Transistör Nedir? Transistör Ne İşe Yarar ve Nasıl Çalışır?

Elektronik devreler için önem arz eden sinyal yükseltici parçanın tanınması için "Transistör nedir, ne işe yarar?" gibi temel sorulara yanıt verilmelidir. Daha sonra ise dayanıklı ve uzun ömürlü olduğu bilinen bu devre elemanına yönelik olan "Transistör nasıl çalışır, özellikleri nelerdir?" soruları cevaplanmalıdır. Böylelikle PNP ve NPN gibi iki temel türü olan transistörlerin elektrik sinyallerini yükseltme sistemi hakkında detaylı bilgi edinilebilir.

Transistör Nedir?

20. yüzyılın önemli buluşları arasında yer alan transistör, bir diğer adıyla geçirgeç olarak da bilinen yarı iletken bir elektronik devre elemanıdır. Bu devre elemanının ismi Fransızca kökenli olup, transfer ve resistor kelimelerinin birleştirilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Transistör adlı devre elemanında silisyum ve germanyum elementlerinin yarı iletkenlik özelliklerinden yararlanıldığı bilinir. Dolayısıyla transistör, giriş kısmına uygulanan sinyali yükselten bir alettir. Böylelikle bu devre elemanının gerilim ve akım kazancı sağladığı da belirtilebilir. Bu özellikleri sayesinde transistör, gerekli görüldüğü takdirde bir anahtarlama elemanı olarak da kullanılır. İncelenen bu uzun ömürlü aletin çalışma prensibinin daha iyi bir şekilde anlaşılabilmesi için transistör özellikleri hakkındaki detaylar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Transistör adı verilen devre elemanının üç kutuplu olduğu bilinir.
• Bu aletin devre sembolü üzerindeki orta kutup B (Base) olarak adlandırılır.
• Transistörün ok kısmındaki kutup E (Emitter) olarak bilinir.
• Bu devre elemanının bir diğer kutbu ise C (Collector) olarak isimlendirilir.
• Transistörün uzun ömürlü olmasının temel nedeni sağlam yapıya sahip olmasıdır.
• Söz edilen bu alet elektronik devrelerin can damarı olarak nitelendirilir.
• Transistörlerin PNP ve NPN olarak adlandırılan iki ayrı türünün olduğu bilinir.

Transistör Ne İşe Yarar?

Transistör temelde giriş kısmına uygulanan sinyali yükselttiği için gerilim ve akım kazancını sağlayan bir alet olarak ön plana çıkar. Dolayısıyla bu aletin yüksek akım ve gerilimi kontrol etmek için kullanıldığı belirtilebilir. Bu bağlamda transistör adlı devre elemanının elektronik cihazlardaki elektrik sinyallerinin gücünü yükseltmeye yaradığı söylenebilir. Ayrıca bu devre elemanının kullanıldığı elektronik cihazlarda elektrik sinyallerinin gücünün değiştirilmesi de mümkündür. Yine anahtarlama elemanı olarak kullanılabilen transistörler, elektronik devrelerdeki akımın kapatılması veya açılması bakımından da işe yarar.

Transistör Nasıl Çalışır?

Transistörlerin çalışma prensibi incelendiği zaman beyz kutbundaki akımın şiddetine göre kolektör ve emiter akımlarının ayarlandığı söylenebilir. Bu aletlerde kolektör ve emiter akımlarının ayar oranının değişiklik gösterebilmesini etkileyen husus ise kazanç faktörüdür. Bununla birlikte PNP tipi geçirgeçlerde güç kaynağının "+" terminaline bağlandığı bilinir. NPN tipi transistörlerde ise güç kaynağının "-" terminaline bağlanması söz konusudur. Buna ek olarak geçirgeçlerin taban pimi topraklandığında, bu aletler ters kutuplanmış durumda olduğunda ve transistörlerin üzerinde voltaj olmadığında devre elemanları kapalı kalır. Bu durumda akımın kolektörden emitere olan akışına izin verilmediği söylenebilir.