittir.

Kilit kolu: Ölçme işlemi yapılıp tamamlandığında, hareketli çenenin oynamaması için çeneyi sabitler.

Sabit tambur (sabit kovan): Mikrometrenin gövde üzerinde bulunan, sabit şekilde duran ana milidir. Bunun içinde hareketli mil ve bu mile bağlı vida mekanizması da bulunur. Üzerinde yatay düz çizgi ve çizginin üst tarafında tam ölçü değerinin okunduğu milimetrik cetvel vardır. Aynı çizginin altında, üsteki milimetrelerin tam ortasında ise yarım milimetreyi gösteren bir cetvel bulunur.

Hareketli tambur (hareketli kovan): Sabit tamburun üzerinde bulunan, hareketli kısımdır. Hareketli mil ve çeneye bağlı bulunur ve onlarla birlikte hareket eder. Hareketli tambur tam bir tur yaptığında, hareketli mil ise yarım milimetre kadar ilerler.

Cırcır: Mikrometrenin hareketli mil kısmını ve kovan kısmını döndüren sisteme cırcır denir. Üzeri tırtıklı bir yapıya sahiptir, bu sayede rahatça tutularak hareket ettirilebilir.

Mikrometre çeşitleri

Dış çap mikrometreleri: Cisimlerin dış boyutlarını ölçmek üzere tasarlanmış mikrometrelerdir. Bu tür mikrometreler, malzemelerin dış çaplarını ve kalınlıklarını ölçmek için uygun türden mikrometrelerdir.

İç çap mikrometreleri: Bu tür mikrometreler, boruların ya da deliklerin iç çapını ölçebilmek üzere tasarlanmış mikrometrelerdir.

Derinlik mikrometreleri: Farklı deliklerin derinliklerini ölçmek için tasarlanmış mikrometrelerdir. Bu tür mikrometrelerde genellikle değiştirilebilir çubuklar da bulunur.

Mikrometre nerede kullanılır?

Mikrometreler, küçük boyutlu cisimleri ölçmeye yarar. En küçük nesnelerde bile hassas ve milimetrik düzeyde doğru sonuçlar verir. Mikrometrenin kullanım alanları arasında çok çeşitli alanlar vardır:

• Motor tamiri
• Aygıt teknisyenliği
• Takım ustalıkları
• Fabrikalar

Küçük boyutlu nesnelerin ölçümünü yapmayı gerektiren tüm imalat alanlarında mikrometreler kullanılır. Mekanik bir ölçme aleti olan mikrometrelerin, analog ve dijital çeşitleri de bulunmaktadır.