Olasılık nedir?

Rassal etkiler altında bulunan bu olaylardaki belirsizlik ve riskin ölçülerek matematiksel olarak ifade edilebilmesi için olasılık teorisinden yararlanılır. Örneğin; işletmelerde kullanılan istatistiksel kalite kontrolünün, sistem güvenilirliğinin esası da olasılık yöntemlerine dayanmakta ve

ayrıca mühendislik, tıp, fizik, kimya, biyoloji ve ekonomi gibi diğer bilim dallarında da olasılık teorisinden yararlanılmaktadır.
Olasılık hesapları, olayların birbirlerine olan durumlarına ve meydana geliş şekillerine göre değişmektedir; Bu nedenle olasılığın hesaplanma şekline göre, farklı olasılık tanımları da yapılabilir.
Olasılık kavramı ilk olarak 16. ve 17. yüzyılda şans oyunlarıyla ortaya çıkmış ve daha sonra yaşam tabloları ve sigorta problemlerinde kullanılmıştır.
Klasik olasılık yaklaşımında, ayrık ve her birinin gerçekleşme, olasılığı birbirine eşit toplam olay sayısı N ve bunların içinde A özelliğini taşıyan olayların sayısı da n ise, A özelliğini taşıyan olayların gerçekleşme olasılığı;
P(A) = n/N
olur.
Örneğin; bir deste oyun kağıdından rassal olarak çekilen bir kartın maça olma olasılığı,
P(M) = 13/52 = 1/4 = 0.25 dir.
Burada istenilen özellik kağıdın maça olması olduğu için n =13 ve olası toplam olay sayısı da
n = 52'dir.
Klasik frekans yaklaşımı birçok alanda kullanılabilmesine rağmen, bazı olayların çözümlenmesinde yetersiz kalmaktadır. Örneğin bir yatırımcı, yeni bir hisse senedi satın aldığında, bu senedin gelecek yıl artma olasılığını bazı ileri tekniklerle tahmin etmeye çalışsa da, veri yetersizliği nedeniyle kendi deneyim ve sezgilerinden de yararlanacaktır. L.J.Savage tarafından geliştirilen sübjektif olasılık yaklaşımına göre, kişisel görüş ve deneyimlere dayanılarak belirlenen bu Olasılıklar "sübjektif olasılık" olarak adlandırılmaktadır.

OLASILIĞIN TEMEL KAVRAMLARI:
Rassal Deneme
Bir paranın ya da bir zarın atılmasında olduğu gibi, değişmeyen koşullar altında, olası sonuçlarından hangisinin gerçekleşeceği önceden kesin olarak bilinmeyen ve sonsuz kere tekrar edilebilen denemelere "rassal deneme" adı verilir.
Örnek Uzayı

Bir denemenin tüm olası sonuçlarının oluşturduğu kümeye "örnek uzayı" denir. Örnek uzayının elemanları sonlu sayıda ise "sonlu örnek uzayı" söz konusudur. S, örnek uzayını göstermek üzere;
S = {s1, s2,............}
biçiminde ifade edilebilir. Örneğin; bir tavla zarının 4 gelinceye kadar atılması ve bu sayının gelmesine kadar kaç denemenin yapılmış olduğunun belirlenmesi 'sayılabilir örnek uzayı'nı oluşturur. Örnek uzayının elemanları sonsuz sayıda ise bu Örnek uzayına da "sonsuz örnek uzayı" denilir.