Tavananna kimdir, yetkileri ve görevleri nelerdir? Tarihte Tavananna kime denir?

Hititlerde kralın eşine verilen unvan Tavananna'dır. Toplumsal yaşamda yüksek bir saygınlık düzeyine sahip olan ve kralın yetkilerinin birçoğunu vekâleten kullanabilen kralın eşi, Tavanann unvanını kralın ölümünden sonra dahî kullanmaya devam etmekteydi. Kralın ölümünün ardından yeni gelen kralın eşi, ancak önceki kralın eşi öldükten sonra Tavananna unvanını kullanmaya başlayabiliyordu. Hititler'de kral kadar etkin ve birçok resmî anlaşmada mührü bulunan Tavananna kraliçeler yaşamıştır.

TAVANANNA ANLAMI

Kralın kullandığı resmî mühürde bile ismi bulunan kraliçeye verilen Tavananna unvanı, Türkçede "anne kraliçe" veya kısaca "anakraliçe" anlamına gelir. Bu anlamdan da anlaşılacağı gibi, Tavananna çok yüksek değere ve yetkilere sahip bir tarihi kişiliktir.

TAVANANNA KİMDİR?

Tavananna, kralın neredeyse kendisine denk yetkilerle donatılmış karısına verilen unvandır. Kralın vekili gibi iş gören Tavananna kraliçeler, hem resmî olarak devlet yönetiminde hem de dinî bir lider gibi inançla ilgili konularda söz sahibidir. Birçok Hitit kralının eşleri olan Tavananna kraliçelerin yazılı anlaşmalarda mühür sahibi olarak yer alması ve tarihi belgelerde kendilerine kralla aynı düzeyde hitap edilmesi, Hititlerde devlet düzeyinde kadının erkeğe kıyasla ikinci plana atılmadığını gösterir. Erkek egemen toplum yapısında olduğu gibi erkeğin kadından daha üstün tutulmadığını gösteren bu durum, Antik Hitit Uygarlığı'nda kadına verilen önemin bir göstergesi sayılabilir.

TAVANANNA HANGİ UYGARLIĞA AİTTİR?

Tavananna, Hitit Uygarlığı'na ait bir unvandır. Hititler'den önce Asurlular döneminde de benzer şekilde kraliçeye çok önem verilmiştir. Asurlular devrinde Anadolu'da ticaret kolonilerinin bulunduğu dönemlerde şehir devletlerini yöneten hükümdarlar, yetkilerini eşleriyle paylaşırlardı. Asur ticaret kolonilerinin ortadan kalkmasından sonra Anadolu'da siyasi birliği sağlayan Hitit Uygarlığı'nda da aynı gelenek sürdürülmüştür. Kraliçe, tıpkı kral gibi yetkili ve saygı duyulan bir tarihi kişilik olarak varlığını sürdürmüştür.

TAVANANNA YETKİLERİ

Hitit Uygarlığı'nda kralın vekili olarak yetkilendirilen Tavananna, siyasi, askeri ve bürokratik konularda oldukça geniş yetkilerle donatılmıştır. Tavananna'nın yetkileri şunlardır:

• Devletin resmî anlaşmalarında kralla birlikte imza hakkına sahiptir.
• Devletin resmî yazışmalarında krallla birlikte imza yetkisine sahiptir.
• Uzun yolculuk veya savaş gibi durumlarda kral devletin başında bulunamadığında, krala vekâlet yetkisine sahiptir.
• Tavananna, aynı zamanda dinî bir lider olarak başrahibe unvanına da sahiptir. Toplumda dinî konularda söz sahibi bir liderdir.
• Toplumun genelinde yüksek bir saygınlık düzeyine sahiptir.