Örneklendirme nedir? Örneklendirme cümlelerine örnekler

Birbirinden farklı amaçlar doğrultusunda örneklendirme cümlelerini kullanabiliriz. Bu bir paragrafta olabileceği gibi bir cümle içinde de geçebilir. Örneklendirme cümleleri uyarı niteliği taşıyan bir ceza örneğinden, kaçınılacak ya da taklit edilecek bir modele kadar sınırsız sayıda cümleleri kapsamaktadır.

ÖRNEKLENDİRME NEDİR?

İleri sürülen düşünceleri, ele alınan konuları açıklamak; doğruluğunu kanıtlamak ve somutlamak adına kullanılan anlatım tekniğine örneklendirme adı verilir. Düşüncelerin belirginliğini arttırmak, kolay anlaşılabilir olmasını sağlamak için anlatımlarda örneklendirme yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Bir cümleyi etkili olacak şekilde anlatmak için pek çok farklı örnekler verebiliriz. Bu sayede anlatılmak istenen ifadeler akılda kalıcı bir özellik kazanır.

ÖRNEKLENDİRME CÜMLELERİ

Örneklendirme anlatım biçimi ileri sürülen düşüncelerin doğruluğunu ifade etmek adına adeta bir kanıt görevi görür. Öte yandan örneklendirme ile cümlelerin inandırıcılığı artarak akla yakın bir hal almasına yardımcı olur. Şimdi aşağıdaki örneklendirme cümlelerine örnekler ile konuya yakından bir göz atalım…

1. Dilimize karşı gittikçe duyarsızlaşıyoruz. Dile sahip çıkıp onu korumak gerektiğini söyleyenler bile farkına varmadan pardon, mersi, bay, kafe gibi sözcükleri kullanıyor. Eğer dile karşı duyarsızlığımız bu hızla devam ederse gelecek kuşaklar ana dilinden büyük ölçüde kopacak.

• Yukarıdaki paragrafta yazar, dilimize karşı kişilerin duyarsızlığından söz ettikten sonra bu konuyla alakalı örnekleri sıralayarak, öne sürmüş olduğu düşüncenin somut bir hal almasını sağlamıştır.

2. Ben meyve yemeyi çok severim ve bu nedenle ailem pazardan elma, portakal ve armut gibi meyveler alır.

3. Dikkati çeken müzikler arasında sanat müziği, pop ve rock müzik gibi farklı müzik alanları yer alıyor.

4. Bir bilgisayar alırken mutlaka, ses kartı, işlemci ve ekran kartı gibi teknik özelliklere dikkat edilmesi gerekir.

• Kısa cümleler ile de yukarıda örneklendirme cümlelerine yer verdik. Ayrıca örneklendirme yaparken birden fazla örnekle sunmak, konunun anlaşılırlık seviyesini arttırmaktadır.

5. Çeşit çeşit dil konuşabiliyordu: Japonca, Çince, Almanca, İspanyolca, Fransızca…

• Çeşit çeşit dil konuşabiliyordu cümlesinin ardından örneğin ya da mesela kelimesi kullanılabilir.

6. Sınav dönemlerinde okulu kütüphanesinde iğne atsan yere düşmeyecek. Dün yirmi dakika dolaşmama rağmen tek bir boş sandalye göremedim.

• Bu cümlede ilk olarak yargıyı bizlere veriyor. On beş dakika dolaşarak tek bir boş sandalye bulamadığını ifade ederek aslında bir örnek vermiş bulunmaktadır.

"Örneklendirme ifadeleri" örneğin, örnek olarak, şöyle ki, mesela gibi ifadeleri içermektedir.

Not: bir cümlenin örneklendirme olduğunu anlamanın yolu, cümleden önce örneklendirme ifadelerini yani; örneğin, mesela, örnek olarak ya da şöyle ki gibi ifadeler getirilebilir. Yaptığınız bu deneme sonucu cümle anlamını yitirmiyorsa ilgili cümlede bir örneklendirme olduğunu belirtmek mümkündür.

ÖRNEKLENDİRME VE TANIK GÖSTERME ARASINDAKİ FARK

Tanık gösterme anlatılanları daha etkileyici kılmak, okuyucuya anlatılanları inandırmak adına herkes tarafından tanınan, bilinen insanların sözlerinden alıntı yapmaktır. Örneklendirme ise; yukarıda da söz ettiğimiz gibi konunun daha iyi anlaşılabilmesi adına cümlede örnekler vermektir.

Tanık gösterme de mutlaka tanınmış bir kişinin sözü yer almaktadır. Örneklendirme de ise kişinin adı geçmekte, ancak sözü alınmamaktadır. Diğer bir ifade ile örnekleme de sadece kişinin ismi belirtilirken tanık gösterme de söylenen söz alınmış olur.

Kendinden önceki cümleyi örneklendirme de ise cümleden önce örneklemenin bulunduğu bir cümle söz konusudur. Yani anlatımına ilk etapta örneklerle başlar, ardından cümle ya da paragraf devam eder.