Tercihin en önemli rehberi

ÖSYM tarafından web ortamında yayımlanan 2023 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu (YKS Kılavuzu) üniversite tercihlerinin ilk başvuru kaynağı. Bu kılavuz ile adaylar hem o yıl merkezi sınavla, hem de özel yetenek sınavıyla öğrenci alacak programlarla tanışırlar. Öte yandan tercih yaparken dikkat edecekleri teknik bazı bilgileri de yine bu kılavuzdan öğrenirler. Tercih bildiriminde bulunacak tüm adayların bu kılavuzu dikkatle incelemeleri doğru tercih açısından oldukça önemli. Peki 650 sayfalık bu kılavuzda hangi bilgiler yer alıyor? Kılavuzu incelerken nelere dikkat edilmeli? Hangi tablo ne anlama geliyor? Eğitim Uzmanı Salim Ünsal YKS Kılavuzu'nu okurken nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle özetledi:
ÖNCE ÖZETİ OKUYUN: Bir kılavuzu ekranına indiren adayın ilk olarak yerleştirme sistemi ile ilgili genel bilgileri, tercih işlemlerinin kurallarını, varsa özel bir durumu ve bu durumla ilgili yapmaları gerekenleri, özetle tercihin teknik bazı ayrıntılarını okumasını öneririm. Zira bu bilgiler hacimli bir kılavuzun sadece 3-5 sayfası ile sınırlıdır. Kılavuzdaki bu bilgiler sadece tercih süreci ile sınırlı da değildir. Yerleştirmenin nasıl yapılacağından üniversiteye kayda kadar sürecin pek çok adımını ve bürokratik işlemleri de anlatır.
TABLOLAR NE ANLAMA GELİYOR?
LİSANS PROGRAMLARI İÇİN TABLO-4: Tercih kılavuzu daha çok tablolardan oluşan bir belgedir ve bu tabloların da her birinin ayrı bir anlamı vardır. Adaylar kılavuzda ilk Tablo-3 ile karşılaşırlar. Bu tablo o yıl sınavla öğrenci alacak 2 yıllık programların (önlisansların) olduğu tablodur. Tablo- 3'ün hemen bitiminde ise Tablo-4 yer alır. Tablo-4 ise o yıl sınavla öğrenci alacak 4, 5 ve 6 yıllık programların (lisansların) olduğu tablodur. Aslında tercih işlemlerinin tamamı işte bu iki tablodaki verilerle gerçekleşir. O yıl sınavla öğrenci alacak programların menüsüdür diyebiliriz bu iki tabloya.
TERCİHE RAKAM YAZACAKSINIZ: Hem lisans, hem de önlisans tabloları program kodu ile başlar. Aday, ÖSYM'nin Aday İşlemleri Sistemine tercih bildiriminde bulunurken bu kodları girer. Girilen bu koda göre sistem adayın hangi programları tercih ettiğini bilir ve onu burada kodlananın dışında bir programa yerleştirmez. Bu nedenle azami dikkat gösterilmesi gereken bir bilgidir.
PARANTEZLER NEDEN ÖNEMLİ?: Tablolarda alfabetik olarak üniversiteler, fakülteler/yüksekokullar ve o fakülte ya da yüksekokul bünyesindeki programlar yer alır. Yüksekokulun fakülteden farkını önüne bir "Meslek" ifadesi gelmesi ile anlarsınız. Önünde "Meslek" yazmayan yüksekokul ile fakülte aynı statüdedir. Eğer "Meslek" yazıyorsa bilin ki o 2 yıllık bir okul türüdür. Bu tablolarda seçeceğiniz programların bazılarının önünde parantez içinde çeşitli bilgiler yazılıdır. Bu bilgiler o programın öğrenim şeklini, varsa yabancı dille eğitimini, burs olanaklarını, tercihte cinsiyet ve uyruk zorunluluğu olup olmadığını, ana yerleşke dışında başka bir lokasyonda bulunuyorsa bulunduğu konumu açıklamak için yazılır. Tablonun bu sütununa da azami dikkat kesilmeniz gerekir.
ÖZEL KOŞULLARA DİKKAT
Tablonun sonraki sütunları ise programın öğrenim süresi, hangi puan türüyle öğrenci alacağı, bir önceki yıl hangi puan ve sıralarla öğrenci aldığı, bu yıl genel kontenjana ve varsa okul birinciliği kontenjanına kaç öğrenci alacağı, bakanlık bursları, özel koşulları, okulun öğretim kadro dağılımı, akreditasyonları ve mezunlarının sınav performansları gibi birçok bilgiler içerir. Adaylar tablonun bu kısmında en çok puan sıra ve kontenjana odaklanırlar. Ancak özel koşullara odaklanmanı da özellikle belirtmek isterim. Çünkü programa özel tüm bilgiler o özel koşul numaralarında saklıdır. Orada yazan sayıları tabloların bitimindeki özel koşul maddelerinden okuyarak öğrenebilirler. Matematiksel durumu adaya uygun bir program, belki de tercih edemeyeceği bir ayrıntı içeriyor olabilir.
YETENEK PROGRAMLARI İÇİN NELER İNCELENMELİ?
Bu tabloların ve tablolardaki özel koşul açıklamalarının hemen arkasından Tablo-5 adıyla o yıl özel yetenek sınavı ile öğrenci alacak programların listesi ve kontenjanları yer alır. Tablo-5'teki veriler tercih bildiriminde kullanılmaz. Adaylar özel yetenekle öğrenci alacak programlara yerleşmek için bu programların bağlı bulunduğu kurumlara doğrudan başvuruda bulunup yine bu okulların bünyesinde yapacakları yetenek sınavlarına katılırlar. Tablo- 5 merkezi yerleştirme tablosu değildir. Özel Yetenek başvurusu yapacak adaylara bilgi amacıyla yayımlanır.