Giriş Tarihi: 23.05.2022 18:14 Son Güncelleme: 23.05.2022 18:14

Tımar Sistemi Nedir? Osmanlı'da Dirlik - Tımar Sistemi Özellikleri Ve Faydaları

Tımar sistemi, Osmanlı Devleti’nin hem idari hem de askeri teşkilatlanmasında önemli bir yere sahiptir. Bu sistem eski Türk devletleri tarafından da kullanılmıştır. Tımar sistemi nedir sorusunun yanıtı da bu bakımdan merak edilen bir konudur. Sınavlarda ve tarih derslerinde öğrencilerin karşısına sıklıkla çıkan bir konudur. Osmanlı’da dirlik - tımar sistemi özellikleri ve faydaları yazımızda yer alıyor.

Tımar Sistemi Nedir? Osmanlı’da Dirlik - Tımar Sistemi Özellikleri Ve Faydaları

Tımar sistemi Osmanlı Devleti tarafından uygulanan bir sistemdir. Bu sistemi Osmanlı Devleti Selçuklular Devleti'nden almıştır. Selçuklular bu sisteme ikta sistemi adını vermişlerdir. Devlete asker sağlama temeline askeri bir sistemdir. Osmanlı ordusunun askerlerinin büyük bir bölümü tımar sistemi ile karşılaşırdı. Bu nedenle de Osmanlı'da dirlik- tımar sistemi özellikleri ve faydaları hakkında her şeyi yazımızda paylaştık.

Tımar Sistemi Nedir?

Tımar sisteminde topraklar asker yetiştirmesi için önemli komutanlara verilirdi. Yalnızca komutanlar değil aynı zamanda yüksek rütbeli devlet memuru statüsü yaşayan kişiler de bu sisteme dahil olabilirdi. Amaç hem toprakların işlenmesi hem de devlete sürekli hazır durumda asker bulundurmaktır. Tımarlı sipahi olarak isimlendirilen devlet görevlileri toprağı işletir ve bu işletilen toprak kadar asker yetiştirirdi.

Savaş zamanlarında askerler savaşa katılır. Barış dönemlerinde de topraklar işletilirdi. Bu şekilde hem toprak sahibi olan memurlar hem de tımarlı sipahiler kendi geçimlerini devlete ekonomik bir yük olmadan sağlayabilirlerdi.

Tımar Sistemi Ne Demek?

Tımar sistemi toprak işleme karşılığında devlete asker yetiştirmek olarak tanımlanabilir. Bu sistem Osmanlı Devleti tarafından uzun yıllar kullanılmıştır. Uzun bir süre de oldukça faydalı bir sistem olmuştur. Ancak zamanla tımar sistemi de bozularak Osmanlı'ya zarar veren sistemlerden biri haline gelmiştir.

Tımar Sistemi Nedir Kısaca?

Osmanlı Devleti'nde toprakların sürekli olarak işletilmesi büyük bir önem taşıyordu. Her ne kadar savaşarak birçok ganimet elde edilse ya da vergi alacak birçok ülke olsa da Osmanlı Devleti bir tarım ülkesiydi. Çok verimli topraklarının bulunması da Osmanlı Devleti için bir avantajdı.

Bu durumu devletin lehine kullanmak için de toprakların sürekli olarak ekilmesi gerekiyordu. Bunun için de tımar sistemi geliştirilmiştir. Bu sistem hem yüksek rütbeli devlet memurlarının maaş ödemelerini ortadan kaldırıyor hem de devlet için hazır asker yetiştiriliyordu.

Tımar Sistemi Özellikleri

Tımar sistemi oldukça geniş kapsamlı bir yapıdır. Bu yapının özellikleri incelendiğinde şunlar söylenebilir:

  • Tımar sistemine göre 160 binden fazla geliri olan yerler has olarak nitelendirilir.
  • Gelir eğer 20 bin ile 100 bin akçe arasında değişiyor ise zeamet olarak nitelendirilir.
  • Gelir 20 bin altında ise bu durum tımar adını alır.
  • Tımar sisteminde toprakların işletilmesine karşın devlete asker yetiştirilmesi gerekir.
  • 20 milyona yakın asker tımar sistemi tarafından yetiştirilmiştir.

Bu asker sayısı Osmanlı ordusu için oldukça önemli bir sayıdır.

Dirlik Sistemi Nedir?

Dirlik sisteminin devlet açısından son derece önemli avantajları vardır. Bu avantajları şu şekilde sıralamak mümkün olabilir:

  • Devletin maaş yükünü önemli ölçüde azaltıyor.
  • Devletin üretimi denetim altına alınıyor ve üretimde süreklilik sağlanmış oluyor.
  • Tımar sisteminde toprağa dayalı olarak göçebe olan Türkmenler yerleşik hayata geçme şansı buluyor.
  • Vergiler daha düzenli toplanıyor.
  • Tımar sistemi ile devletin asker ihtiyacı önemli ölçüde sağlanıyor.

Bunların yanında ülkenin daha bayındır bir hale gelmesi sağlanmış oluyor.

Tımar Sistemi Hangi Padişah Döneminde Kuruldu?

Tımar sistemi konusunda oldukça eski kayıtlar mevcuttur. Bu sistemi Osmanlı devlet teşkilatı içerisinde ilk defa uygulayan padişah Orhan Bey'dir. Osmanlıda tımar sistemini daha sistemli bir hale getiren kişi ise I. Murat'tır.

Osmanlı'da Dirlik - Tımar Sistemi Özellikleri ve Faydaları

Osmanlı Devlet teşkilatında tımar sistemi büyük bir öneme sahiptir. Bu sistemi kuran kişi Orhan Bey olduğu gibi kaldıran kişi de Sultan Abdulmecid'tir. 1839 senesinde Tanzimat Fermanı ile birlikte bu sistem de kaldırılmıştır.